InfoHub Logo

Ádebıettik oqý 2 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Úsh arystyń úlgileri
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Halyq aýyz ádebıetiniń ólmes murasy - sheshendik sózderdi túsindire otyryp, úsh arystyń úlgilerin oqyp, mazmuny men tanystyrý.
Damytýshylyǵy: Oı shaqyra bilýge, toppen jumys isteýge daǵdylandyrý.
Tárbıeligi: Otanyn, tilin qurmetteýge, óz betinshe jumys isteýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, búkteme, oqýlyq, tirek syzbalar.

Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý kezeńi.
Psıhologıalyq daıyndyq.
Aqyl oıyn dananyń
Ana tilden alamyn.
Ana tilim ardaqty
Aq sútindeı ananyń.

Oqýshylardy 3 aýylǵa topqa bólý.
İ top. Tóle bı aýyly
İİ top. Qazybek bı aýyly
İİİ top. Áıteke bı aýyly

1. Oı shaqyrý.
1 - oqýshy. Tóle bı
Bir bala ákesinen ótip týady,
Bir bala ákesine jetip týady
Bir bala keri ketip týady.

2 - oqýshy. Qazybek bı:
Biz mal baqqan elmiz, eshkimge soqtyqpaı jaı jatqan elmiz
Basymyzdan sóz asyrmaǵan elmiz, eshbir dushpan basynbaǵan elmiz.

3 - oqýshy. Áıteke bı:
Kisi birge týyspaý kerek,
Týysqan soń sóz qýyspaý kerek.
Sóz qýǵan bálege jolyǵady,
Jol qýǵan oljaǵa jolyǵady.

İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
Baǵa
Eger «5» alsań,
Baqyt berer ol san
Eger alsań «4»
Dosyń seniń kóp
Eger alsań «3»
Bilimge sal kúsh
Eger alsań «2»
Boldyń dosqa kúlki
- Káne, balalar, úıge berilgen ótirik óleńdi ár aýyldan eki oqýshydan aıtaıyq.

İİİ. Ótken sabaqty pysyqtaý.
Osy ótip jatqanymyz qandaı taraý?
- Atadan qalǵan asyl mura» taraýy
- Osy taraýda qandaı halyq shyǵarmalarymen tanystyq?
- Oqýshylardyń jaýaby.
Halyq shyǵarmalary
↓
Ertegiler
Maqal - mátelder
Jyrlar
Jańyltpashtar
Ótirik óleńder
Jumbaqtar
Ańyzdar
Mysaldar
Sheshendik sózder

İV. Jańa sabaqty túsindirý
- Al, búgin, osy janyrdyń biri sheshendik ónermen tanysamyz.

Sheshendik sózder — tereń oımen, sheber tilmen aıtylǵan halyq shyǵarmasy.
Qazaqtan shyqqan qandaı bı - sheshenderdi bilesińder?
- Tóle bı, Qazybek bı, Áıteke bı, Jırenshe sheshen, Dosbol, Jıdebaı sheshender.
Slaıd:
Bı → kópshil, oıshyl, sheshen, zańger, batyr, shynshyl, ádil.

HVİİİ ǵasyrdaǵy uly tulǵalar biri - úısin Tóle bı. Tóle bı shamamen 1663 jyly Jambyl oblysy, Shý ózeni Jaısań jaılaýynda dúnıege kelip, 1756 jyly Shymkent oblysy, Lenger aýdany, Aqburqan degen jerde toqsannan asyp dúnıe salǵan.

Qazybek bı 1667 jyly Syrdarıa jaǵalaýyndaǵy aýylda týyp, jastyq shaǵyn Qarataý, Ulytaý atyrabynda ótkizgen. Qazybek elge jeti jasynan sheshen bop tanylypty.
Áıteke bı (shyn aty Aıtyq ) Báıdibekuly. 1681 jyly týylǵan. Kishi júzden shyqqan qazaqtyń ataqty sheshen bıi.

Qazaq halqynyń bul úsh bıi el basyna kún týǵan qıynshylyq kezde de, bıler keńesi kezinde de, jer daýy, jesir daýy, qun daýy kóterilgen jerde de, birge bas qosyp el taǵdyryn birge sheship kelgen. Osy úsh bı birlese otyryp, Qazaq handyǵynyń Memleketin retteıtin «Jeti jarǵy» atty jańa zań júıesin jasaýǵa qatysqan.

Jeti jarǵy (Áz Táýkeniń zańdary)
Qazaq handyǵynyń taǵyna otyrǵan Táýke han memlekettiń kúsh qýatyn arttyrýdy maqsat etti. Sol maqsattyń túp qazyǵy - Uly júzden Tóle bıdiń, Orta júzden - Qaz daýysty Qazybektiń, Kishi júzden Alshyn, Áıteke bıdiń qatysýymen Kúltóbeniń basynda Táýke hannyń «Jeti jarǵysy» degen ataýǵa ıe bolǵan zańdar jınaǵy dúnıege keldi.

V. Mátinmen jumys.
«Úsh arystyń úlgileri» sheshendik sózderin oqyp, mazmunyn sózben aıtyp túsindirý.
VI. Oqýlyqpen jumys.
Sahnalyq qoıylym retinde mánerlep oqý.
VII. Suraq - jaýap ótkizý
1. Sheshendik sózder aıtqan kimder?
2. Bılerdiń beınesinin ne baıqadyńdar?

VIII. Dáptermen jumys.
Sheshendik sózder — tereń oımen, sheber tilmen aıtylǵan halyq shyǵarmasy.
Sergitý sáti: Qarlyǵash bıi
Veen dıagramsy
Burynǵy kezde HVIII ǵ. → Han, Bı, Jeti jarǵy.
Qazirgi kezde HHİ ǵ. → Prezıdent, Parlament Ata zań.
Uqsastyqtary → Halqymyzdyń ádildigin ornatýshylar.

-- Ár top óz bıleriniń naqyl sózderiniń ornyn aýystyryp, túzetip oqý.
İ top.
Ónerlimen dos bolsań,
Qıalyńdy qozǵaıdy.
Oı - órisi jigit tar
Aýyldan asyp ozbaıdy.
Durysy: Ónerlimen bolsań, dos
Qıalyńdy qozǵaıdy.
Oı - órisi tar jigit
Aýyldan asyp ozbaıdy.

İİ top
Týyp – ósken qymbat eliń,
Kindik kesken jeriń qymbat.
Uıat penen qymbat ar,
Óziń súıgen jer qymbat.
Durysy: Týyp – ósken eliń qymbat,
Kindik kesken jeriń qymbat.
Uıat penen ar qymbat,
Óziń súıgen jer qymbat.

İİİ top
Ashý degen sý aǵyn,
Aldyn ashsań arqyrar.
Aqyl darıa degen,
Aldyn tossań toqyrar.
Durysy: Ashý degen aǵyn sý,
Aldyn ashsań arqyrar.
Aqyl degen darıa
Aldyn tossań toqyrar

IX. Sabaqty bekitý:
1. Sheshendik sózderdi aıtqan kimder?
2. Uly júzdiń bıi kim?
3. Orta júzdiń bıi kim?
4. Qazybek bı kimderdi qymbat dep baǵalady?

X. Oqýshylardy baǵalaý:
Top upaılaryn sanaý.
Tóle bı aýyly Qazbek bı aýyly Áıtek bı aýyly

XI. Úıge tapsyrma: «Úsh arystyń úlgileri» jattaý.

Ońtústik Qazaqstan oblysy, Saryaǵash aýdany,
№74 J. Balasaǵun atyndaǵy jalpy orta mektebi
Bastaýysh synyp muǵalimi: Janasbaeva Z.