InfoHub Logo

Qyzyqty jáne paıdaly málimetterdiń eń aýqymdy jınaǵy:

»  1 kg lımonda 1 kg qulpynaıdan da artyq sheker bar.

»  Qoltyraýyndar tústerdi ajyrata almaıdy.

»  Tek qana erkek totyqustar saıraıdy.

»  Jarty kg bal alý úshin aralar 2 mln-nan asa gúldi ósimdikter shyrynyn óńdeýi qajet.

»  Búıeler eki jarym jyl qorektenbesten ómir súre alady.

»  İnjýler sirke sýynda erıdi.

»  Sábizge reń beretin karotın (sarǵysh-qyzǵylt pıgment).

»  Sholpan – saǵat tili baǵatymen aınalatyn ǵalamshar.

»  Eń kóp asfáltty jolǵa ıe bolǵan ólke – Fransıa.

»  Eıfel munarasynyń tóbesine shyǵý úshin 1792 baspaldaqtan ótý kerek.

»  Adam óziniń shyntaǵyn jalaı almaıdy.

»  Adamdar óte qatty túshkiretin bolsa, qabyrǵalary synýy múmkin.

»  Dońyzdar dene bitimderiniń saldarynan bastaryn joǵary kóterip, aspanǵa qaraı almaıdy.

»  Álemdegi halyqtyń 50% múldem telefonmen sóılespegen.

»  1 saǵat qulaqqap (naýshnık) tyńdaǵanda qulaqtaǵy bakterıalardyń sany 700 %-ǵa artady.

»  Ushqyn sirińkeden buryn tabyldy.

»  Saýsaq izderi sıaqty til izderi de adamǵa tán erekshelik bolyp tabylady.

» 2 500 m tereńdikte jáne 300oC ystyqta ómir súretin bakterıalar da bar.

» İshekterimizde 400 den asa bakterıalar bar. Bul bakterıalardyń ishekterimizdegi sany jasýshalarymyzdyń sanynan da kóp.

» Azyq úshin adamǵa bas salatyn jalǵyz janýar – aıý.

» Qasqyrlar 30 km qashyqtyqtan bóltirigine azyq tasıdy.

» Shalǵyndy qasqyrlardyń (koıot) eń súıikti taǵamy – qaýyn.

» Pıranıalar (jyrtqysh balyqtar) úsh tistegende adamnyń qolyn bileginen julyp alady.

» Sýyq klımatta ómir súretin tushshy sý tasbaqalaryna jatatyn tasbaqalar kúzde tereń tynys alyp, sý astyna túsip, kóktemge deıin ómir súredi. Úsh aı ottegisiz ortada kómirsýlardyń (negizinen glúkozanyń) ydyraýynan energıa alady. Olardyń júrekteri mınýtyna bir ret soǵady.

» Urǵashy kók kıtterdiń uzyndyǵy 34 m jáne kúnine 3.000000 kalorıa alady.

» Edıson elektr shamyna qajetti materıaldy tabýy úshin 3000 ret tájirıbe jasaǵan.

» Birinshi dúnıejúzilik soǵysta 2 500 000 at qoldanyldy.

» Temekiniń quramyndaǵy shaıyrly (smola) zatqa jasalǵan tájirıbeniń nátıjesinde tyshqannyń arqasyna jaǵylǵan jerden qaterli isik paıda bolǵan.

» 1971 jyly Japonıanyń Isıgakı aralynda bolǵan bıiktigi 85 metrge jetken tolqyn – dúnıe júzindegi eń úlken tolqyn bolyp tabylady.

» Ashyq aspandy túnde 1000-nan asa juldyzdy kórýge bolady.

» Kez kelgen muhıttan eń qashyq jer - Qytaı.

» Dúnıe júzinde mınýt saıyn az qarqyndylyqpen jer silkinip turady.

» Úndistanda jylyna dúnıege keletin balalar sany Avtrıanyń jalpy halyq sanynan artyq.

» Reseıdiń tórtten bir bóligin ormandy alqap alyp jatyr. Bul alqap Túrkıanyń jer kólemine teń.

» Tarıh boıynsha jer betindegi altyndardyń 200-den asa kóp bóligi muhıttarda kezdesedi.

» Itterdiń teri bezderi aıaqtarynyń astynda.

» Qıardyń 96 % sýdan turady.

»  Adamnyń tez ósetin tyrnaǵy – bas barmaǵy, eń jaı ósetin tyrnaǵy – ortańǵy saýsaǵy.

»  Gavaı álippesinde 12 árip bar.

»  AQSH-tyń alǵashqy prezıdenti Djon Kennedı 20 mınýtta tórt túrli gazet oqı alǵan.

»  Eski zamanda mýmıalardyń (bálzamdap, buzylmaıtyn, shirimeıtin etip tastalǵan ólik dene) aıaq saýsaqtary da bir-birlep mýmıalanǵan.

»  Átkenshekti toqtamastan terbetý rekordy 440 saǵatqa jalǵasqan.

»  Shyny synǵan kezde parshalanǵan bólshekteriniń jyldamdyǵy saǵatyna úsh myń mıldik (4828,032 km) joldy quraıdy.

»  Adamnyń shashy 3 kg salmaqty kótere alatyndaı serpimdi bolady.    

»  Bethoven áýen jazbastan buryn basyn sýyq sýmen jýady eken.

»  Dúnıe júzindegi janýarlardyń 80 % alty aıaqtylar.

»  Tek qana ýrandy esh quralsyz, jaı kózben kórýge bolady.

»  Qurbaqalar esh nárse iship jemesten úsh jyl boıy ómir súre alady.

»  Adamdardy saýsaq izinen, al ıtterdi muryn izinen tanýǵa bolady.

»  Eskımostar tońazytqyshty azyqtaryn saqtaý úshin qoldanady.

»  Kózimiz ashyq turǵan kúıde túshkirý múmkin emes. 

»  Ystyq sý sýyq sýdan da aýyr bolady.

»  Adamdar jylyna 1500 ret tús kóredi.

»  Kechýpty buryn dári retinde qoldanǵan.

»  Aqquba tústi adamdardyń qara torylarǵa qaraǵanda shashtary qalyn bolyp keledi.

»  Adam kúnine 23 myń ret tynys alady.

»  Dúnıede eń kóp qoldanylatyn esim – Muhammed.

»  Denemizdegi eń kúshti bulshyq et – til.

»  Delfınder bir kózderin ashyp uıyqtaıdy.

»   Náresteniń  uryqtanýdan bastap  dúnıege kelýine deıin salmaǵy 5 mıllıon ret artady.

»  Attarda adamdarǵa qaraǵanda 18 artyq súıek bar.

»  Kók kıtterdiń daýysyn 850 km qashyqtyqtan estýge bolady.

»  Pilder kúnine orta shamamen eki saǵat uıyqtaıdy.

»  Mysyqtar úshin jetinshi qabattan qulaý otyz ekinshi qabattan qulaýdan da óte qaýipti. (Sebebi, mysyqtar altynshy qabattan ǵana eń úlken jyldamdyqpen túsedi.)

»  Kóbelekter aıaqtarymen dám sezedi.

»  Kıttiń balasynyń boıy 10 metr bolady.

»  Kıtter kúnine 1500 tonna sý jutady jáne bul sýdyń bir bóligin qaıtadan shyǵarady.

»  Inelikterdiń 30000 kózi bar.

»  Shaıandardyń tómengi qaltashyǵynda júzdegen balalary bar.

»  Birqazandar sýdaǵy balyqty ústinen kórgen kezde  dereý sol jerdi mólsherlep, sýdy ishine qaraı tartyp, keıin sýdy syrtqa qaıta shyǵarý arqyly balyq aýlap jeıdi.

»  Shımpanzelerdiń eń súıikti taǵamy – qumyrsqa. Olar qumyrsqany: jerden bir shybyqty alyp túkiriktep, qumyrsqalardyń uıasyna suǵyp, shybyqqa úımelengen qumyrsqalardy jeıdi eken.

»  Shımpanzeler júzý bilmeıdi.

»  Emen aǵashy elý jyl jańǵaq bermeıdi.  

»  Iisti baldyrkóktiń (seldereı) beretin kalorıasynan jeýge jumsalatyn kalorıasy kóp bolady.

»  Mysyqtardyń mıynda 32 bulshyq et bar

»  Hameleondardyń (qubylǵy kesirtke) tilderi ózderiniń denesinen eki ese uzyn bolady.

»  Kóptegen asyl tastardyń hımıalyq quramy birneshe elementterden turady. Al brıllıanttar tolyǵymen kómirtekten turady.

»  Kir jýǵysh mashınany alǵash ret 1907 jyly Hýrleı Mashına kompanıasy oılap tapqan jáne az ýaqyttyń ishinde satylyp ketken.

»  Orta shamamen bir erkektiń ómiriniń 3350 saǵaty qyrynýmen ótedi.

»  Ótip ketken 3500 jyldyń tek 230 jyly ǵana beıbitshilikpen ótken.

»  Adam 8 jyl, 7 aı jáne 6 kún esh toqtamastan aıqaılatyn bolsa, bir shyny aıaq kofe qaınatatyn energıa óndire alady.

»  Polústerdegi aıýlar solaqaı bolyp keledi.

»  Búrgeniń óz boıynan 350 ese qashyqtyqqa sekire alýy – bir adamnyń fýtbol alańynyń bir buryshynan ekinshi buryshyna sekire alýymen teń.

»  Sekire almaıtyn jalǵyz janýar – pil.

»  Ulýlardyń (baýyrymen jorǵalaıtyn qurt) tórt kózi bar.

»  Túıequstyń kózi mıynan da úlken.

»  Qoltyraýynnyń kózderiniń arasyndaǵy qashyqtyq aıaqtarynyń úlkendigine teń.

»  Aralardyń keıbir gúl shoǵyrynan alǵan baldary ýly bolady. Alaıda, aralarǵa esh zıanyn tıgizbegendikten, aralar bul gúlderden de shirne (nektar) jınaıdy. Biraq baldary adamdy ýlaıdy. Bul balǵa esersoq bal delinedi.

»  Egistikke zıan tıgizetin shybyn-shirkeılerdiń búginge deıin belgili bolǵan sandary bir mıllıonǵa jýyq. Negizi 10 mıllıonǵa jýyq shybyn-shirkeıler bar.

»  Álemdegi eń úlken janýar – kók kıtter. Salmaǵy otyz pildiń salmaǵyndaı jáne kózderi fýtbol dobynyń úlkendigindeı.

»   Teńizde mekendeıtin kóbisi kózge kórine bermeıtin ósimdikter men jándikterge plankton delinedi. Ósimdikti planktondar dúnıe júzindegi ormandardan da artyq ottegin beredi.

»  Kıtter balasyn sútpen qorektendirip, qurlyqtaǵy janýarlar sıaqty ókpesimen tynys alady.

»  Qurlyqtaǵy eń úlken janýar – pil.

»  Kıtter balyqqa jatpaıtyn teńizdegi sútqorekti janýarlar.

»  Planktondarsyz teńizde tirshilik joq. Sebebi, kóptegen balyqtar jáne ózge de teńiz jándikteri planktondarmen qorektenedi. Planktondarsyz qurlyqta da tirshilik joq.

»  Barlyq qurttar 32 bólikten turady.

»  Eki qanatty shaıandardyń túrleri bar jáne sol qanattarymen olar usha alady.

»  Aqqutandardyń (japon tyrnasy) jumyrtqasyn sýǵa qalaı laqtyrsa, sý túbine alaqanmen qoıǵandaı túsedi.  

»  Adamdardyń mıynyń 90 % sýdan týrady

»  Qaraquıryqtar sý qajettiligin ósimdikterden alǵandyqtan, sýsyz ómir súre alady.

»  Orıks (bóken) jáne kesirtkeler sýsyz ómir súre alady.  

»  Mıdaǵy júıke tamyrlarynyń 40 % proteınnen, 51-54 % maıdan turady.

»  Mıdyń zat almasý prososine tek qana kómirsýlar (glúkoza) qatysady.

»  Adam mıynda shamamen 90-100 mıllıardtaı jasýsha bar.

»  Bıtter ómir súrý barysynda 200-300 jumyrtqa qaldyrady.

»  Úlken bıtter tistegen saıyn 0,008 gr qan sorady.

»  Adamdardyń denesindegi bıtter alty aıaqty bolady.

»  Kók kıtter kúnine shamamen 40 mıllıon planktondarmen qorektenedi.

»  Kók kıtter basynyń tóbesindegi tesikteri arqyly 100 tonna sý juta alady jáne osy sýdy súzgish retinde qoldanady.

»  Kók kıtter ekpinmen sekirgen soń 3 saǵattaı qımyldamaı, sý betinde qalqyp júze alady.

»  Kók kıtterdiń tisteriniń ornynda shemirshekter bolady.

»  Kishkentaı akýlalardyń 3000-ǵa jýyq tisteri bar.  

»  Plankton balyǵy alty memlekette eń qymbat balyq retinde satylady.

»  Planktondar bir jumyrtqalaǵanda 10000 jumyrtqa salady.

»  Arystan qalaı orman patshasy bolsa, muhıttardyń da patshasy akýlalar.

»  Muhıt kesirtkesi (ıgýana) sý astynda dem almastan jarty saǵat tura alady.

»  Kóktorǵaı (shýrka) mınýtyna 60-70 ret qanat qaǵady.

»  Qoltyraýyn sý astynda dem almastan 4-5 saǵat tura alady.

»  Qoltyraýyndar kúnge shyqqanda rahattaný úshin aýyzdaryn ashady.

»  Akýlalar jeıtin qorektileriniń qozǵalysyn 100 m qashyqtyqtan sezedi.

»  Arqan balyqtar (losos) kóbeıýleri úshin 100 km qashyqtyqqa ketedi.

»  Qustardyń ishindegi eń úlken jumyrtqa – túıe qus jumyrtqasy. Salmaǵy 1,5 kg.

»  Bizdiń dáýirimizden 700 jyl buryn joǵalyp ketken pil qustarynyń jumyrtqasy shamamen 12 kg  bolǵan.

»  Kúlý úshin 17, qabaq shytý úshin 42 bulshyq etti qozǵaltý kerek.

»  Shıki jumyrtqany qolymyzben aınaldyryp, toqtatqanda ishi aınalady.

»  Dúnıe júzindegi eń úlken gúl Indonezıanyń jańbyrly ormandarynda ósetin Rafflezıa gúli. Gúldiń dıametri 60 sm.

»  Keıbir ósimdikter et jeıdi. Shyqshóp ósimdigi japyraqtaryna qonǵan shybyn-shirkeılermen qorektenedi.

»  Álemdegi eń uzyn aǵash AQSH-tyń Kalıfornıa shtatynda ósetin máńgi jasyl aǵash – sekvoııa. Bul aǵash shamamen 2000 jyl jasaıdy, salmaǵy 500 tonna.

»  Máńgi jasyl aǵashtarynyń taǵy bir túri, bıiktigi 90-95 m-ge deıin ósetin sekvoııadendron (mamont aǵashy) 3000 jyldan artyq jasaıdy. Bul aǵashtardyń eń úlken bıiktigi 112 m.

»  Álemdegi eń kári aǵash AQSH-tyń Kalıfornıa shtatyndaǵy qara qaraǵaı aǵashy 4600 jasta.

»  Aǵashtardyń ósken saıyn dińderi de keńeıe beredi. Iaǵnı jyl saıyn saqına qosylyp turady. Osy saqınalarynyń sanymen aǵashtyń jasyn bilýge bolady.

»  Jóke (lıpa) aǵashynyń otyny eń jeńil otyndardyń biri bolǵandyqtan ushaq modelderi sıaqty jeńil zattarǵa jóke aǵashtaryn paıdalanylady.

 »  Talshyn (býktyń bir túri) aǵashynyń taqtaılary shamamen 500 jylǵa tózimdi bolyp keledi. Qarateńiz aımaǵynyń tarıhı úıleri osy aǵashtan jasalynǵan.

»  Álemniń jeti keremetiniń biri bolǵan Babyldyń aspaly baǵy zamanyna saı óte jaqsy sýlandyrý ádisimen osyndaı halge jetken.

»  Qar japalaqtary altyburyshty bolyp keledi. Ár jaýǵanda túsken mıllıardtaǵan qar japalaqtary bir-birlerine uqsamaıdy.

»  Búginge deıin belgili bolǵan eń úlken burshaq dıametri 19 sm. Bul shamamen fýtbol dobynyń kólemindeı bolady.

»  Aspannyń kógildir tústi bolýy atmosferadan, ıaǵnı atmosferadaǵy tuzdardyń jáne sý tamshylarynyń kógildir tústi óte kóp shaǵylystyrýy nátıjesinde aspan kógildir túske boıalyp turady. Kosmosta Kún sáýlesin tústerge ajyratyp, osylardan bireýin shaǵylystyratyn materıa bolmaǵandyqtan kosmos qara túske boıalyp qarańǵy bolyp turady. Eger de Aıda ómir súrgenimizde, aspannan qara tús kóretin edik.

»  Eń kóp jaýyn jaýatyn jer – Gavaıı aralyndaǵy taý. Bul jerde jylyna 350 kún jańbyr jaýady.  

»  Eń az jaýyn jaýatyn jer – Ońtústik Amerıka memleketi Chılıdiń Atakama Shólindegi bir ólke. Bul jerge 1971 jyly jaýǵan jańbyrdan buryn 400 jyl boıy jańbyr jaýmaǵan.

»  Jibek saýdasy úshin Eýropadan Qytaıǵa qatynaıtyn kerýenderdiń júzdegen jyldar boıy qatynap kele jatqan joly – Uly Jibek joly.

»  Aralardyń tapqan gúlderiniń jerin ózge de jumysshy aralar ara bıi dep atalatyn is-áreket arqyly gúldiń qashyqtyǵyn jáne baǵytyn túsindirip beredi eken.

»  Dúnıe júzindegi eń qatty jel 1999 jyly AQSH-tyń Oklahoma shtatynda saǵatyna 509 km jyldamdyqpen soqqan.

»  Adam kúnine kózin orta shamamen 100000 ret ashyp-jumady.

»  Úshinshi myń jylda (XXX ǵasyr) 365,242 kúnge sozylady.

»  Kengýrýlar artqa qaraı júre almaıdy.

»  İri teńiz shaıandarynyń qany kók bolady.

»  Masalardyń 47 dana tisi bar.

»  Jıraftardyń tilderi 35 sm uzyndyqta qara tústi bolady.

»  Ulýlardyń shamamen 25 myńǵa jýyq tisteri bar.

»  Qoltyraýyndar sýǵa tereń batýy úshin tas jutady.

»  Aýyrmaıtyn jalǵyz janýar – akýla.

»  Pıngvınder júze alatyn, biraq usha almaıtyn jalǵyz qus.

»  Adamdardyń ólimine eń kóp sebep bolatyn janýar – masa.

»  Shybynnyń jyldamdyǵy 8 km/saǵ.

»  Attar bir aıǵa deıin turyp tura alady.

»  İri delfın kúnine 2 tonna azyq jeıdi.

»  Qumyrsqa ózinen 50 ese aýyr zatty kótere alady.

»  Búrge ózinen 150 ese úlken bıiktikke sekire alady.

»  Jaqsylap kútilgen, erte jasta zalalsyzdandyrylǵan qoıan 8-12 jyl jasaıdy.

 »  Sońǵy tórt myń jyldyń ishinde esh bir janýar qolǵa úıretilmedi.

»  Pilderdiń tumsyǵy 7 lıtr sýdy ustaı alady.

»  Qumyrsqalar uıalaryn qysqysh tárizdi tisterimen qazady.

»  Qumyrsqalardyń uıasy shamamen 4-5 qabattan turady.

»  Qumyrsqalar qorektenetin, kútinetin, azyq saqtaıtyn bólmelerin jáne ár túrli syrtqy áserlerden qorǵaıtyn tuzaqtaryn daıyndaıdy.

»  Jer sharyndaǵy eń iri jáne óte jyldam ósetin kók kıtterdiń uzyndyǵy 31 m, salmaǵy 200 t.

»  Kók kıttiń balalary 2-3 jylda eresek kıtterdiń boıyna jetedi.

»  Dúnıe júzindegi eń jyldam janýar – qabylan (gepard). Jyldamdyǵy 112 km/saǵ-qa deıin jetedi.

»  Dúnıe júzindegi eń jyldam ushatyn qus – sur qarlyǵash.

»  Sur qarlyǵashtyń usha bastaǵan sátinen úsh sekýndtyń ishindegi jyldamdyǵy 128km/saǵ-qa jetedi.

»  Akýlalardyń qańqalary shemirshekten turady.

»  Pilderdiń denesi 7 m, salmaǵy 6-7 t.

»  Egeýquıryqtar 5-shi qabattan qulasa da, eshqandaı japa shekpeıdi.

»  Pildiń tumsyǵy shamamen 40 myń-ǵa jýyq bulshyq etten turady.

»  Pilder sýdy tumsyǵymen ishpeıdi, tek qana tumsyǵymen tartyp, aýzyna shashyratady.

»  Egeýquıryqtar aǵysqa qarsy 1 km-ge deıin júze alady.

»  Jup tyshqan jylyna bes júz, úsh jylda 20 mıllıonǵa kóbeıe alady.

»  Pilder 70-80 jyl jasaıdy.

»  Egeýquıryqtar Avstrıadan basqa barlyq jerde tirshilik etedi.

»  Tyshqandar 1-2 jyl ómir súredi jáne 500-den asa túrleri bar.

»  Itter saǵatyna 50 km jyldamdyqpen júgiredi.

»  Kúnine 1 metrge ósetin shyrmaýyqtar bar.

»  Álemdegi eń uzyn aǵash 127 metr bıiktikte.

»  Bir bakterıa 1 sekýndta óziniń aınalasynda 100 ret aınala alady.

»  Kúshigender 4 km uzaqtaǵy kıiktiń óli nemese uıyqtap jatqanyn anyqtaı alady.

»  Masalardyń erkegi ósimdikterdiń sýymen, urǵashylary qanmen qorektenedi.

»  Bir qylysh balyǵynyń jyldamdyǵy 109 km/saǵ jete alady.

»  Qytaı qorǵanynyń uzyndyǵy 10000 km-ge, keı jerlerinde qabyrǵany eni 10 metrge deıin jetedi.

»  Sıbırıanyń keı jerlerinde jyldyq temperatýra aıyrmashylyǵy 910S.

»  Stambýldaǵy qoqysqa tastalǵan nandarmen búkil Norvegıany toıdyrýǵa bolady.

»  Baspahananyń shyǵýynan bastap İİ- dúnıe júzilik soǵysyna deıingi basylǵan jazýlardan kóbi qazir bir kúnde basylyp shyǵýda.

»  Bir tilim nannyń qýaty bir mıl júgirýge jetedi.

» Osman sultandarynyń jáne keıbir ǵulamalardyń basyndaǵy sáldeleri ózderiniń kebinderinen jasalynǵan. Olar jıi-jıi ólimdi eske alyp, soǵan qaraı sheshim qabyldaǵan. Sonymen qatar ólgen kezderinde bastaryndaǵy kebinderimen jerlengen.

» 0 sanyn musylmandar oılap tapqan.

» Adam basynda ortasha 30 000 - 100 000 shash bar. Kún saıyn 100-ge jýyq shash túsedi.

» Adam denesinde jeti jylda ólgen jasýshalardyń ornyna jańasy paıda bolyp, tolyǵymen jańartylyp otyrady.

» Amerıka halqynyń 60 % dúnıe júziniń kartasynan óz memleketterin taba almaǵan.

» Fýtbolshynyń dopty basymen ár urǵan saıyn mıyndaǵy 1000 jasýsha óledi.

» Dúnıe júzine jyl saıyn jaýatyn jańbyr mólsheri tepe-teń mólsherde bolǵan.

» Ibn Sına kózge operasıa jasaı bilgen.

»  II- ǵasyrda Kaırde 12 qabatty úıler bolǵan.

»  Inkvızısıa (katolık shirkeýleriniń jazalaý mekemesi) 300 jyl ishinde 34 myń adamnyń jaǵylyp óltirilýine sheshim qabyldaǵan.

»  Polsha koroli Avgýsttyń 350 balasy bolǵan.

»  Osman Imperıasynyń ilgerileý dáýirindegi jer kólemi 24 mıllıon km2 aýdandy qamtyǵan.

» Nemistiń uly kompozıtory Bethoven sońǵy shyǵarmasyn (áýenin) soqyr kúıinde jazǵan.

» Parıjdaǵy Versal saraıynyń 1300 bólmesi bar, alaıda eshqandaı ájethanasy joq.

» Eger de jup shybynnyń sáýir men mamyr aılaryndaǵy jumyrtqalarynan tolyǵymen shybyn shyǵatyn bolsa, dúnıe júzin 14 metr bıiktiktegi shybyn qabaty qaptaıtyn edi.

» Eıfel munarasynyń qurylysyna jalpy 6400 tonna bolatyn 18100 temir bólshekteri qoldanylǵan.

» Stambýldaǵy Sýleımanıe meshitindegi tórt munaranyń bolý sebebi Zańshyǵarýshysy Sultan Sýleımannyń Stambýldy jaýlap alǵannan keıingi tórtinshi patsha ekendiginiń jáne tórt munaradaǵy azan shaqyrylatyn 10 jerdiń Osman dáýirindegi onynshy patsha ekendigin bildiredi.

» Adam boıyndaǵy tamyrdyń jalpy uzyndyǵy 150 myń km jáne jer men kúnniń arasyndaǵy qashyqtyq 150 mıllıon km.

Ózińiz biletin qyzyqty derktermen pikirde bólise otyryńyzdar.

---