InfoHub Logo

Óziniń shyǵarmashylyq sheberligimen tereńdeı tanysýyma „Ólgender qaıtyp kelmeıdi” eńbegi arqyly kózge kórinbes kópir bola bilgen  Berdibek Soqpaqbaev murasy ádebıet maıdanynan oıyp turyp oryn alǵany kitapsúıer qaýymǵa dáleldi dúnıe. Osynaý kólemdi roman - adam ómiriniń ózgerissiz tustaryn kóz aldyńa keltirip qana qoımaı, kókeıińe toqyp, sanańa túıip alar astarly aqıqatty áserli áńgimeleı bilýimen de baǵaly.

Shyǵarma mazmunyna qysqasha toqtalsam, úsh bólimnen turatyn atalmysh týyndy soǵys jyldarymen betpe-bet kelgen urpaqtyń ar men azapty, muń men mazaqty, beımaza tirlik pen tozyǵy shyqqan, birligi turalaǵan turmys- tirshiligin baıandaýdy maqsat etedi. Soqpaqbaev óz qalamynyń qarymyn bul joly da jınaqy, bas-aıaǵy biryńǵaı ómirsheń prototıp tarapynan baıandalatyn bútin bir tarıhı kezeń kórinisin kóz aldyńa keltirýge jumsaǵan.

Birinshi bólimde on alty jasar Erkin atty bozbalanyń anasy men aǵasynyń, asa meıirli jeńgesiniń janynda jastyq dáýreniniń jaıma-shýaq kúnderiniń zulmatty soǵys kezeńine tap kelip, maıdan dúrbeleńi moraldyq máselelerdi qozǵap, kúrdeli prosesterge ulasýyn beıneleıdi. Kútpegen kúızelisti jyldar-adamdardy ajyratty, taǵdyrlardy túbegeıli buzyp, barlyq arman-maqsattyń kúl talqanyn shyǵardy. Bul talqandalýdyń ishinde Erkinniń taýdaı armany, talapty tujyrymdary da tasalanyp, ádebıetke degen – ádemilikke degen umtylysy ulttyq qańǵyrýda qıratylyp tastaldy.

Ekinshi, jáne úshinshi bólim – keıipkerdiń jeke ómiriniń baspaldaqtaryn burynǵyny qaıta qaraý, soǵystan keıingi qaıta qalpyna keltirý qubylysy negizinde, jańasha túsinik, sezim, satqyndyq, namys, jańashyldyq, pendeshilik syndy birin-biri almastyryp keletin adamı aspektilerdi ashyp kórsetip, adamdar arasyndaǵy qarym-qatynastyń qaltarysty tustaryn  túgeldeı túısinýdi usynady.

Sońǵy jaǵynda jastaıynan týǵandarynan ajyrap, jaýyzdyq pen jek kórinishti qatar sezinip, ómirdiń aq-qarasyn erte ajyrata bilgen Erkinniń shyǵarmashylyqqa beıim beınesiniń jazýshylyqqa aıaq basýy – oıy sergek oqyrmandar úshin senimdi sát.

Dál osy shyǵarmany oqý barysynda, ár zaman adamdarynyń bastan keshken ómiri- tek sol zamana psıhologıasyn sýretteıtini, ár adamnyń – balalyq shaǵynyń da ómirlik deńgeıde úlken áseri bolýy sol kezeńniń sanada saqtalǵan salmaǵyn óshirip, nemese birden joıyp jibere almaıtynyn túısindim. Bul roman – qazaq salty men sanasyn ýlaǵan jyldardyń tragedıalyq týyndysy, ony oqý- tarıhı kezeńdi túısiný, babalar amanatyn- aıalaý, batyrlar erligin- dáripteý, halqyna adal qyzmet qylǵan qaıratkerlerimizdi dáripteý maqsatyn mejelegen. Jáne árbir qazaq mentalıtetin qurmetteıtin tutynýshylar úshin- urpaq tárbıesiniń, adamı qundylyqtar qaǵıdatynyń rýhty quraly!

---