InfoHub Logo

Baıaǵy zamanda bir han ótipti. Ózin-ózi álemdegi asqan aqyl-parasatty, dilmar adam sanaıdy eken.

Bir kúni han qalyń nókerin shubyrtyp, saıatqa shyǵýǵa ázirlenipti. Jan-jaqqa jarshy, habarshylar shaptyrypty. «Qurt-qumyrsqaǵa, kishkene jándikterge aıtyńdar, on kúnge deıin inderinen shyqpasyn. Áıtpese, bizdiń attarymyz taptap óltiredi!» – degen habar taratypty.

Bul habardy estigen soń usaq jándikter inderine tyǵylypty. Al qumyrsqalar bolsa, álgi handy óz aýyldaryna bir qondyryp, syı-syıapat kórsetpek bolady.

Han qalyń qolmen ańǵa shyǵady. Kele jatyp, qumyrsqalardyń jol tosyp, toptasyp turǵanyn kóredi.

– Qumyrsqalardyń bári inine tyǵylsyn dep habar berilmep pe edi? Bul ne qylǵan shoǵyr? – deıdi han. Nókerleri de tańdanyp qalady. Taıap kelgen soń, qumyrsqa patshasyn shaqyrtyp alyp, jón suraıdy:

– Toptalyp jolda turǵandaryń qalaı?

– Taqsyr, – depti sonda qumyrsqalar patshasy. – Sizdi jolaı bizdiń aýylǵa bir kún túnep, syı-syıapatymyzdy kórer me eken dep, aldyńyzdan shyǵyp, tosyp tur edik.

Han buǵan tańyrqaı turyp, mysqyldaı kúledi:

– Áı, aqymaqtarym-aı, oılasańdar etti, biz túnep-aq shyǵaıyq. Sonda osynshama adam men at-kólikterdiń iship-jemin qaıdan taýyp beresińder? Sony oıladyńdar ma?

Ol jaǵynan qam jemeńiz, taqsyr, – depti qumyrsqalar patshasy. Kóp birikse, kól emes pe! Eńbegimizben erdi syılaımyz!

Muny estigen han:

– Yryzdyǵyń Qudaıdan deseń, sózińe toqtar edim, – depti shalqaqtap. – Biraq sóz tappadyń. Osynshama adam men at-kólikti eńbegińmen qalaı toıdyrar ekensiń?

– Taqsyr, attan túsińizder, – depti qumyrsqalar patshasy, – eger sizderge as-taǵam qamdaı almasaq, men aıypty bolaıyn.

Muny qyzyq kórgen han kúle turyp:

– Meıli onda, qaryq qylǵanyńdy kórelik, – dep, bir qonyp attanýǵa kónipti.

Sóıtip, qumyrsqalar patshasy han men onyń nókerlerin arnaıy ázirlep qoıǵan shatyrlarǵa bastap alyp kelipti. At-kólikterin qora-qoraǵa ornalastyrypty.

Sodan keıin qumyrsqalar patshasy barlyq qumyrsqa ataýlyǵy árqaısysy bir-bir túıirden nan úgindisin, bir-bir bas suly, bir-bir sabaqtan jabaıy jońyshqa alyp kelýge ámir beripti.

Qumyrsqalar óz patshasynyń jarlyǵyn oryndaý úshin jan-jaqqa tarap ketedi de biriniń sońynan biri keri orala bastaıdy. Birazdan keıin nan, suly, jońyshqa tóbe-tóbe bolyp úıilip qalady. Oǵan qonaqtardyń at-kóligi sylqıa toıady.

Muny kórgen han qaıran qalady. Óziniń aqyly jetpeı, utylǵanyn ishteı sezedi de qumyrsqalar patshasyn qalaı da bir súrindirýdiń amalyn oılaıdy.

– Eı, qumyrsqalar patshasy, seniń basyń nege sonsha úlken? – dep suraıdy.

 – Aqylymyzdyń moldyǵy shyǵar, taqsyr, – dep, jaýap beripti qumyrsqalar patshasy.

– Al beliń nege qyldyryqtaı? – deıdi han kekesinmen. Buǵan da qumyrsqalar patshasy baısaldy jaýap qaıyrady:

– Asa aýyr jumystardy atqarar kezde, belimizdi tas qylyp býyp alamyz. Búgin sizge asa zor syı-syıapat kórsetýimiz kerek. Sondyqtan belimizdi myqtap býyp alǵanbyz. Belimizdiń tym qyldyryqtaı kórinýi sodan shyǵar.

Han qumyrsqanyń tapqyrlyǵyna tań-tamasha qalady. Odan ári ne suraryn bilmeı, oıǵa shomady. Sonda ýáziri:

– Taqsyr, aqylyńyz darıadaı edi, qısyndy sózdi qardaı boratýshy edińiz. Qumyrsqalar patshasyna basqa aıtaryńyzdyń bolmaǵany ma? – depti, hannyń kóńilin aýlap.

– Júıeli sózge jetesiz talasady, – depti, han basyn ıip. – Men toqtadym.

Han ún-túnsiz túregelip, ańǵa da shyqpastan úıine qaıtyp ketipti.

---