- 02 shil. 2022 00:00
- 252
Tizim
Bizben bir ǵımaratta ornalasqan bir basqarmanyń belgili qyzmetkeri Shymbergendi kópten tanıtynmyn. Óıtkeni, ol kópshilikke aýdandyq gazettiń shtattan tys tilshisi retinde tanylǵan-dy. Ony tilshilikke tartqan da ózim. Habar-oshar maqala jazdyryp, ony óńdep berip, gazetimizde jarıalanýyna yqpal etetinmin. İzdegenge suraǵan degendeı, búl jolǵa túsip alǵan Shymekeń endi kishkentaı jańalyq habar jazýdan qulash-qulash maqalaǵa kóshti. Kún qurǵatpaı redaksıaǵa bir soǵatyn ol, birde apta boıy habarlaspaı ketti. "Iapyr-aı, bul Shymekeńe ne boldy eken" dep júrgenimizde ol kirip keldi. Sharshańqy kúıde, eńsesi túsip ketken. "Oý, Shymeke, ne boldy, amanshylyq pa, áıteýir", dep jatyrmyz. "Qoı qurysyn, bári ózimnen boldy", — deıdi ol kózimen jer shuqyp. Oqıǵa bylaı bolypty.
Shymekeń kúndegi daǵdysymen jumysqa kelgeni sol-aq eken, kabınetine bir áriptesi kelipti de:
— Shymbergen, siz estigen bolarsyz, bastyq bir tizim jasatyp jatqan kórinedi ǵoı? — deıdi.
— Joq estigen emespin, ol qandaı tizim? — deıdi bul.
— Mereke jaqyndap qaldy, bálkim, syıaqy shyǵar, — degen áriptesi jónine ketedi.
Áriptesiniń sózine oılanyp qalǵan Shymbergen aıtylǵan áńgimeniń anyq-qanyǵyn bilmekke bastyqtyń kabınetin jaǵalaıdy. Jan joq. Esik ashyq tur. Aıaǵynyń ushymen bastyqtyń stolyna jaqyndaıdy. Shynynda da jazý mashınkasyna basylǵan tizim jatyr. Kóz júgirtse, bas-aıaǵy on bir adamnyń aty-jóni jazylǵan, arasynda Shymbergen joq. Óziniń "Ymyrtbaev" degen famılıasyn bir paraq qaǵazdy qalaı aýdarsa da taba almaıdy. Sodan kóńil kúıi túsip, jumysqa yqylasy bolmaıdy."Únemi osyndaıda shettetedi, ótkende kásibı mereke qarsańynda da syılyqtan qaǵylǵany bar, sonda biz toqaldan týdyq pa?" — degen oı degbirin qashyrady. Bastyqqa tikeleı baryp aıtýǵa ursyp tastaı ma dep, batyly barmaıdy. Tizim áli tolyq emes shyǵar, bálkim meni de qosar degen esek dáme de joq emes-ti. Shydap ornynda otyra almaı, bastyq jaqty taǵy jaǵalady. Jym-jyrt. Bastyqtyń aldyndaǵy manaǵy tizim sol kúıde. "Nartáýekel! Osylar meni umytyp júrgen shyǵar",- deıdi de, qalamdy qolyna alyp, on bir adamnyń sońyna on ekinshi ǵyp ózin qosady da, shyǵa jóneledi. Ornyna kelip áliptiń artyn baǵady. Baıqap otyr bastyq keldi, telefonmen bireýlermen sóılesti, kabınetine bireý kirip, bireý shyǵyp jatyr. Munyń baǵanaǵy áreketine bastyq ta, basqa da mán bermegen sıaqty. Jumys kúni aıaqtalýǵa taıap barady. Ornynan kóterilip, bastyqtyń kabınetine taıaq tastam qalǵanda onyń shyǵyp bara jatqanyn kórdi. Buǵan kóz qıyǵyn da salar emes. Kabınetiniń esigi baıaǵysha aıqara ashyq. Aıaǵyn sanap basyp bastyqtyń stolyna taıady. Tizim sol kúıi... jo..joq! Qyzyl qaryndashpen munyń aty-jónin bir-aq syzypty. Eregeskendeı bul kórnekileý ǵyp qaıta jazady da, shyǵa jóneledi. Jumystyń aıaǵynda bastyqtyń syrtqa shyqqanyn kútip turyp, tizimge kóz júgirtse, muny taǵy syzyp tastapty. Bul taǵy ózin qosady álgi tizimge. Sóıtip, bastyq úsh ret syzyp, bul da qalyspaı úsh ret qosady!...
Erteńine qyzmetke kelse keshegi ózi birneshe ret kórgen tizimdi ilip qoıypty, jurt birin-biri kımelep oqyp jatyr. Alyp-ushyp bul da jetedi. "Basqarmanyń qaıta qurylýyna oraı bastyqtyń buıryǵymen jumystan qysqarǵandar" depti de qyzmetkerlerdiń aty-jónin tizipti. Eń sońynda on ekinshi bolyp Ymyrtbaev Shymbergenniń aty-jóni tur. Mine bar-joǵy osy.
Ne deımiz, áıteýir, arty jaqsy bolǵaı...