Tarıh sabaǵyndaǵy Uly Jeńis!
– Osy urysta qazaq áskeri jan alysyp, jan berisip shaıqasty! – dedi tarıhshy aǵaı sańqyldaı sóılep. – Tipti sheshýshi jeńisimizge qol sozymdaı-aq jer qalǵandaı edi... Biraq...
Oqýshylar tym-tyrys tyna qalǵan. Synyp ishine kún sáýlesi tógiledi.
– Bóri jarasyn jalap jazady, – dedi tarıhshy aǵaı osy kezde sybyrlaǵandaı ǵana baıaý daýyspen. – Qazaq sarbazdary taǵy da urysqa kirdi. Jan alysyp, jan berisken maıdan barysynda sheshýshi jeńisimizge sanaýly ǵana jer qalǵandaı edi... Degenmen...
Balalardyń janarlary jáýdirep ketti. Tym-tyrys tynyshtyq ornady.
– Qazaq áskeri úshinshi márte maıdan dalasynda at oınatty, – dedi tarıhshy aǵaı manaǵynda sybyrlaǵandaı etip. – Urys barysynda qazaq sarbazdary jan alysyp, jan berisip shaıqasty. Tipti sheshýshi jeńiske qol sozymdaı-aq jer qalǵandaı edi... Áıtse de...
Osy kezde tereze jaqta otyrǵan kishkentaı qara qyzdyń solqyldap jylap jibergeni.
Tarıhshy aǵaı sasqalaqtap qaldy.
– Óı, Perızat, ne boldy saǵan?! Nege jylaısyń?! – dedi tarıhshy aǵaı kishkentaı qara qyzǵa elpelekteı sóılep.
– Ózińiz ǵoı endi!.. – dedi kishkentaı qara qyz solqyldap jylaǵan kúıi. – Qazaq áskerine jeńdireıin dep jatasyz da, jeńdireıin dep jatasyz da... biraq, degenmen, áıtse de...
– Qoıa qoıshy endi, aınalaıyn!.. – Tarıhshy aǵaı kishkentaı qara qyzdyń jylaǵanyna shyr-pyry shyqty. – Senderdiń óstetinderiń bar ǵoı endi... Senderdiń minezderiń osyndaı ǵoı...
Osy kezde synyptyń orta tusynan aq quba ul qolyn kóterdi.
– Aǵaı!.. Biraq, degenmen, áıtse de degen sózderdi aıtpaı-aq qoıyńyzshy!..
– Bolmaıdy ǵoı, aınalaıyndar-aý!.. – dedi tarıhshy aǵaı odan saıyn shyr-pyr bolyp. – Men tarıhta bolǵan jaǵdaılardy ǵana aıtýǵa tıistimin.
– Sonda da... – dedi aq quba ul.
Kenet tarıhshy aǵaıdyń daýsy sańq ete qaldy:
– Uly han Ordasynyń mańynda ótken keleli májilisten keıin, qazaq áskeri bir jerge toptasa bastady! Úsh júzdiń balasynyń basyn quraǵan qazaq áskeriniń qalyń qosyny ár jerden lek-lek bolyp quıyldy! Orda mańyńdaǵy aqsaqaldar Táńirden uldaryna Jeńis tilep turdy! Qalyń qoldy bastap kele jatqan sardarlardyń qabaǵy tym qatý edi! «Atadan ul týsa, qul bolamyn dep týǵan joq! Anadan qyz týsa, kúń bolamyn dep týǵan joq!»
Qazaq áskerinen osynshalyqty birlik pen tegeýrindi soqqy kúte qoımaǵan jaý áskeri sasqalaqtap qaldy. Dushpan áskeriniń shebi buzyldy. Osyǵan deıin qazaq jerine ishkerileı enip ketip, jeńisterine ábden masaıraı bastaǵan jaý áskeriniń atyn basyn keıin salatyn tusy da osy tus ed!..
Balalardyń kózderi jaınap ketti:
«Qýa berińiz, aǵaı, endi olardy!.. Toqtamańyz! Qýa berińiz! Shegaranyń syrtyna deıin qýyp tastańyz!..»
Balalar jaýdy beıne bir aǵaılary qýyp bara jatqandaı-aq ekilenip ketti. Osydan keıin-aq tarıhshy aǵaıdyń daýsy da bir báseńdemesten, beıne bir qazaq áskeriniń bas qolbasysynyń daýsyndaı bolyp sańqyldap sóılegen kúıi sabaq ótip jatqan kórshi klastarǵa da estilip turdy...
– Mine! – dedi sonan soń tarıhshy aǵaılary jymıyp. – Úsh júzdiń balasynyń basyn qosyp qımyldaǵan túbegeıli jeńisterimizden keıin, biz osyndaı Qazaq Táýelsizdiginiń mereıtoıly merekelerin toılaıtyn kúnge de jetip otyrmyz!
Balalar qol shapalaqtap jiberdi.
Balalar únemi ózderiniń jeńisteriniń dámin sezinip óskisi keledi. Al mundaı Uly Jeńister olardyń tarıhynda barshylyq!
You Might Also Like
-
Almaty oblysynda «2017 jyldyń úzdik muǵalimi» nomınasıasynyń jeńimpazyna «ladaXRay» avtokóliginiń kilti tabystaldy, dep habarlaıdy Almaty oblysy ákiminiń baspasóz qyzmeti.
-
Oqý kerek. Oqý kerek emes dep eshkim aıtpaıdy. Sondyqtan daýly nárseler týrasynda jurt bir ıtfaqǵa kelip jetkenshe, daýsyz nárse oqýdy tártipti jolǵa túsirý jaıyndaǵy oıymyzdy jurt aldyna salalyq.
