InfoHub Logo

Qaı kezde ekeni belgisiz, bir qyrǵaýyl, bir qasqyr, bir túlki jáne bir qoıan tórteýi tós soǵystyryp, dos bolypty. Olar ózderiniń arasynda ataǵy shyqqan aqyldy qoıannyń bolǵandyǵyn zor mártebe kórip, máz bolady eken, qoıan da óziniń shaǵyn topqa basshy bolǵanyn úlken qýanysh kóredi eken.

Kúnderdiń birinde osy tórteýi ań aýlaýǵa shyǵypty. Túske sheıin sabylsa da, eshnárse keziktire almapty, qaryndary qatty ashyp, ishekteri shuryldaıdy. Osy kezde qoıan qorjyn salǵan bir sal kele jatqanyn anadaıtyn jerden kóripti. Sonyń arasynsha ol bir amal taýyp, serikterin ońasha shaqyryp alyp, muny olardyń qulaǵyna aqyryn sybyrlapty. Olar da tabylǵan aqyl eken dep shurqyrasyp, qoıannyń aıtqany boıynsha isteıtin bolyp bytyrasypty.

Túlki qoıannyń aıtýy boıynsha jyldam júrip, saldyń jolyndaǵy shoq toǵaıǵa kirip, ony tosyp turypty. Sal taıaǵan kezde ǵana ormannan shyǵyp, mertigip aqsaǵan bolyp, saldyń aldyna túsip, shoınańdaı júripti.

Aldynan shyǵa kelgen aqsaq túlkini kórgen sal qýanyp ketip, «Bul da bolsa qudaıdyń bergeni ǵoı, endi túlki tymaq kıetin boldym, — dep eki qolyn soza óńkeń qaǵyp, túlkini qýa jónelipti. Neshe dúrkin ustaı bergende taıyp ketip, túlki jalt berip, sytylyp ketedi eken. Sóıtip, sal túlkini birtalaı qýypty, qara terge túsip sharshapty. Sonymen, ol ıyǵyndaǵy qorjynyn bir jerge, tymaǵyn bir jerge, etigin bir jerge laqtyryp, túlkini jeńiltektenip alyp qýypty.

Osy kezde olardy ańdyp qoıan, qyrǵaýyl jáne qasqyr jetip kelip saldyń barlyq nárselerin alyp ketipti.

Bir aýyqtan soń saldy kóz jazdyryp túlki de jetipti. Sóıtip, oljalaryn bólýge kirisipti.

Qoıan saldyń tymaǵyn qyrǵaýylǵa usynyp:

— Sen atyz basyna barǵysh ediń, bul tymaq seniki bolsyn, muny basyńa kıip alsań, eshkim seni ura almaıdy, — depti.

— Jaraıdy, jaraıdy, — dep jyrǵap, máz bolǵan qyrǵaýyl, sonymen ol tymaqty basyna kıip alyp óz betine ushyp ketipti.

Onan keıin qoıan etikti qasqyrǵa berip:

— Sen qoıǵa shaýyp urlyq etýge qumar ediń, etik seniki bolsyn, munan bylaı jortýylǵa shyqqanda osyny kı, laısań jerde júrseń, aıaǵyń sý bolmaıdy, — depti.

— Jaraıdy, jaraıdy, — depti qasqyr qaryq bolyp, sonan soń ol etikti aıaǵyna kıip alyp, taıyp turypty.

Sonan soń qoıan qorjyndy alyp, ishine qolyn tyǵyp, bir mys dabyldy alyp shyǵyp:

— Seniń balalaryń kóp qoı, muny seniń úlesińe bereıin, alyp baryp dańǵyrlatyp soq, balalaryń bir jyrǵap qalsyn, — depti túlkige.

— Jaraıdy, jaraıdy, — dep túlki de mys dabyl alǵanyna máz bolyp, óz jónine ketipti.

Eń sońynda bir qorjynbas ádemi qýyrylǵan maı baýyrsaq qalypty.

Kóńili alyp ushqan qoıan muny jalǵyz ózim jeıtin boldym dep úıine bet alypty.

Aldymen qyrǵaýylǵa keleıik. Saldyń tymaǵyn basyna kıip alyp qyrǵaýyl dán terip jeý úshin atyz basyna kelipti. Basyna kıip alǵan tymaǵy erapaısyz shoshaq, úlken bolyp, kózine túsip, aldyn kórsetpegendikten, adamdar ony quıryǵynan ustap alypty. Ol qanatyn sabalap, jantalasyp júrip ázer degende qutylypty, biraq quıryǵy julynyp, solardyń qolynda qalypty.

Al qasqyrǵa keleıik, saldyń etigin kıip alǵan soń, tiri janǵa shaldyrmaspyn dep, qoraly qoıdy tóńirektepti, shopan ony baıqap qalyp shoqparyn qolyna ala umtylypty, etikpen jaqsy qasha almaı, aıaǵyna shoqpar tıip mertigipti. Sonan aıaǵynan etigi túsip qalǵan soń ǵana áreń qashyp qutylypty.

Al túlkishek, onyń jaǵdaıy da basqalardykinen jaqsy emes eken. Mys dabyldy inine alyp barǵan soń, kúshikteriniń quz basynda oınap júrgenin kórip, mys dabyldy qaǵyp-qaǵyp jiberipti. Ol asylynda balalaryn bir qýantaıyn degen eken, biraq ómirinde mundaı dańǵyrdy estip kórmegen kúshikteri shoshyp ketip, túgel quzdan qulap ólipti.

Qyrǵaýyl, qasqyr, túlki úsheýi bir jerge jıylyp, qoıannyń ózderine istegen qastyǵyn sóz etisipti. Qoıandy taýyp, kegimizdi alamyz dep úsheýi daýryǵyp jolǵa shyǵypty.

İnniń aýzynda baýyrsaqty qomaǵaılana jep otyrǵan qoıan, anadaıdan qyrǵaýyl, túlki, qasqyr úsheýiniń sustanyp kele jatqanyn kórip, jaǵdaıdyń ózine tıimsiz ekenin sezgen ol dereý jerden bir tasty alyp, óziniń aýzyna ózi perip ketipti. Tas «taq» etip tıgende, onyń ústińgi erninen qan dir ete túsipti. Sonymen ol qyrǵaýyl, túlki, qasqyr úsheýiniń aldynan shyǵyp:

— Oıbaı! Salǵa kelisip aldanyppyz. «Qarańdarshy, onyń baýyrsaǵyn jeımin», — dep aýzym dal bolyp, ernim jyrylyp qaldy, aýyryp janym shyǵyp barady, — dep bezek qaǵady.

Bizdi aldaǵan saldyń ózi eken ǵoı dep, aldaǵan sózine ábden senip, sonymen, olar, qoıanǵa tıispeı raılarynan qaıtyp, óz jerine ketipti.

Biraq sol kúnnen bastap qoıan ataýly urpaqtan-urpaqqa jyryq bolyp qalypty.

---