InfoHub Logo

Qazaq tili 7 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Sıntaksıstik qatynastar (prezentasıasymen)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Sıntaksıstik qatynastyń túrlerin jattyǵý, ereje arqyly meńgertý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń aýyzsha jáne jazbasha tildik stılderin damytý, oılaý óristeri men dúnıetanymdyq kózqaras sheńberlerin keńeıtý. Shyǵarmashylyq iskerlikterin arttyrý.
Tárbıelik: Jaqsy qasıetterge, adamgershilikterge baýlý. Jaqsy oqyp, úlgili, bilimdi bolýǵa, dostyqta adal bolýǵa shaqyrý.

Sabaqtyń túri: Jarys sabaq
Sabaqtyń tıpi: Jańa bilim meńgertý
Sabaq kezeńderi:
1. Bilemin bólimi
2. Zertteı alamyn
3. Bilgim keledi
4. Bildim bólimi

I. “Bilemin” bóliminde:
Ótken taqyryptarǵa sholý suraqtar men deńgeılik tapsyrmalar bolady.
Qaıtalaý suraqtary:
Qazaq tiliniń qaı salasyn ótip jatyrmyz?
Sıntaksııs neni zertteıdi?
Sóz tirkesi degenimiz ne?
Sóz tirkesiniń aıryqsha belgilerin ata!
Sóz tirkesiniń túrlerin ata!
Sóz tirkesi bola almaıtyndar!
Olardyń bir - birinen aıyrmashylyǵyn ata!
Sóz tirkesiniń leksıkalyq - gramatıkalyq maǵynasyn ata!
Sózderdiń baılanysý tásilderin ata!
Sózderdiń baılanysý túrlerin ata!

Deńgeılik tapsyrmalar:
I – deńgeıge: Sıntaksıstik qatynastardy taýyp taldaý.
II – deńgeıge: Janasý, qabysý, meńgerýdi tapqyzyp taldaý.
III – deńgeıge: Matasýdy tabý.
Shoń jolshybaı Baıanaýylǵa soqty. Potanın bıdi kók kózi kúlimdep qarsy aldy. Amandyqtan soń Shoń tóńiregine kóz saldy. Byltyrǵydan góri qurylysqa eleýli eshteńe qosyla qoımaǵandaı. Eki úıdiń irgesi kóterilipti. Olardyń qatarynan bes - alty adam taǵy jer qazyp jatyr. Bıiktigi altybaqandaı tórt aıaqty tuǵyrlar ústinde bóreneni taqtaıǵa tilip jatyr. Anadaı jerdegi qalqan astynda súrgilengen taqtaılardy jeke qalap qoıypty.

II. “Zertteı alamyn”.
III. “Bilgim keledi” bóliminde:
Test suraqtary.
Venn dıagramsy
Test suraqtary:
Etistiktiń tirkesin tap.
A) Jaqsynyń ashýy. C) Jamannyń ashýy
B) Basy jetkenshe D) Jamannyń basy
2. Turaqty sóz tirkesin tap:
A) Darhan dala C) Muzǵa otyrǵyzyp ketý
B) Ǵumyrnama D) Kedeı - kepshik
3. Tolyqtaýyshtyq qatynasty tap.
Paıda oılama – ar oıla. C) Taǵy da keldi.
Óziń úshin úıren D) Tús aýa qozǵaldy.
4. Qandaı baılanys túri: Men estidim.
A) Matasý C) Qıysý
B) Janasý D) Meńgerý
5. Meńgerýdi tap:
A) Synǵa tústi C) Aman keldi
B) Bizdiń ólke D) Keń dala
6. Baılanys túrlerine qatysty taldaýdyń qaısysy durys emes?
A) Toǵyz adam – qabysý C) Oqýǵa laıyq – meńgerý
B) Keń bólme – janasý D) Alataýdyń Jambyly - matasý
7. Berilgen retinde qaraı sóz tirkesteriniń baılanysý túrin anyqta: Aǵashtyń butaǵy, hat alý, qalyń orman.
A) Matasý, qabysý, janasý C) Qabysý, meńgerý, janasý
B) Meńgerý, qıysý, qabysý D) Matasý, meńgerý, qabysý
8. Esimdi tirkesti tap.
A) Úlken úı. C) Taǵy da keldi.
V) On shaqty. D) Onǵa jýyq.
9. Anyqtaýyshtyq qatynasty tap.
A) Asyǵyp sóıledi C) Bulardyń jaǵdaılary
B) Balýanmen kúresti D) Ǵalymnan basqa
10. Pysyqtaýyshtyq qatynasty tap.
A) Jaman ádet C) Qatty qaǵaz
B) Jaqtyrmaı qaraý D) Jylqyny baǵý.

E. Venn dıagramsy
♦ Uqsastyǵy
♦ Sıntaksıstik qatynas
♦ Baılanysý túrleri

IV. “Bildim” bóliminde:
I. Sóz tirkesterin jaz.
II. Jattyǵýlar:
1. Túrleri
2. Sıntaksıstik qatynas túrleri
3. Sózderdiń baılanysý túrleri

I. Sóz tirkesterin jaz.
I qatar --------------------------------- II qatar ----------------------------------- III qatar
“Oılan” ------------------------------“Tap” --------------------------------------“İzden”
1. Zat esim+zat esim -------------- 1. Esimdik+zat esim --------------------- 1. Ústeý+etistik
2. Syn esim+zat esim ------------- 2. Septeýlik shylaý + etistik -------- 2. Syn esim + etistik
3. San esim+zat esim ------------- 3. Zat esim+etistik ---------------------- 3. San esim + etistik

II. Jattyǵýlar. 1. Túrleri.
№----- Mysaldar ----------- Sóz tirkesi -------- Turaqty tirkester ------- Kúrdeli sózder
1. Qara tory.
2. Ketip qaldy.
3. Úıde qaldy.
4. Sary ala qoı.
5. Jumǵan aýzyn ashpaý.
6. On segiz.
7. Jetpis jyl.
8. Asyǵyp - úsigip keldi.

2. Sıntaksıstik qatynas túrleri.
№ Sóz tirkesi -- Anyqtaýyshtyq qatynas -- Tolyqtaýyshtyq qatynas -- Pysyqtaýyshtyq qatynass
1. Ajardyń anasy.
2. Sheberlikke úırený.
3. Aqsha bult.
4. Ertemen turý.
5. Qaladan keldi.
6. Seksen metr.
7. Balalarǵa aıttym.
8. Gúrildegen traktor.
9. Ormanǵa jaqyndaý.
10. Ekeýmizdiń jolymyz.

3. Sózderdiń baılanysý túrleri.
№ Mysaldar ------------------ Qıysý ------ Matasý ---- Meńgerý ---- Qabysý ---- Janasý
1. Alǵashqy oılar.
2. Qashyqtyq eńbegi.
3. Ýaqyttan ozǵan.
4. Sender sóıleńder.
5. Byltyr tapsyrdy.
6. Álsin qulaq túredi.
7. Bilgenge marjan.
8. Eki dos.
9. Bizdiń aýyl.
10. Sen tanyssyń.

Balanyń ákesi. Qandaı tirkes?
Meńgerýdegi joq septik.
Pysyqtaýyshtyq jáne tolyqtaýyshtyq qatynas uqsastyǵy.
Baǵynyńqy syńarǵa suraq qoı: mende bar?
Sózdiń maǵynasyn zertteıtin sala.
Jiktik jalǵaýynyń 2 - shi jaǵy.
Úıge tapsyrma: “Súıikti pánim” áńgime jazý.