InfoHub Logo

Ádebıet pániniń muǵalimi Matanov Maqashtyń eptep jazatyn da óneri bar-dy. Jalaqysyn túgeldeı ákep berip, al qalamaqysyn jymqyryp «Syra saıranǵa» salyp júrdi. Úıge jıi-jıi masaıyp, kesheýildep kelýdi ádetke aınaldyrdy. Aýrýdy «satyp alyp», sabaǵyna da bara almaı, kúni boıy dóńbekship ýhilep jatqan kúnderi de boldy. Shólmektes dossymaqtary kóbeıip, qısyq jolǵa tústi. Aırandaı uıyp turǵan semá shyrqy buzyla bastady. Bylapyt sóz, tarsyl-gúrsilden jas áıeli de qanshama zábir shekti.

Bir kúni Maqańnyń zaıyby Syrbıke óziniń kórshiles qurbysyna muńyn shaqty.

— Maırash-aý, meniń kúıeýim ábden buzyldy, kóp ishedi. Úıge kóp janjal shyǵarady. Endi qaıttim sorly basym?.. Qurbyjan-aý, aqylyń bolsa aıtsaıshy!..

Maırash aıaǵan syńaı bildirip, dosyna bylaı dedi:

— Mektepke baryp kúıeýińniń jalaqysyn óziń alatyn bol!

— Obaly ne kerek, jalaqysyn qolyma túgel tapsyrady.

— Endi araqty kimniń esebinen iship júr?

— Bilmeımin.

— Kisi tonaı ma, nemene?

— Aıtpashy qaıdaǵyny... Qudaı saqtasyn!..

— Á-á-á... uqtym, uqtym!—dedi Maırash jymıyp,— gonoraryn saǵan ákep bere me?

— Generaly nesi?

— Oıbaı, baıǵus-aý, seniń baıyń dyrdaı aqyn bop, ataǵy álemge jaıylyp ketti ǵoı!.. Mássaǵan, osy kúnge deıin habardar emessiń be?.. Masqara-aı!..

— Oı, kókimeshi! Sol maýbastan qaı bir esi durys, jóndi jazýshy shyǵar deısiń?— dep qolyn bir siltedi. Syrbıke, qurbysynyń sózin jaqtyrmaı,— Aıtpaqshy, qyz kezimde ol maǵan talaı ret óleń jazyp edi-aý!.. E-e, jańa esime tústi... Bylaı dep:— «Syrbıke aq júzińnen aınalaıyn. Shashyńa lenta bolyp baılanaıyn»... Aıaǵy ne edi, qudaı-aý?.. Umytyp qappyn... Biraq ol óleńderi nashar edi. Jas shaǵynda laýlap janbaǵan talant otyzdan asqanda nemdi bitirmek?.. Odan túk shyqpaıdy...

Maırash kózin adyraıtyp, betin shymshylady.

— Má-á-á, qasqa!.. Meniń ondaı basy myqty baıym bolsa, barystyń teńbil-teńbil terisinen ton kıetin edim!.. Qolyma altyn saǵat taǵyp, otyz eki tisimdi túgel jaltyratyp júretin edim... Baspaǵa basylǵan óleńderine ol pishendeı aqsha alady, bildiń be?!..

Syrbıke sabasyma túsip, basyn qaıta-qaıta ızedi.

E-e-e, uqtym, uqtym!.. Solaı de!.. sol kúnnen bastap Maqańnyn báıbishesi kórkem ádebıet jýrnaldarynan bastap, kúndelikti gazetterdiń birin de qaldyrmaı qadaǵalap, kıoskadan satyp alyp oqıtyn boldy. Tipti, «Qazaqstan aýyl sharýashylyǵy» jýrnaly men «Sport» gazetin de aqtaratyn boldy... Ne kerek, sóıtip Maqańnyń «kóldeneń» tabysy úıge kiris bola bastady. Ózi de ishýin birjola doǵaryp, mańdaı aldy ustazdar sapyna endi.

Úı sharýashylyǵyna asa ıkemdi Syrbıke kelin, kádege aspaı, eskerýsiz qalǵan usqynsyz bólmeni áktep, syrlap, jýyp-tazartyp, bir sózben aıtqanda aınadaı ǵyp, kúıeýine kabınet etip berdi. «Kóldeneń» aqshany tirnektep jınap, Maqańa ádemi jazý stolyn da satyp áperdi Syrbıke. Onyń esi-derti, bar oıy: «Meniń erim kóp jazsa eken... Maqash Matanovtyń óleńderi gazetke kúnde jarıalanyp tursa eken!.. Men odan senimhat alyp, aı saıyn eki ret qalamaqysyn alyp tursam...»

Mine, kórdińiz be, pysyq kelinshektiń armany qandaı?!

Bir kúni Maqash úıine túnerip keldi.

— Áı, qatyn, mynany oqy! — dep, ol «Qazaq ádebıeti» gazetin stolǵa laqtyryp tastady.

Kúlimsirep turǵan Syrbıke, kúıeýiniń beıjaı raıyn kórip, «ne bop qaldy» degendeı, o da kenet jabyrqaı tústi.

Maqash kóıleginiń túımesin aǵytyp jatyp, bir qolyn erbeńdetip, qyzyna sóıledi:

Asqat degen, kómeıinen zár tógilgen ur da jyq bir synshy jigit, meni — «qazaq ádebıetindegi aram tamaq» dep balaǵattapty!.. Jeksenbi kúni gazetke shyqqan óleńimdi óltire synapty... Bárinen de «aram tamaq» degeni shymbaıyma batady...

Ashýǵa býlyqqan Maqańdy Syrbıke kelip jubata bastady:

— Synasa synaı bersin, onda ne tur deısiń? Seniń bir jeriń kemip qala ma?.. Qalamaqy berip tursa boldy da... Káne, senimhatyńdy jaz..

---