InfoHub Logo

Qazaqstan Respýblıkasy táýelsizdigine 29 jyl tolý qarsańynda elimizdiń ulttyq valútasy - tól teńgemizge 27 jyl tolyp otyr. Elbasy N.Nazarbaevtyń 1993 jylǵy 12 qarasha «Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq valútasyn engizý týraly» Jarlyǵyna sáıkes 1993 jyly 15 qarashada teńge aınalysqa engen bolatyn. Dál sol sátten qazirgi kúnge deıin elimizde jyl saıyn «Ulttyq valúta» kúni jáne Qazaqstan Respýblıkasy qarjy júıesi qyzmetkerleriniń kásibı merekesi toılanyp kele jatyr. Elimiz Keńester Odaǵynda rúbldy qoldanýdan eń sońǵylardyń biri bolyp shyqqan bolatyn. Sondyqtan, Elbasynyń tól teńgeni engizý jóninde qabyldaǵan sheshimi memleketimizdiń tarıhyndaǵy mańyzdy qadamdardyń biri bolǵany belgili. Ulttyq valútamyzdy engizý - naryqtyń qatynastardyń damyp, tıimdi bank júıesiniń qalyptasýyna eleýli áser etti. Teńgeniń qalyptasýy Qazaqstan táýelsizdiginiń nyǵaıýynda eleýli oryn alǵan oqıǵalardyń biri bolǵany haq. Tek táýelsiz ulttyq valúta ǵana derbes enomıkalyq saıasat júrgizýge múmkindik beredi.   Teńge - Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda qoldanylatyn birden-bir zańdy tólem quraly bolyp sanalady. Ulttyq valútamyzdyń óz belgisi (₸) bar. Teńgeniń grafıkalyq belgisi transkrıpsıasy «t» dybysyn bildiretin ejelgi túrki álipbıiniń sımvoly bolyp tabylady.     Teńge aınalymǵa resmı túrde engizilgen soń Qazaqstan Respýblıkasynyń  Ulttyq Banki Jambyl fılıalynan elimizdiń barlyq aımaqtaryna taratylǵan bolatyn. Banknottar basqa qalalar men aımaqtarǵa birneshe kún buryn jetkizilip, valúta engizilgen kúni elimizdiń barlyq oblystary tolyqtaı derlik banknottarmen qamtamasyz etildi. Osylaısha  valúta engizilgen keıin eski aqshany ulttyq valútaǵa aıyrbastaý bastalyp ketti. Bes kúnniń ishinde elimizde 951 mlrd. rúbl teńgege aıyrbastalyp, keńestik aqsha aınalystan alyndy.                                                                                                                    

Qazirgi kezde Teńge - táýelsizdiktiń ekonomıkalyq negizi, egemendiktiń sımvoly, jańa tarıh pen Qazaqstan bolashaǵynyń tolyq bóligi bolyp tabylatyndyǵyn aıta ketken jón. Ulttyq valúta: tólem, jınaqtaý jáne aınalym  quraly retindegi barlyq mindetterin oryndaı otyryp, tolyqqandy ulttyq aqsha birligi bolyp qalyptasty. Biz ulttyq valútamyzdyń osyndaı qysqa merzimde ornyǵyp, halyqaralyq naryqta moıyndalǵandyǵymen maqtanýymyz qajet.

Ý.M.Djoldybaeva  Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-niń Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń dosenti      

B.A.Tórebekov  Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-niń Geografıa jáne tabıǵatty paıdalaný fakúltetiniń 1-kýrs stýdenti

---