InfoHub Logo

Qaryqbol taqaýda onǵa shyqqan. Sabaq bitken soń ıen taýda, shalǵyndy jaılaýda otyrǵan úıine kelgen. Aınala qulaqqa urǵan tanadaı tym-tyrys. Kókesi qulyn baılaıdy, apasy bıe saýady. Bir aı ótti me, ótpedi me, shýly mektepti, qurbylaryn qatty saǵyndy. Ásirese bir partada qatar otyrǵan tulymy jelpildegen, aqúrpek Aqbatany kóp oılaıdy. Keıingi kezde qıt etse shyrt ete qalatyn shikámshil minez tapty.

Keshe keshkisin apasyna ókpelep tamaǵyn ishpeı erte jatyp qalǵan. Tús kóripti. Dáp óńindegideı tegi.

Taǵy da apasy býyn burqyratyp jas et asypty. Aǵash tabaqqa salyp, gúldi dastarqan jaıyp, aldyna tartady kelip. «Al, qanekeı, dámdi bolsyn dep qystan qalǵan súri men jas etti qosyp aqtamaq etip astym», — deıdi. Bul kókeń etten shyǵyp júrgen. Moınyn ishine tyǵyp tyrs etip úndemeıdi. «Dáý bolamyn deseń et jeýiń kerek, al, qanekeı», — deıdi epelektep. Bul kókeń basbaǵyp qolyn áreń-áreń sozady, birer shókim shuqýdan aspaıdy. «Oshaqqa tónip, ystyq kúnge qaqtalyp beınettenip asqanymda kirjıip, tetkip otyrǵanyń mynaý», — dep renjidi apasy. «Aı, bul túrińmen palýan bolmassyń, aı, adam bolmassyń!» — dep keııdi sosyn.

Keshkilikte osyǵan uqsas daı-daı oqıǵa bolǵan edi. Anasy sháýkıip azyp kettiń, ushynǵan kisideı et jemeısiń, qymyz ishpeısiń dep urysqan. Bul kókeń basy bir jaǵyna qısaıyp, úıeme tabaq astan tatyp almaǵan. Ash jatqan.

Erteńgisin shyrt uıqydan oıanyp jatyp oılaǵan.

Qymyz ishpeı, et jemeı-aq palýan bolýǵa bolmas pe eken dep. Qatqan nan kemirip, taý jýa terip júrip-aq adam bolsam qanekeı dep. Óıtetin de jóni bar.

Taý arasynda jaılaýda otyrǵan jalǵyz úıli jylqyshynyń qoregi eki-aq nárse. Biri — kúnara asylatyn úıeme tabaq et te, ekinshisi — kúreń qaýaqta kóbigi shytyrlaǵan sary qymyz. Maıy túrilip, júregińdi kóterip kilkip turǵan semiz etti qalaı asaı bermeksiń? Byrqyrap ashyp, kózden pyrt-pyrt jas shyǵarǵan seri qymyzdy qalaı simirersiń? Obalyna ne kerek, áýelgide kishkentaı Qaryqbol da eresekterden qalyspaı etti naryn etip te, úrimdeı de soqqan, shytynap turǵan shadyr qymyzdy qylǵyna jutqan. Keıingi kezde qaraǵysy kelmeıdi.

Sodan dastarqan basynda daı-daı janjal týady.

Kishkentaı Qaryqbol qorǵasyndaı tańǵy aýany tereń-tereń jutyp jatyp qıaldaǵan. Átteń sóli sorǵalap, ıisi tanaý jarǵan Syr qaýyny bolsa dep. Byltyr apasy ekeýi dıqan ataǵa qydyryp barǵanda baqshadan erkin úzip jegen. Erteńgisin de, túste de, keshke de shirege qaryn shermıtken. İshi alaý atqan sýly qarbyzy keremet edi. Atyz boıy sabaǵynan ıilgen qyp-qyzyl pomıdor bolatyn. Pálek arasyna buǵynǵan qol basyndaı kógildir qıardy úzip alyp kúrtildete shaınaıtyn.

Erteńgisin uıqydan atasynyń ketpen shyńyly oıatatyn. Bul kerilip-sozylyp, jalańaıaq, jalańbas syrtqa shyǵatyn. Bashpaıyn shyqqa shylaıtyn.

— Balam, baqshadan áńgelek úzip je, — deıtin atasy. Ózi burqyldatyp jer shaýyp jatady ylǵı. — Eń qyzyǵy pisken qaýyndy óz qolyńmen tańdap úzgen ǵoı. Qazir shyryny tolyp, sólin jıǵan kez. Tańerteńgi úzgen daqyl salqyn bolady. İshińniń ystyǵyn shyǵarady.

Shyndyǵynda ata úıinde apta júrgende Qaryqbol torlama áńgelekteı domalanyp ájepteýir dılanyp qalǵan. Ásirese, jap-jasyl pálek arasynan ıisi burqyraǵan sary ala qaýyndy qolmen úzgeni esten ketpes. Bylqyldap pisken sóldi áńgelekke syr etkizip kezdik salǵany ómir boıy umytylmas. Atasynyń ketpen shyńyly she? Tańǵy shyq she?

Oı túbinen oı terip jatyp ańǵarmapty. Túnde bul uıyqtap jatqan kezde qyr asyp, taý kezip joq qarap ketken kókesi kelgen sekildi. Esik jaqta apasymen kúńgir-kúńgir sóılesedi.

— Joǵalǵan saıaqty qarap júrip qysańdaǵy Qurbannyń baýyna soǵyp edim, — deıdi kókesi. — Sary órigi bıyl salǵan-aq eken. Malynyp tur. Aldynda ǵana qatty jel turyp, biraz órikti aǵash basynan tógip ketipti. Obaldaǵy-aı, jerde pyrdaı bolyp shashylyp jatyr. Erinbeı attan túsip Qaryqbolǵa bir dorbasyn jınap aldym.

— Aýyryp júr me, et jemeıdi, qymyz ishpeıdi, — deıdi apasy.

— Átteń Qurbannyń baýy tym alysta, áıtpese mingestirip aparyp órik tergizer edim, — deıdi kókesi.

— Besti qymyzdyń ashýy qaıtsyn dep bulaqqa qoıdym, — deıdi apasy.

— Órik jep, tisiniń qyshýyn bassyn endeshe.

— Úıde jas et taýsyldy, toqtyny soımasaq.

Qaryqbol basyn jastyqtan julyp aldy. Kókesi men apasy tońazyǵan etpen sárilik shaıyn iship otyr eken. Munyń kózi bosaǵada búıiri tompaıǵan dorbada. Tabaqqa telmeńdegen joq. Ornynan lyp etip kóterilip, toqyma alasha dorbaǵa jetip barǵanyn ózi de sezbeı qaldy. Janary jypylyqtap ketti. Buldyryqtyń jumyrtqasyndaı saryala órik dorbanyń kemerinen kelip shúpirlep tur-aý, shúpirlep tur. Iisi tanaý qytyqtap, tynysty ashady. Taý óriginiń qyshqyltym jupar átiri bolatynyn buryn sezbepti, tegi. Ýystap alyp aýzyna aparǵanyn biledi.

— Syrtyndaǵy shańyn jýyp je, — depti apasy.

— Súıegin jutyp qoıma, qaltańa jınaı ber, órik taýsylǵan soń shaǵyp jeısiń, — dep daýystapty kókesi.

Ýyljyp pisken taý órigi til úıirgen tátti bolady eken. Túske deıin úıge kirip-shyǵyp dorbany ortalaǵanyn biledi. Keshke deıin úıge kirip-shyǵyp dorbanyń túbi kóringenin biledi. Byqyryp ashyǵan besti qymyzdy aýyzǵa alǵan joq. Býy burqyraǵan jas etke qaırylǵysy kelmedi. Bulaq basyna birneshe márte baryp, tastaı sýynan qos ýystap shól qandyryp qaıtty. Áıteýir uıqyǵa bas qoıar aldynda sońǵy qalǵan eki órikti jastyǵynyń astyna tyqty. Úı irgesinde órik súıegi úımek bolyp úıilip qaldy. Kókesine alǵys aıtýdy umytypty.

Ertesine saldyr-gúldir, dabyr-dubyr dybystan oıanyp kózin ashsa — yldıdan qymyz alyp ketýge Beısenbi arbakesh kelipti. Yldıda shópshiler kúnge qaqtalyp qatalap shólge uryndy deıdi. Qaryqbolmen oınasyn dep qyzymdy ertip keldim deıdi. Aqbata ekeýi bıyl úshinshiden tórtinshige kóshken.

Beısenbi arbakeshtiń aýzynda tynym bolmaıdy. Yldıda jer jarǵaqsha tyrysyp, jýsan kúıip bitti deıdi. Qudyqtyń sýy jyldaǵydan kóp ortaıǵan. Dıqan shaldardyń qaýyn-qarbyzyn ańyzaq jel uryp kóterip ketti: aýyldyń shańy aspanǵa shyǵady.

Jarty qaýaq sary qymyzdy jalǵyz qatqan qurtpen bir ózi taýyssyn. Boı-boı bolyp terlesin. Áne-mine degenshe basy domalańdap uıyqtap ketsin.

— Kókem sharshap júr, — deıdi Aqbata jylymshy únmen. — Shópshilerdiń shólin qandyramyn deýmen ábden tıtyqtady. Sóılep otyryp uıyqtap ketetin bolyp júr. Arba aıdap bara jatyp uıyqtap qalmasa jarar dep apam ýaıymdaıdy.

Aqbatanyń kisi qara bolyp úıine qydyryp kelgenine Qaryqbol qatty qýandy. Jastyǵynyń astyna tyǵyp qoıǵan eki óriktiń birin berdi. Daladan aǵash butaıtyn jańǵyryq dóńbekti ákeldi. Kókesiniń qazyq ushtaıtyn shappa shotyn aldy.

— Órik súıegin shaǵamyz, — deıdi Qaryqbol. Jańǵyryq pen shappa shottyń shúıdesin ońtaılap. — Sen shaǵylǵan dándi jınaı ber, men uryp jara bereıin.

Áýelgide shottyń shúıdesin saýsaq basyndaı shaǵyn órik súıegine dál tıgize almaı biraz áýrelengen. Bara-bara qoly úırendi. Sart uryp, shyrt shaǵyp arshylǵan dándi Aqbatanyń etegine tastaı berdi. Áp-sátte appaq dán úıilip qaldy. Eń sońynan bólip jeımiz desken. Osy mezet qoryldap uıyqtap jatqan arbakesh basyn oqys kóterip aldy. Janary kirtıip qalypty.

— Oı, toba-a-a-ı, qoı ústine boztorǵaı jumyrtqalaǵan toqshylyq zamanda, qymyz ben et turǵanda jabaıy óriktiń dánin shaǵyp jedi degen ne sumdyq! — dedi.

Taǵy da qaýaqtan qymyz quıyp ishti. Terin súrtindi. Sosyn: «Kún qaıtqan soń júremin», — dedi de qyljıa qulap zamatynda qor ete tústi. Oıanýy qandaı oqys bolsa, uıyqtaýy da sondaı tez. Qaryqbol kidirip qalǵan shappa shotyn shoshańdatyp joǵaryly-tómen siltedi-aı. Ári-beriden mańaıyn órik súıegi túgeldeı jaýyp ketti. Shekesi shyp-shyp terlep, kózinde usaq ushqyn oınady. Arbakesh ekinshi márte oıanǵan kezde baryp bular barsha órik súıegin shaǵyp bitirgen. Aqbata órik dánin syrly zerenge saldy, súıekti syrtqa sypyrdy. Qaryqbol jańǵyryq pen shappa shotty burynǵy ornyna aparyp qoıdy. Arbakesh turyp arbańdap baryp qaýaqtan qymyz quıyp ishti.

— Tyqyr qymyzdy ishe-ishe tisim saqyrlap ketti, ákelińdershi, aýzymnyń dámin alaıyn, batamdy bereıin, — dep órik dánine qol sozdy. Kózi buryshtanyp, shańyraqqa ańtaryldy.

— Tátti eken, — deıdi tamsanyp.

Osy mezet baqyrashty qaryna ilip Qaryqboldyń apasy kirgen. Ortaıyp qalǵan qaýaqty kórip basyn shaıqady, qatty tańyrqady. Ydystardy saldyratyp, shópshilerge sýsyn qotara bastady.

— Kelin, batamdy bereıin, qunan qymyzdan jantorsyǵyma bólektep quıshy, flágtegi ashyp ketedi, — deıdi arbakesh.

Shı esikten tazy tumsyǵyn qyltıtty.

— Kelin, Aqbatany keler kelgenime deıin qaldyryp ketemin, bas-kóz bol, batamdy beremin, — deıdi.

Qaryqbol men Aqbata tizilip syrtqa shyqqan. Taban astyndaǵy kók maısa bylq-bylq etedi. Bastaýy bar dóńgelek saz jarysyp oınaýǵa ádeıi jasalǵandaı edi. Synyqshy alaqanyndaı maıda samal esti. Eki bala quraq ushyp quldyrańdap júgire jónelgen. Alda Qaryqbol, artta Aqbata jelkildeıdi. Shyndap júgirse tazyǵa ilese alatyn Qaryqbol bul joly onshalyq shyǵandap qara úzip ketpedi. Sońyndaǵy júzi dý-dý qyzaryp entikken Aqbataǵa qaıryla berdi. Jaltaqtap kele jatyp bulaq erneýinen domalap kete jazdapty. Kókesi káýsarǵa at sýaryp tur eken. Qulapáre shapqylaǵan bularǵa kóziniń ıtimen qarady.

— Maldy úrkitip qur bosqa shapqylaǵansha qysańǵa baryp shıe terip qaıtsańdarshy. Keshe kórdim, taý shıe pisipti.

Qarataýdyń kúngeı betinde jabaıy shıe buralyp shyǵatyn. Sáýirdiń basynda gúlin tógip, shildege jetpeı alqyzyl shıe tunyp pisetin. Úp etken jelden saý-saý tógiledi sodan. Arqar, kıik qozyǵasy jaıylady, qus shoqyp jeıdi. Áıteýir tabıǵat nesibesin erkin emiziktep taýysyp tynady. Shyndyǵynda-aý sebepti-sebepsiz dalaqtap júgire bergenshe shıege shyǵyp qaıtpas pa.

Ertesine tań alakeýimnen Qaryqbol men Aqbata býynyp-túıinip jolǵa shyqty. Qoldarynda tamaq oraǵan túıinshek, shıe teretin qaýashaq qutysy bar. Kún qyzǵansha qolat-qolat qara adyrǵa aıaq iliktirse, túske deıin shıe termekshi. Aptap basylǵansha tas kóleńkesinde otyryp damyldaıdy. Keshki salqynmen aýylǵan qaıtyp keledi. Kókesiniń qulaqqa quıǵan jol silteýi osylaı. «Qoryqsańdar ıtti ertip alyńdar», — degen soń aqtós tazyny ká-ká-kálep sońdaryna ilestire shyqty. Kóterilgen kún astynda tıtimdeı-tıtimdeı bolyp eki bala qyr asyp kete bardy.

Iisshil tazy áýelgide ańǵa shyqtym dep oılady ma, arsalańdap júgirip qyr asyp quldyrańdady-aı. Birer márte aldaryn kesip quıǵytyp ótti. Aqyrynda ilese shyqqany saıatshyl kánigi ańshy emes, tobanaıaq, qysqa adym balalar ekenin bilgen soń múttem tumsyǵy salbyrap túsip ketti.

Endi salpań qulaǵy qyljıyp ónbes mımyrt aıańǵa basty. It tumsyǵymen emes, aýzymen demalady degen ras eken; tilin salaqtatyp, búıirin soǵyp boldyryp qaldy. Kún shekeni shyjǵyra túsken. Adyrdyń qyr arqasymen ırek saǵym bulyńdady.

Qaryqbol ystyqqa shydaı almaı jeıdesin sheship qolyna alǵan. Qalaıy qaýashaqtyń ózi qorǵasyn quıǵandaı zil tartty. Báteńkesin sheship júrýge shóńge men qıyrshyq tastan qorqady. Birazdasyn jalǵyzaıaq súrleý suıylyp qara shatqal ishine sińdi. Ekeýi de elsizde jaltaqtap elegzı bastaǵan. Aqtós tazy tumsyǵyn jerge salyp túkti sezer emes. Ertip shyqqany medet boldy áıteýir.

Qysańnyń eki beti jaltyraǵan qara sur qaqpaqyl tas. Ózekshede shaǵyn ózen aǵyp jatyr. Jarqabaqta, tas arasynda buǵynǵan aıýdaı dóńkıip shıe butasy qaraýytady. Qasyna taqalǵany sol, janary botalap júre bergeni.

Móldiregen alqyzyl shıe butaqqa syımaıdy-aý, syımaıdy. Birazyn qus shoqypty, birazy tógilipti, sabaqta samsap qalǵannyń ózi jeterlik.

Qaryqbol qolyn salyp bergen. Alaqany áp-sátte tolyp shyǵa keldi. Aýzyna talqansha quıdy kep, sóldi shyrynyn jutty kep.

— Ana shıeni qarashy! — dedi Aqbata qatty tańyrqap saýsaǵyn shoshaıtyp.

Áride, dóńbek tastyń kúnshýaǵyna shyqqan qalyń shıeni jańa shalǵan. Onyń qasynda myna tańyrqap turǵandary ánsheıin-aq oıynshyq eken. Súrine-qabyna solaı bettegen. Álginiń shıesi móldiregen ýaq bolsa, munyń jemisi qara qoshqyl badanadaı iri, súıekti. Qaryqbol alǵashqy ýysyn aýyzǵa toǵytqany sol — qapelimde shashalyp qaldy. Pyrt-pyrt jarylǵan sóldi shıe tańdaıǵa tepti. Til úıirer tátti, átir ıisi tanaý qytyqtaıdy. Saýsaq basyna qan qyzyl boıaý juqty.

Bir mezette Qaryqbol shıe arasynan basyn kóterip qaraıdy: alaý kún arqaǵa oıysypty. Jer dúnıege qoıý sóli tamyp turǵandaı.

Taǵy burylyp qaraıdy: Aqbatanyń erni shıeden esh aýmaıdy.

Jańa baıqady: qyz qalaıy qaýashaqqa ýyljyp pisken jemisti lyqa toltyrypty.

Aqbata shıe terip júrse, bul kókeńniń eki qoly damylsyz aýzyna júgiripti. Uıalǵanynan buta arasynan buǵyna berdi.

— Betińe shıeniń boıaýy juǵyp qalypty, — deıdi Aqbata. — Óńiriń, ıyǵyń solaıymen qyp-qyzyl. Ózenge baryp jýynaıyq.

Báse-aý desip domalańdaı júgirip yldıdaǵy ózenge túsken. Aqtós tazy aǵynǵa kósilip jatyp alypty. Móldir aǵys qaq jarylyp qaımaqshı aǵady. Áredik sý betinen jalap-jalap alady. Qıyrshyq jaǵaǵa jete bere Qaryqbol da etbetteı bas qoıǵan.

Aqbata kidirtti.

— Tazynyń aldynan óteıik, ıt jalaǵan sý aram bolady, — deıdi.

Aqbatanyń kókesi tym taqýa, sonyń úıretkeni. Aqbatanyń qashanǵy ádeti — tálim men tártipke baýlyp bitedi. Aqbatanyń qasyna taqap ketseń-aq, tabaldyryqty basyp turma, úıdi aınalyp júgirme, úlken kisiniń aldyn kespe, basyńdy tabaqqa salma, aýzyńdy ashyp esineme — bári arbakeshtiń aıtqandary. Áıtpese ekeýi túıdeı qurdas, bul nege sondaı tálim-tártipti esinde tutyp tura almaıdy? Ylǵı kóleńkesin qýyp úıdi aınalyp júgirgisi keledi, ylǵı dastarqannyń tórine qol sozyp bitedi.

Amal joq, aǵystyń bas jaǵynan baryp sýsynyn qandyrǵan.

Túıinshekti sheship ortaǵa shúberek jaıyp, nan týrap, irimshik tókti. Ásheıinde qatyp qalypty dep qaırylyp qaramaıtyn taba nan til úıirip barady. İrimshikten de túk artylatyn emes. Eki márte eńbektep baryp sý iship oraldy. Kún ekindige oıysqan sekildi. Qyrat-kezeń shubalǵydaı shıratylǵan saǵymnan arylypty. Áldebir shyqylyqtaǵan aq qanat qus dáp jelkesine qonyp alyp keter emes.

— Kókem áneýkúni taýdyń arǵy jaǵynan bir dorba órik ákelgen. Átteń atym joq, jol bilmeımin, áıtpese órik terip qaıtar edik.

— Kókemniń arbasyna minip jol júrgen sondaı qyzyq, — deıdi Aqbata. — Shalqańnan jatyp qarasań bulttar qaptaı júzip ilesip kele jatqandaı. Qustyń netúrlisi zeńgir kókte qanatyn dalpyldatyp ushyp ótedi. Jol jıegi shyryldaǵan shekshek, shildelik, shegirtke. Túnde samsaǵan juldyz dál betińe kelip tónip turǵandaı. Átteń kókem qalǵyp-múlgip sonyń birin de baıqamaıdy.

— Jaz boıy jaılaýda qalsańshy, Aqbata. Qosylyp shıe teremiz, qulyn sýaramyz, sýǵa túsemiz.

— Apam úı sharýasyna qolqabys etesiń dep ruqsat etpeıdi. Eki kúnge ázer jibergen.

— Jalǵyz úıge jaılaý múttem kóńilsiz. Bes-alty kitaptyń bárin oqyp shyqtym, toqty kóp tartady dep kókem radıony sırek sóıletedi. Oınaıtyn bala joq. Keı-keıde yldıǵa qashyp ketkiń keledi.

— Yldıda qujynaǵan mashına, kilkigen shań, — deıdi Aqbata.

Qaryqbol jáne eńbektep baryp qıyrshyq ernekke jata ketip shól basyp qaıtty. Sońǵy barǵanynda baıqady — ózen sýy jylyp ketipti. Qaryn shermıtkeni bolmasa jarytyp shól qaıtpady. Qaıta terge malshynyp, tańdaıy keýip abyrjı tústi. Tańqalǵany — Aqbata mańdaıy jipsip býsanǵany bolmasa esh álektenetin emes. Bulardyń otyrǵan jeri uıysqan dolana aǵashynyń kóleńkesi edi: sona ma, shirkeı me, qaptaı ushyp mazany alyp barady. Aqyr sońynda ústi-bastaryn sabalap turyp ketti.

Qaryqbol oılaǵan: bir quty shıemiz bar, jolazyqty jep bitirdik, endi úıge qaıtatyn shyǵarmyz dep.

Aqbata tamaqtan bosaǵan oramalǵa shıe túıip alaıyq degendi aıtty.

Taǵy da alqyzyl marjanǵa alaqan tosyp, aýyz toltyrdy. Áp-sátte oramalǵa qanqyzyl boıaý sińdi. Jáne de Aqbatanyń aq súırik saýsaqtary lyp-lyp etip, buta-butany qýalaı jyljydy. Beıne shıeni aınala qalyqtap oınaǵan aq kóbelek sekildi. Jasyl japyraq arasynan aq kóbelek ushyp shyqty. Aqtós tazy tumsyq tastyń arǵy jaǵynan barqyldaı úrdi. Bul ekeýi buta arasynan úderip shyqty.

— Qaıtaıyq, — dedi Aqbata. Kózinde úreı. Qaýashaq qutyny Qaryqbolǵa berdi, shıe túıgen oramaldy ózi aldy. Jylymshy ózennen shalpyldatyp keship ótti.

Shyndyǵynda kún taý bókterine eńkeıip qalypty. Qarsy qabaqqa shyqqan mezette úıirilip turyp kákákálep tazyny shaqyrdy. Áýelgide esh dybys bolmaǵan. Qarakóleńke tartyp qýshıyp bara jatqan taý ishinen áldebir aıdahar jutyp qoıǵandaı ma. Zańǵar quzdan yzym-ǵaıyp qulaǵandaı ma.

Sálden soń jaqpar tazy qulaperen atqyp shyqty. Ústi-basy malmandaı, áldene jyǵyp salyp balshyqqa aýnatqandaı, ólesi ǵyp talaǵandaı. Sol qulaǵynyń ushy tilinipti. Álsin-áli qyńsylap basyn eksheı beredi.

— Kúshim-kúshim, — dep Aqbata tazynyń shekesinen sıpady.

— Timiksip júrip málinniń inine bas suqqan ǵoı, ózine de obal joq, — deıdi Qaryqbol.

Qarataýdyń málini qarsaq sekildi azýly jyrtqysh keledi. İnin taıyz qazady. Kúndiz mekeninde uıyqtap jatady da, jortýylǵa túnde shyǵady. Kisige zalalsyz, áıtse de úı qoıany, taýyq sekildi maqulyqtardy urlaýǵa mashyq.

Sol mundarmen aıqasyp kelgen ańshy ıttyń sıqy mynaý. Kún qaıtqan soń júris te jeńildedi. Suıyq súrleýdiń shańyn burq-burq kóterip jazyqtan ótip, qaıqańǵa kóterilgende alystan dóńgelek saz kógerdi. Saz ortasynda jylqyshynyń jalǵyz úıi. Qaryqboldyń kókesi bulardyń keshigýinen sekem aldy ma, bergi bettegi shoshaqqa shyǵyp batysqa kún sala qarap tur eken. İrkis-tirkis qyrǵa tyrmysqan úsh qarany shaldy da úıge qaraı adymdady. Aqtós tazy tumsyǵyn kókke ilip, jyn qýǵandaı alqyn-julqyn quıǵyta jóneldi.

Tazydan ásheıinde Qaryqbol da qalyspas edi. Tabany qoldyrap, sany syrqyrap attap basýdyń ózi muń bolyp kele jatqan. İldaldalap totıaıyndaı kókshil sazdyń jıegine ilikken.

Aldarynan attyly kókesi shyqty.

Beti bal-bul janyp álsiregen Aqbatany eńkeıip jerden ilip aldyna mingizdi, Qaryqboldyń qolynan qalaıy qaýashaqty aldy. Shymdaqty dúńkildetip ilgeri ozǵan. Tabanyna qatqyl jýsan batyp kibirtiktep kele jatqan Qaryqbol maqta basqandaı boldy. Bylqyldaǵan shymdaqpen júrý raqattyń raqaty endi.

Qaryqbol jaýdyń betin qaıtaryp kelgen batyrdaı úıge taltańdaı basyp engeni sol, apasy báıek bolyp aınalyp-tolǵandy-aı, «Taý asyp, tas basyp kelgen dáýim», — deıdi. «Kúnsip sháýkıip júdep ketipsiń», — deıdi. «Shymǵa batyryp qoıǵan qaýaqtan salqyn qymyz ishe ǵoı», — deıdi. Buryn bul kókeń maqtaǵan saıyn isinip qompıa beretin, mápelegen saıyn shirenip shalqaıa túsetin. Nege ekeni belgisiz, bul joly qyz aldynda tómenshik tartyp uıala berdi.

Apasy men kókesi keshki shaıdy Qarataýdyń ýyljyp pisken sóldi shıesimen ishti.

Qaryqbol búgin de ádettegideı ıý-qıý tús kóremin dep oılaǵan: tańqalǵany — tastaı qatyp uıyqtapty.

Arba ústinde taý shıesindeı móldiregen Aqbatany ertesine qyr asqansha qol bulǵap shyǵaryp salǵan.

---