Qazaq memleketiniń 16 - 17 ǵasyrlardaǵy áleýmettik - ekonomıkalyq jaǵdaıy. Qazaq handyǵynyń memlekettik - ákimshilik qurylymy
8 TARAÝ. Qazaq memleketiniń 16 - 17 ǵasyrlardaǵy áleýmettik - ekonomıkalyq jaǵdaıy. Qazaq handyǵynyń memlekettik - ákimshilik qurylymy
Konspekt
Qoǵamnyń damýyna baılanysty basqarý júıesi kúrdelene tústi. Ulttyń qalyptasý barysynda ulttyq basqarý júıesiniń qajettiligi týyndady. Qazaq handyǵynyń basqarý júıesi 7 tarmaqtan turdy. Aýyldyq basqarý, ata - aımaq, rýlyq basqarý, ulystyq bılik, júzdik bılik, handyq bılik, quryltaı nemese máslıhat. Aýyldyq basqarý týystas jaqyn adamdardyń birneshe otbasynan quraldy. Aýyldy aýylnaı nemese aýylbasy basqarǵan. Ata - aımaq bir atadan taraǵan, jeti ataǵa deıingi birneshe aýyldan quraldy. Bul uıymdy aqsaqal basqarǵan. Rý on nemese on bes aımaqtan quralǵan. Rý basshysyn rý bıi nemese rýbasy dep ataǵan. Ulys birneshe rýdan quraldy. Ár ulys óz jerinen jaýgershilik jaǵdaıda on myńdyq jasaq shyǵara aldy. Ulystyń bas bıligi ulys sultanynyń nemese hannyń qolynda boldy. Júz birneshe ulystardan quraldy. Júzdiń basshysy, qyzmeti bı ataǵynyń eń bıik deńgeıi bolyp esepteledi. Júzdiń bıi ordabı dep atalǵan. Handyq úsh júzden quraldy. Uly júz aýmaǵy – Jetisý men Ońtústik Qazaqstan. Orta júz aýmaǵy – Ortalyq jáne Soltústik - Shyǵys Qazaqstan. Kishi júz aýmaǵy – Batys Qazaqstan. Qazaq handyǵynyń bıligi Uly hannyń qolynda boldy.
Búkil qazaq ultynyń bas qosqan keńesi – Quryltaı (Máslıhat). El basyna aýyr kún týǵanda kúrdeli máseleni talqylaýǵa úsh júzdiń azamattary quryltaıǵa túgel qatysady. Han taǵyna maly kóp shonjar - sultandar saılandy. Sonymen birge han bolyp saılaný úshin Shyńǵystyń urpaǵy bolý basty talap boldy.
16 - 17 ǵasyrlarda qazaq halqynyń quramy negizgi eki toptan turdy. Olar aqsúıekter men qarasúıekter. Qazaq qoǵamynda bas bostandyǵy joq quldar men kúńder de bolǵan. Olarda eshbir quqyq bolmaǵan.
Konspekt suraqtar
1. Kishi júz rýlary:
2. Tóre tuqymynyń ishki áýlettik daýlaryn sheshti:
3. Búkil qazaq ultynyń bas qosqan keńesi:
4. Han bolyp saılaný úshin qoıylatyn basty talap:
5. Hannyń jasaǵy:
6. Qazaq qoǵamyndaǵy aqsúıekter toby:
7. Qazaq qoǵamynda eshbir quqyǵy bolmaǵandar:
8. Uly júz quramyna kiretin rýlar:
9. Júzdik uıym quraldy:
10. Ár ulystyń jaýgershilik jaǵdaıda shyǵaratyn jasaǵy:
11. Óz qasıetimen nemese atalarynan muragerlikpen jetken adam bılik etti:
12. Jeti ata arasyndaǵy daý - janjaldy rettep, kinály jaǵyn jazalap otyrdy:
13. Týystas jaqyn adamdardyń birneshe otbasynan quraldy:
14. Qazaq handyǵyn basqarý júıesiniń tarmaqtary:
15. Ataqty Orbulaq shaıqasy qaı jyly boldy:
16. Orbulaq shaıqasy kezinde qazaqtyń qaı batyry jońǵar áskeriniń syrtynan shabýyl jasaǵan:
17. Qaı jyly Aral óńiriniń qazaqtary Ábilǵazyny han saılady:
Taqyryptyń testi
Konspekt
Qoǵamnyń damýyna baılanysty basqarý júıesi kúrdelene tústi. Ulttyń qalyptasý barysynda ulttyq basqarý júıesiniń qajettiligi týyndady. Qazaq handyǵynyń basqarý júıesi 7 tarmaqtan turdy. Aýyldyq basqarý, ata - aımaq, rýlyq basqarý, ulystyq bılik, júzdik bılik, handyq bılik, quryltaı nemese máslıhat. Aýyldyq basqarý týystas jaqyn adamdardyń birneshe otbasynan quraldy. Aýyldy aýylnaı nemese aýylbasy basqarǵan. Ata - aımaq bir atadan taraǵan, jeti ataǵa deıingi birneshe aýyldan quraldy. Bul uıymdy aqsaqal basqarǵan. Rý on nemese on bes aımaqtan quralǵan. Rý basshysyn rý bıi nemese rýbasy dep ataǵan. Ulys birneshe rýdan quraldy. Ár ulys óz jerinen jaýgershilik jaǵdaıda on myńdyq jasaq shyǵara aldy. Ulystyń bas bıligi ulys sultanynyń nemese hannyń qolynda boldy. Júz birneshe ulystardan quraldy. Júzdiń basshysy, qyzmeti bı ataǵynyń eń bıik deńgeıi bolyp esepteledi. Júzdiń bıi ordabı dep atalǵan. Handyq úsh júzden quraldy. Uly júz aýmaǵy – Jetisý men Ońtústik Qazaqstan. Orta júz aýmaǵy – Ortalyq jáne Soltústik - Shyǵys Qazaqstan. Kishi júz aýmaǵy – Batys Qazaqstan. Qazaq handyǵynyń bıligi Uly hannyń qolynda boldy.
Búkil qazaq ultynyń bas qosqan keńesi – Quryltaı (Máslıhat). El basyna aýyr kún týǵanda kúrdeli máseleni talqylaýǵa úsh júzdiń azamattary quryltaıǵa túgel qatysady. Han taǵyna maly kóp shonjar - sultandar saılandy. Sonymen birge han bolyp saılaný úshin Shyńǵystyń urpaǵy bolý basty talap boldy.
16 - 17 ǵasyrlarda qazaq halqynyń quramy negizgi eki toptan turdy. Olar aqsúıekter men qarasúıekter. Qazaq qoǵamynda bas bostandyǵy joq quldar men kúńder de bolǵan. Olarda eshbir quqyq bolmaǵan.
Konspekt suraqtar
1. Kishi júz rýlary:
2. Tóre tuqymynyń ishki áýlettik daýlaryn sheshti:
3. Búkil qazaq ultynyń bas qosqan keńesi:
4. Han bolyp saılaný úshin qoıylatyn basty talap:
5. Hannyń jasaǵy:
6. Qazaq qoǵamyndaǵy aqsúıekter toby:
7. Qazaq qoǵamynda eshbir quqyǵy bolmaǵandar:
8. Uly júz quramyna kiretin rýlar:
9. Júzdik uıym quraldy:
10. Ár ulystyń jaýgershilik jaǵdaıda shyǵaratyn jasaǵy:
11. Óz qasıetimen nemese atalarynan muragerlikpen jetken adam bılik etti:
12. Jeti ata arasyndaǵy daý - janjaldy rettep, kinály jaǵyn jazalap otyrdy:
13. Týystas jaqyn adamdardyń birneshe otbasynan quraldy:
14. Qazaq handyǵyn basqarý júıesiniń tarmaqtary:
15. Ataqty Orbulaq shaıqasy qaı jyly boldy:
16. Orbulaq shaıqasy kezinde qazaqtyń qaı batyry jońǵar áskeriniń syrtynan shabýyl jasaǵan:
17. Qaı jyly Aral óńiriniń qazaqtary Ábilǵazyny han saılady:
Taqyryptyń testi
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
