InfoHub Logo

Baıaǵy zamanda bir kempir men shal bolypty. Balalary joq eken. Shal egin egip, jınaǵan astyǵyn qambaǵa tyǵyp qoıady da únemdep, shetinen bazarǵa alyp baryp satyp, shaı-tuzyn aryltady eken.

Bir kúni shal qambadaǵy astyǵynan alyp, bazarǵa aparyp satpaq bolady. Qambanyń esigin ashyp qalsa, tyshqandardyń órip júrgenin kóredi. Birde-bir dáni bútin astyq qalmapty. Tyshqandar jegenin jep, jemegenin ortasynan qaq bólip, shasha beripti. Munyń zardabynan kempir men shal qaıǵyrypty:

– Osy astyqpen kún kórýshi edik, endi qaıtemiz? – dep zar eńirepti.

Sol kezde bulardyń tusynan ótip bara jatqan mysyq muńyn estip, qastaryna keledi de:

– Nege sonsha qaıǵyryp tursyńdar? – dep, jón surap quıryǵyn bulǵańdatady.

– Qaıǵyrmaı qaıteıik, – deıdi, shal muńyn shaǵyp. – Alaıaq tyshqandar qambadaǵy astyǵymyzdy talan-tarajǵa salypty. Sonyń jazasyn beretin bireý tabylar ma eken bul dúnıeden?

– Sol aıtqanyńdy men oryndaımyn, qane, kórsetshi sumyraı ury tyshqandardy, – dep, mysyq quıryǵyn bulǵańdatady batyrsynyp.

– Endeshe beri júr, – dep, shal mysyqqa qambanyń esigin ashyp beredi. Mysyq qujynaǵan tyshqandardy kóredi.

– Endi esikti jaýyp qoı da kete ber, – deıdi mysyq shalǵa.

Úı-úıdiń arasyn sharlap, ashtyqtan ishegi shuryldap, qarny qabysyp júrgen mysyq qalyń tyshqanmen aıqasa ketedi. Áp-sátte bes-altaýyn ustap, qylǵyp salady da toıynyp alady. Úısiz-kúısiz aıdalany qańǵyp júrýshi edi, endi sý ótip, jańbyr tımeıtin qambada turatyn boldy.

Sóıtip, biraz ýaqyttan keıin tyshqandar bul mańnan birjola bezip, jolamaı ketipti. Sonyń saldarynan tamaǵy azaıa bastaǵan mysyq kempir men shaldan:

– Qane, taǵy qandaı jumystaryń bar? – dep surapty. Kempir mysyqtyń jyltyldaǵan júninen sıpalap, erkeletedi. Tyshqannan qutylǵandaryna qýanysady.

– Ne qalaısyń, kane aıt, tilegińdi oryndaýǵa ázirmin, – depti shal.

Mysyq óziniń qalaýyn aıtady:

– Men kóp nárse suramaımyn. Meniń jalǵyz-aq tilegim bar. Tek úılerińniń bir buryshynan oryn berseńder bolǵany.

Kempir men shal mysyqtyń qalaýyn qabyl alyp, úılerine kirgizedi. Mysyqqa úı ishinde ne istese de erik beripti. Qaıda jatam dese de tyıym salmapty. Úsheýi tatý-tátti birge turatyn bolypty.

Mysyqqa kempir kúnine bir tostaǵan sút beredi. Sútke toıyp alǵan mysyq jyly úıde pyryldap uıyqtap jatady. Tamaq izdep, eshqaıda qańǵymaıdy.

Bir kúni tún ishinde shaldyń qorasyna qasqyr túsip, bir-eki qoıyn jep, basqasyn jaralap ketedi. Muny kórip shal qatty qamyǵady.

– Osy qoıdyń sútin qorek etýshi edik. Endi qalaı kún kóremiz? Bul zulymdardyń zaýalyn beretin bireý tabyla ma?

Sol kezde mysyq shaldyń qasyna keledi de quıryǵyn bulǵańdatyp, erkeleı sóıleıdi.

– Bar, ondaı batyr. Men sony izdep taýyp, ertip keleıin, – dep, aıdalaǵa qaraı júgire jóneledi.

Mysyq jalpaq dalany sharlap, ıtti izdeıdi. Bir kezde jer timiskilep, súmeńdep júrgen ıtti kóredi. Qasyna barady da:

– Men seni izdep keldim, – deıdi, quıryǵyn bulǵańdata mańǵazdanyp. – Saǵan bir aqyl aıtaıyn. Búıtip kóringen indi qazyp, súmeńdep timiskilenip júrgenshe, adamnyń qorasyn kúzetseń, qarnyń toq bolady. Jyly, jaıly jerde turasyń.

Ashtyqtan buralyp júrgen ıt aıtqanyna kónedi de:

– Basta, endeshe, sol adamnyń qorasyna, – dep qulshynady.

– Al kettik onda, – dep, mysyq sońynan ıtti ertip aýylǵa keledi.

Shaldyń úıine kelgen soń, kempir ıtke tamaq beredi. Qarny toıǵan ıt qoranyń aýzyna baryp, kúzetke turady. Túnimen kóz ilmeıdi. Tún qarańǵylyǵy seıilip, bozaryp tań atqan kezde, bir qasqyr qoı qoraǵa entelep jetip keledi. Ańdyp jatqan ıt shap berip, alqymynan ala túsedi. Qasqyr óldim-taldym degende zorǵa qutylyp, qasha jóneledi

Ittiń erligin kórgen kempir men shal:

– Sen de bir er júrek ekensiń!.. – dep, ıtti tamaqqa toıdyrady. Esik aldyna úıshik salyp beredi.

Sóıtip kempir men shal, mysyq, ıt – tórteýi birine-biri kómektesip, qamsyz tura beredi.

Mysyq pen ıt adam balasynyń qolyna eń alǵash osylaısha úırenipti.

---