InfoHub Logo

Shabdalynyń otany naqty belgisiz. Uzaq jyldar boıy, shabdalynyń otany – Iran sanalǵan. Biraq jabaıy túri Qytaıda tabylǵannan keıin zertteýshiler shabdalynyń otany – Qytaı degen tujyrymǵa kelgen. Qazirgi kezde shabdalynyń 3000-ǵa jýyq surypy bar. Eki túri bar: Birinshisiniń qabyǵy túkti, ekinshisiniki – tegis. Shabdalynyń jemis berý kezeńi mamyrdan qazanǵa deıin sozylady. Erte pisetin suryptaryna qaraǵanda, kesh pisetinderi hosh ıisti, dámdirek jáne dárýmenderi kóp bolady. Shabdaly 40-50 jylǵa deıin ómir súredi, biraq aýrýǵa shaldyqqysh bolǵandyqtan kóbinese 15-30 jylǵa deıin ómir súredi. Shabdaly – jaryqsúıgish ósimdik, kóleńkeli jerde jemisteri kishireıip, dámsiz bolady. Shabdalyny otyrǵyzǵannan keıin 3-5 jyldan soń jemis bere bastaıdy. Ár aǵash 30 kg-100 kg-ǵa deıin jemis bere alady. Ónimdi mol alý úshin jyl saıyn butaqtaryn sharpyp, sıretip otyrý qajet.

Shabdaly qantqa, organıkalyq qyshqyldarǵa, fermentterge, ózekterge, ılik, azotty jáne pektındi zattarǵa, S, V1, R, RR dárýmenderine, karotınge, flavonoıdtarǵa, sonymen qatar mıneraldy zattar men mıkroelementterge baı. Ásirese, Qyrym shabdalysynda V2, ózbek shabdalysynda E dárýmeni kóp bolady. Farmasevtıka salasynda shabdalyny pektınder men efır maıyn alý úshin qoldanady. Shabdalydan tosap, nársý, djem jasaıdy. Al súıekterinen «persıko» dep atalatyn lıker jasaıdy.

Paıdalary:

Shabdaly adamnyń júrek bulshyq etin nyǵaıtady,

Júrek arıtmıasynan arylýǵa kómektesedi,

Gastrıt asqynǵanda da ol asqazandy tynyshtandyrady,

Asqorytýdy jaqsartady, qan azdyqqa paıdaly,

Imýndyq júıeni nyǵaıtady.

Oqýǵa keńes beremiz:

Anar jáne onyń paıdasy

Qys mezgilindegi eń paıdaly jemister

Tońazytqyshta saqtaýǵa bolmaıtyn 14 azyq-túlik

Greıpfrýt jáne onyń paıdasy

---