InfoHub Logo

Adamǵa eń birinshi bilim emes, tárbıe berilýi kerek...

Ál-Farabı

Jas urpaq bilimdi de sanaly, tárbıeli bolsa, memlekettiń irgetasy myqty bolady. Tárbıe-bul ómirlik shyǵarmashylyq izdenis. Munda bala beınesi, ıaǵnı, adam beınesi mańyzdy. Keleshek urpaqtyń boıynda jalpy adamzattyq qundylyqtardy qalyptastyrý, olardy bala kúninen soǵan tárbıeleý ómir esigin ashqannan bastap qolǵa alynǵanda ǵana múmkin bolady. Muny eń aldymen, shuǵyl ózgerip jatqan tirshilik jaǵdaılaryn eskere otyryp otbasy, áleýmettik-mádenı ortasy, muǵalimi men tárbıeshi júzege asyrady.

Qazaqstannyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýy jalpy bilim berý júıesine, onyń ishinde bastaýysh býynǵa-mektepke deıingi tárbıege jańa talaptar qoıylyp otyr. Elbasymyz «Bizdiń bolashaqqa barar jolymyz -Qazaqstandyqtardyń áleýetin ashatyn jańa múmkindikter jasaýǵa baılanysty. HHİ ǵasyrdaǵy damyǵan el degenimiz-belsendi, bilimdi jáne densaýlyǵy myqty azamattar»,- dep atap aıtqan. Mundaı jan-jaqty damyǵan, oı-órisi joǵary urpaqty qalyptastyrý mektep tabaldyryǵyn attaǵannan bastalady. Mektep jasyndaǵy balalardyń jeke tulǵa bolyp qalyptasýyndaǵy alǵashqy qadamyndaǵy negizgi maqsat balanyń tárbıesi men bilimin ushtastyra bilý.

Jańa ǵasyrdaǵy jańa tárbıe baǵyty balalardy qandaı bolmasyn qıyn jaǵdaıda da ómir súrýge, áleýmettik-mádenı beıimdeý, sondaı-aq árkimniń bolashaqta rýhanı, adamı, izgilikti kórkem damýyn júzege asyrý bolyp tabylady. Osy jolda mektep qabyrǵasyndaǵy tárbıe berý uıymdarynyń atqaratyn róli erekshe. Mektep jasyndaǵy balalar aqparatty áserli qabyldap, qorshaǵan aınalaǵa tańdanyp, túrli suraqtar qoıyp, qyzyǵýshylyq tanytady. Sondyqtan da bul jastaǵy balalardyń jas erekshelikterin eskere otyryp, tulǵany damytýǵa arnalǵan tárbıelik is-sharalarǵa kóp kóńil bólý qajet.

Mektep jasyndaǵy balanyń tárbıesine eń áýeli otbasy yqpal etedi. Otbasy- urpaq tárbıeleýdegi negizgi ınstıtýttaryń biri. Bala damýynyń qaı baǵytyn alsaq ta, otbasy balanyń tárbıesinde negizgi orynda. Bilim berý  mekemeleri men ata-analar tyǵyz qarym-qatynasta jumys atqaraǵan jaǵdaıda, bolashaq urpaqtarymyz jan-jaqty damyǵan, tárbıeli, bilimdi bolyp óseri sózsiz. 

Qoryta kele, jas urpaqqa tálim tárbıe berýdi qoǵam bolyp, ustazdar qaýymy bolyp, eń bastysy ata-analar bolyp qolǵa alsaq, bolashaǵymyz jarqyn bolary aıqyn. «Jumyla kótergen júk jeńil» deı otyra, balalarymyzdy otansúıgishtikke, ultymyzdyń salt-dástúrin umytpaýǵa, ata-babamyz amanat etip, bilektiń kúshimen, naızanyń ushymen qorǵap, mura etken jerimizdi qorǵaýǵa tárbıeleý jáne baýlý barshaǵa birdeı mindet jáne qasıetti borysh.

QazUÝ, Tarıh, arheologıa jáne etnologıa fakúlteti, tarıh jáne geografıa mamandyǵy Ǵalymova İnkár. Jetekshisi: Qartabaeva E.T.

---