InfoHub Logo

كوپە-كورنەۋ كولگىرسىمەي تۋراسىن ايتار بولساق، بۇدان بۇرىن قۋانىشباي قۇرمانعالييەۆتى اقىن رەتىندە اسا جەتىك بىلە بەرمەيتىن ەدىك. "ارمان ارالى" دەيتىن ءتاپ-تاۋىر قوڭى بار كىتاپ، سول كىتاپقا جازعان قادىر مىرزالييەۆتىڭ ءالعىسوزى ەرىكسىز ەلەڭ ەتكىزگەندەي بولعانىن دا بۇگىپ قالا المايمىز.

قايتەم ەلدەن سىر بۇگىپ،
ءۇيىم تولى ىرىس-قۇت،
بوبەكتەرىم ءجۇر كۇلىپ،
سەنىڭ ارقاڭ، تىنىشتىق! —

دەيتىن العاشقى ءبىp قاراپايىم جولداردىڭ ءوزى دە وسى كىتاپتى وقۋعا كەتكەن ۋاقىتتىڭ زايا بولماسىن مەزگەگەندەي ەدى. سول ءبىر سەزىم كىتاپتى وقىپ بىتكەندە دە سەيىلمەگەنىن جاسىرماساق تا بولادى. "ارنان ارالى" جايلى ازدى-كوپتى پىكىر ايتۋعا يتەرمەلەگەن دە سول سەزىم.

قادىر مىرزالييەۆتىڭ العىسوزدىگى پىكىرىن قايتالاپ جاتۋ قولايسىز دا، قايتالاماۋ — تاعى مۇمكىن ەمەس. ويتكەنى، قۋانىشباي شىن مانىندە بارىنشا قاراپايىم جازاتىن، ءاpءبىp ۇلكەندى-كىشىلى فاكتوردى ويىنىڭ ءوزىن اسقاق شالقىپ، ورەسىنەن ارتىق قارعىپ جاتپاي-اق، ءۇي يەسىن جىلى پەيىلمەي ءنارلى ءدامدى كۇيىندە جەتكىزە بىلەتىنىن قادىر — تامىرشىداي ءدال باسىپ اڭعارعان. مۇنىڭ ءوزى اقىننىڭ وزىنە عانا ءتان اسەرلى مانەر، تۆورچەستۆولىق ءادىستىڭ وڭ جامباسىنا كەلەر ىعىتىن تاپسام دەگەن نيەتىنە كۋا بولعانداي. ارينە، ءالى دە بولسا جارقىراي اشىلعان ءوز بەتى، تۆورچەستۆولىق دارالىعى جەتىسپەي جاتۋى مۇمكىن، ءبىراق سۋرەتكەرلىك وزگەشە جول ىزدەرى كوپ كىسىلىك حور ىشىنەن قۇلاققا انىق جەتەر ءوز داۋىسىن جوعالتپاسام دەگەن تالابىن قۇپتاماي تاعى بولماس ەدى.

قۋانىشباي ولەڭدەرىن وقي باستاعاننان-اق ەڭ الدىمەن بايقالاتىنى — بايانداۋ مانەرىندەگى ەرەكشە بip جىلىلىق، ءوزارا وتباسىندا اڭگىمەلەسىپ وتىرعانداي اسەر ەتەتىن تازا ينتيمدىك ىرعاق. ءوزىنىڭ جاقسى بip جاقىن سىرلاسىنا ىشكى ويىن بۇگەنەسىز بايانداپ، الاڭسىز اقتارىلىپ وتىرعانداي اسەر ەتەدى. مۇنداي اڭگىمەدە كوركەمدىك سەلكەۋلەر بولۋى مۇمكىن، ويتكەنمەن اۋىزدان شىققان ءار ءسوز، ءار پىكىرىنىڭ جالعانسىز شىن ەكەنىنە مەيلىنشە اعىنان جارىلىپ، اقتارىلپ وتىرعانىنا يلانباي قالمايسىز. جاس بولسىن، جاسىماق بولسىن، اقىننىڭ اسىل مۇراعا ءار جىرىنىڭ اسەرىندە جاتادى. وقىرمان العاشقى جولدارىن وقي باستاسىمەن-اق: "ءا، بەلگىلى بولار!" — دەپ، قايتا جابا سالماسا — ول ولەڭنىڭ قىزىعى بولعانى، قىزدىرار قىزۋى بولعانى:

ايمالاپ ساپ-سارى التىن كۇن بىلەگى،
جايناتىپ تاۋ قويناۋىن كۇلدىرەدى.
الاتاۋ ەركە ساۋلە-اقمارالىن،
داريعا-اي،
ماعان قاشان ىلدىرەدى!..
("الاتاۋ")

ءوز باسىم الاتاۋعا دا، قاراتاۋعا دا ارنالعان مۇنداي ولەڭدەردىڭ جەتى اتاسىن وقىعام. ءارقايسىسىنداعى ايتىلماق وي ءارتۇرلى بولا تۇرسا دا، سول ولەڭدەردىڭ كوبىندە تاۋ تۇلعاسىنا قۇرعاق قىزىعۋدان، ءارى كەتسە ونى الىپ باتىرعا تەڭەۋدەن اسىپ كەتە بەرمەۋشى ەدىك، قۋانىشباي تاپتاۋرىن بولعان كوكە جولدىڭ وزىنەن بۇلت ەتەر بۇرىلىس تاۋىپ، ولەڭدى ءوز سانىمەن، جاقسى ءبىر جاڭا مانىمەن اياقتايدى ەكەن. بايقاساق، بۇل تاۋ تۇرپاتىنا تابيعات سۇلۋلىعىنا جالاڭ سۇقتانۋ ەمەس، اق قارلى، جاسىل جەلەكتى تاۋ تۇلعاسىنا قىزىعا «اراۋدان باتىپ تۋعان جىگىت ارمانى، ارمانى عانا ەمەس، العاشقى ماحابباتقا شولىركەۋدەن تۋعان اڭسارى بولىپ شىقتى. قۋانىشباي تاپقان قاراپايام ۇعىم وسىلايشا بارىمىزگە ورتاق ىستىق سەزىمگە ۇلاساپ بارىپ تىنادى.

ولەڭدەرىنىڭ تاقىرابىنا، وي وزەگىنە وراي، كىتاپ ەكى بولىمگە نەگىزدەلىپتى. اقىن جىرلار تاقىرىپتاردا دا وسى ەكى ءبولiم توڭىرەگىنە توپتاستىرامىز. بۇل ەكى بولىمدە بارىمىزگە ورتاق تاقىرىپ بولىپ كەلە جاتقان تۋعان ەل، وسكەن جەر، ادامگەرشىلىك، دوستىق، ماحاببات جىرلانادى. ورەسى جەتسىن، جەتپەسىن تاقىرىپ اۋقىمىن كەڭەيتەمىن دەپ، وشاق باسىنان كوسموس كەڭىستىگىنە دەيىن ارالىقتى تۇگەل شارلاپ كەلە جاتقان "جازعىشتارىمىز" دا بap عوي، ەندەشە وزىنە ەت جاقىن وي، جۇرسە سەزىمىن عانا ەكشىلەگەن قۋانىشبايدى قۇپتاۋىمىز كەرەك: ماسەلە نەنى جىرلاۋدى ەمەس، قالاي جىرلاۋدا!

كادۋىلگى تۇرمىستىق قاراپايىم، بەلگىلى مانەرلەرمەن-اق وقۋشى كوڭىلىن بaypan الۋعا بولاتىنىن قۋانىشباي مىنا تومەندەگى جولداردا ادەمى دالەلدەيدى:

سەنسىڭ مەنىڭ تىرشىلىگىم، تىنىسىم،
ماڭدايداعى باق-داۋلەتىم، ىرىسىم،
وزگەلەردە جۇمىسىم نە، ايتەۋىر،
مەن ءۇشىن سەن ارداقتىسىڭ، ۇلىسىڭ!
(«قازاقستان»)

نەمەسە:

وزىڭدە ارمانىمنىڭ كوكتەرەگى،
تامىرىن تەرەڭ جايىپ كوكتەپ ەدى.
سۇراسا ءبىpey ەگەر،
تۋعان بالاڭ:
"جاقىنىم سەنەن وزگە جوق" — دەر ەدى.
("تۋعان جەرگە")

وسى سوزدەردىڭ وزەك جارىپ شىقانىنا، وتىرىك ەمەسىنە يلانباي بولمايدى. كۇندەلىكتى ايتالىپ جاتاتىن بەلگىلى سوزدەردىڭ پوەتيكالىق سەزىممەن استاسۋىنان بارىپ تۋاتىن وسى سارىنداس ءۇن، وسىناۋ ىرعاق قاراپايىم ويدىڭ وزىنەن كوكەيگە قونىمدى ءتۇيىن تۋدىرعان وسى ولەڭدەردىڭ بەكەر جازىلا سالماعانىنا مەيلىنشە دالەل بولا العان. تابيعيلىقتان تۋعان مۇنداي ولەڭ جولدارى ەشكىمدى دە ەنجار قالدىرماسى بەلگىلى. "نوعايكولدە" اتالاتىن ولەڭدەگى:

اتقان جوق التىن تاڭ ءالى،
كەتسە دە باتىپ اي مانا،
ەسەدى قىردىڭ سامالى،
ءشوپ باسىن تەربەپ جاي عانا.
باستارىى سۋعا ءيىپ تۇر
جاعالاي وسكەن تال، قايىڭ،
كول سۇتتەي قالعان ۇيىپ ءبىر،
ال اۋا تاڭعى بالدايىن، —

دەگەن شۋماقتار ارقىلى اۆتور ءتاتتى ءبىر مۇڭ ارالاس ادەمى وبراز جاسايدى، ۇيگەنشىكتى تىرشىلىكتىڭ وزىنەن ءۇيىرى بولەك وي تۇزەدى. وسى تەڭدەس:

— دوسىم-اۋ، اقىل ايتام
الاكولگە
ۇيىڭدە جارىڭ بولسا،
بارا كورمە،

— دەپ باستالاتىن "بالىقتى قىزدا" وقىڭىز. كورگەنى مەن كوڭىلگە تۇيگەنىنەن، تابيعي تازا كورىنىس بار. "كورۋگە بولدىم ىنتىق قىر قىزدارىن، اققۋداي ەتكەن ايدىن كەلدى مەكەن" دەپ كەلگەن جىگىت "مويىلداي ءمولدىر كەزدى بالىقشى قىزعا" ۇشىراسادى دا، اقىرى، "قايىققا ءمىندىم بارىپ، قىز الدىندا بىرەۋلەر دەمەسىن دەپ ساعىسىندى" دەيدى دە، ليريكالىق كەيىپكەر سىرى بولەك، قۇپياسى كوپ كول ۇستىندە قارا تولقىنعا قاقپاقىل بولىپ كەتە بەرەدى. قىز الدىندا دارمەنسىزدىك كورسەتۋدى نامىس تۇتاتىن قىر قازاعىنىڭ ەجەلگى مىنەزىنە باعىپ، تاۋەكەل دەي تۇرسا دا:

تولقىندار الىسادى جاعالاسىپ،
بۇركىتشە قاناتتارىن سابالاسىپ،
قورىقتىم، كوز الدىنا ەلەستەدى
تۇرعانداي بەينە اۋزىن اجال اشىپ.
تولقىندار بipءى ۇستىنە بipءى شىعىپ،
كەزەكپەن ءبىpi قۇلاپ، ءبىرى جىعىپ.
جاتقاندا، جەل قايىقتا مەن وتىرمىن
وسىدان كەتسەم-اۋ دەپ ءتىرى شىعىپ،

— دەپ مەيلىنشە ءدال، مەيلىنشە شىنشىل سۋرەت جاسايدا. ازىلگە نەگىزدەلگەن ولەڭدە تۇتاس بip دراما جاتقانىن اڭعارۋ قيىن بولمايدى.

بۇل جەردە قۋانىشبايدىڭ تابيعاتتى جىرلاۋداعى وزىندىك دارا باعىت ۇستانعانىن ايتپاۋعا بولمايدى. جوعارىدا بip قۇلاققاعىس ەتكەنىمىزدەي ول تۋعان جەرىن الىستان اڭساپ، شالعايدان قاراپ شابىت شاقىراتىن قالامگەرلەر سورتىنان ەمەس. ول تابيعات سۋرەتىنىڭ ءوزىن ىشكى سەزىمىمەن ۇشتاستىرا جىمداستىرىپ، نە قۋانىشىن، نە مۇڭىن اقتارۋ ءۇشىن قاجەتتى بip دەكوراسيا ءۇشىن پايدالاناتىن سياقتانادى. بۇل رەتتە ول جاراتىلىس قۇپياسىنا بويلاي سۇڭگىپ، تابيعات ستيحياسىمەن بىتە قايناسىپ، ارالاسىپ تا كەتپەيدى. ادەيى الىنعان بip شارتتىلىق توڭىرەگىندە عانا ادەمى سىرلار توگەدى. اينالا تىرلىكتەن ءوزىنىڭ وسى سوزىنە، وسى ساتكى كوڭىل كۇيىنە ورايلاس ۇندەستىك ىزدەيدى، ءارى ڭزدەگەنىن تاڭداپ تابا بىلەدى دە.

قۇيعىتىپ ەركىن شاۋىپ، ەركىن جەلىپ،
جايلاۋدىڭ راحاتتانام كوركىن كورىپ.
تابيعاتپەن استاسىپ كەتەم ساتكە
سارجايلاۋ —
جان جايلاۋى سەكىلدەنىپ.
(سارجايلاۋ")

نەمەسە:
سوقسا دەپ تىلەۋشى ەدىم بوراندارىڭ،
تۇلىپقا بورانىڭدا ورانبادىم،
اپپاق قىس،
ارمانىم-اي،
ءدال وزىڭدەي
مەن اقىن ءدال وزىڭدەي بولا المادىم!
(«قىستا»)

سۇيەمىن تاۋدىڭ، دوستار، اسقارىن مەن،
سۇيەمىن ونىڭ نايزا تاستارىن مەن.
كورسەتەر ادەبى مەن كىسىلىگىن،
ادامنىڭ سۇيەمىن مەن كىشىلىگىن...

وسى جولداردى وقىعاندا تابيعات قۋانىشبايعا تاماشالاۋ ءۇشىن ەمەس، نە تاۋ مەن دالانىڭ دارا قاسيەتىنە ارنايى جىرلاپ بەرۋ ءۇشىن ەمەس، ءوز كوڭىل-كۇيىنىڭ، كورگەننەن تۇيگەن اسەرىنىڭ ايشىقتى فونى ءۇشىن قاجەت بولعانىن كورەر ەدىك. اقىننىڭ بۇل باعىتتا تاپقان ءتاسىلى دە قۇپتاۋعا تۇرارلىق.

ەندى مەن «ارمان ارالىنىڭ» ەكىنشى بولىمىنە، قۋانىشباي قۇرمانعالييەۆ شوقتىعىن بيىكتەتە تۇسەر جىرلارىنا توقتالايىن. مەنىڭشە كىتاپتىڭ اجارىن اشىپ، ءارىن كىرگىزە ءتۇسىپ تۇرعان دا وسى ەكىنشى بولىمگە توپتالعان جىرلار دەر ەدىم. مۇندا دا جەر وزەگىن سۋىرارداي ادۋىن پاتەتيكا جوق، مامىراجاي ەلەگيالىق اۋەنمەن ىڭىلداي وتىرىپ-اق اقىن ايتارىن انىق جەتكىزەدى، ايشىقتى وبراز جاساي الادى:

باقىتتان باسىم اينالىپ،
الا ءبىر قاشقان اساۋداي
باراسىڭ، سەزىم، قايدا الىپ...
(«باقىتتان باسىم اينالىپ»)

بالكي، قازاق پوەزياسىندا ماحاببات قىلىپ مۇنان دا ەپتى مۇنان دا نازىك شەرتە الار جىرلار بارشىلىق تا شىعار. ءبىراق مۇندا باسىنان باقىتتى شاق كەشكەن، كەزىندە ءسۇيىپ تە، كۇيىپ تە كورگەن كەيىپكەردىڭ بوزبالا كەزگى ءبىp ەلەسى، "جىل ءوتتى تالاي ارادا، جولىعام دەگەن جوق ويدا" دەگىزەرلىك قايتا ورالىمى قىزىق داۋرەنى نە ءوز كىنجىنەن، نە وزگەنىڭ قىلىعىنان ايىرىلىپ قالا بەرگەن اسىل سەزىم بار. بۇدان سوڭ:

ساعان عاشىق بولعان كۇننەن
اقىن بولىپ كەتىپ ەدىم، — دەگەن اقىن سوزىنە سەنبەسكە، يلانباسقا شاراڭ جوق.

ماحاببات جىرلارى — قۋانىشبايدىڭ وزىنە اسا بip ۇنايتىن ليريكالىق اۋەنى بولسا كەرەك. بۇل تاقىرىپتاعى جىرلارىندا اششى راحات تا، ازاپقا سالار ءتاتتى مۇڭ، اڭساۋ مەن ارمان، وكىنىش پەن وكسىكتەن گورى، تاڭعى شىقتاي تازا العاشقى ماحابباتقا تابىنۋ باسىم. ەندى-ەندى عاشىق بولعان جىگىتتىڭ ۇلبىرەگەن ءۇمىتى، جان ءلاززاتى مەن جۇرەك ءلۇپىلى بار.

جىگىت دەگەن كوپ، تەگى،
ءبارى سەنى اينالىپ.
قىزارماي-اق بەتتەرى
سويلەسەدى جاي بارىپ.
قىسىلامىن، قينالىپ،
ءسوز ايتا الماي، ەركەم-اۋ،
جۇرگەنىم بۇل ۇيالىپ
شىن سۇيەدى ەكەم-اۋ، — دەيدى ول.

"مويىنداۋ" دەيتىن ولەڭىندە. ءبىرازىمىز بازارلاعان جەردەن تاعى دا قىسىلىپ-قىمتىرىلماي ورىندى ولجا تاۋىپ ورالىپتى. قاراپايىم سوزدەردەن، قاراپايىم ويدىڭ وزىنەن قۇلاققا جاعىمدى، جۇرەككە جۇعىمدى شۋماقتار تۋعىزعان.

زاتى ءبىز قۋانىشباي تۆورچەستۆوسى تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا «قاراپايىم» ءسوزىن كوبىرەك جۇمساپ كەتتىك بىلەم. ءبىر كەزدە ۇلكەن جازۋشىنىڭ ءبىرى ايتقان ەكەن، ءار اقىن العاشقى كەزدە قاراپايىم دا جامان جازادى، ودان كەيىن كۇردەلى، ءبىراق جامان جازادى، ال قاراپايىم دا جاقسى جازا باستاعاندا شىنايى اقىن بولىپ قالىپتاسادى، دەپ. ەندەشە قۋانىشباي قاراپايىمدىلىعى وسى ءۇشىنشى كەزەڭنىڭ جەمىسى دەپ، جاقسى ماعىناسىندا قايتالاپ ايتىپ وتىرمىن.

ارۋ قىز، كوركەم اجارىڭ،
اق نيەت، ادال، تازا ارىڭ.
وتكىزسەم بىرگە ارمان جوق،
جاستىقتىڭ دۋلى بازارىن.

نەمەسە: «تىلەك» اتالاتىن ولەڭنىڭ سوڭعى شۋماعىندا:

تۇبىندە اق قايىڭنىڭ وتىرايىق،
كوڭىلدى قۋانىشقا تولتىرايىق.
كەلس، ساۋلەم، ءتۇنى بويى سىرلاسۋمەن

جازدىڭ ءبىر قىسقا تاڭىن اتىرايىق، — دەيتىن شۋماعى بۇل پىكىرىمىزگە جاقسى دا دالەلدى يلليۋستراسيا بولۋعا قاناتىنىڭ سىڭارى وسى تۇرعىداعى جىرلارىندا دەپ بىلەمىن. جاراپ جاتقان جوق پا؟ اقىندى الىسقا سامعاتار قۋانىشباي قۇرمانعالييەۆتىڭ پوەتيكالىق سوزدىك قورى ءالى دە بولسا ايتا قويارلىقتاي باي ەمەس، ءبىراق سول شەكتەۋلى قوردىڭ وزىمەن-اق ول جۇرەكتەن كىرىپ بويدى الار"، — اۋەن-ىرعاعى ءبۇتىن ءبىرقاتار جاقسى ولەڭدەر جازىپتى. بۇل ونىڭ بۇدان دا ءونىمدى بولاشاعىن مەگزەگەندەي.

ەگەر قۋانىشباي قۇرمانعالييەۆ ادەبيەتكە بۇگىن كەلگەن ءجاسوسپىرىم دارىننىڭ ءبىرى بولسا، "كوڭىل جۇرە تۇزەلەر" دەپ ونىڭ مۇدىرە باسقان، مۇكىس كەتكەن تۇستارىنا توقتالىپ تا جاتپاس ەدىك. ءبىراق "ارمان ارالىنا" ءالعىسوز جازعان ۇلكەن اقىننىڭ قادىر مىرزالييەۆ: "اقىن قۋانىشباي قۇرمانعالييەۆتىڭ العاشقى ولەڭدەرى" وسىدان جيىرما شاقتى جىل بۇرىن وقىعانمىن. جيناقتاعى جىرلاردىڭ كوپشىلىگى سول جىلدارى جاريالانعان ەكەن... بۇل اقىن ولەڭدەرىنىڭ ۋاقىت سىنىنان سۇرىنبەي وتكەندىگىنە دايەكتى دالەل دەپ بىلەمىن»، — دەپ وتىرسا، اقىننىڭ ءوزى:

وتكىزىپ كوپ عۇمىردى دىردۋىمەن،
ساناسپاي ۋاقىتتىڭ سىرعۋىمەن،
كەتكەنىن ءىز تاستاماي ەندى ءبىلدىم،
ون التى جاسىمدا مەن جىر قۋىپ ەم.
..................
مەن تۇرمىن ماقسات-تاۋدىڭ ەتەگىندە،
بىلمەيمىن بيگىنە جەتەمىن بە، —
اۋىلىن ارمان-جىردىڭ كەلەم ىزدەپ،
ءبىر ءۇمىت، ءبىر وكىنىش جەتەگىمدە، —
(«ءبىر وكىنىش، ءبىر ءۇمىت»)

دەپ وتىرسا ءوز اتىنا ايتىلار بىردى-ەكىلى ورىندى ەسكەرتپەگە بەلى قايىسا قويماس دەپ ۇيعاردىق.

ەڭ الدىمەن قۋانىشباي وزىنشە دارا، جەكەمەنشىك ءستيلى تۇرعىسىنان ايقىندالىپ بولماعان، وزىندىك ورنەك ءالى دە بولسا ازداۋ سوعىپ جاتىر. وعان قوسا ءتىل بايلىعىندا دا، تەڭەۋ، بەينەلەۋ تاسىلدەرىندە دە ىسىلعان شەبەردىڭ سيپاتى قىلاڭ بepe قويمايدى. تەرەڭ سەزىممەن سۇيسىنە شەرتكەن سازدارىنىڭ وزىندە دە باسقالاردا بap سىرىن، تانىس اۋەن ارا-تۇرا ۇشىراسىپ قالىپ جاتادى. ءارى جىبەرمەي ارىلۋدى قاجەت ەتەتىن بip كەمشىلىك وسىندا. جوعارىدا كوپ ولەڭدەرىنەن سۇيسىنە سيتاتا كەلتىرىپ وتىرعان اقىنىمىز ءۇشىن:

جەتتىم ەلگە جەتىكولدى جاعالاپ،
جەلە جورتىپ، اۋىل ءۇيدى ارالاپ،
مەنى كورىپ، ويپاپ جۇرگەن بaلaلap
شىقتى الدىمنان الاقايلاپ، اعالاپ.
("اۋىلعا ورالعاندا")

شىعارساڭ اتاڭ اتىن — قازاق اتىن،
ءسۇيسىنىپ ەلىڭ ايتسا: — ازاماتىم!
اقتالسا وسى ءۇمىت، باۋىرلارىم،
مەن-داعى بولار ەدىم عاجاپ اقىن —
("باۋىرلارىم")

دەگەن جولدار ولشەم بولا الار ما. باسقاسىن بىلاي قويعاندا، وسى جولداردا ءدوپ باسپاعان جاڭساقسىقتار قانشاما. جيىرما جىل ولەڭ جازىپ كەلە جاتقان تالعامپاز اقىندا بۇل قىلىق جاراسپاسا كەرەك.

ەندىگى بىرەر ءسوزدى تۆورچەستۆولىق دياپازون تۇرعىسىنان باستايىق. قۋانىشبايدا وسى دياپازون كەمىستەۋ مە دەپ قالام. بۇل، ءتىپتى دە، تاقىرىپ تارلىعى دەگەن ءسوز ەمەس "تاقىرىپ تارلىعى" دەگەندى ءوزىم كوپ تۇسىنە بەرمەيمىن. وسى كىتاپتا بار تاقىرىپتاردىڭ وزىنەن-اق الۋان نارسەنى ايتىپ تاستاۋعا بولار ەدى. ازىرگە اقىن ومىردەن العان اسەرىن عانا جىرلايدى دا، سول ءومىردىڭ ىشىنە ىستىعى مەن سۋىعىنا، جىلۋى مەن شۋاعىنا كوپ ءمان بەرە قويمايدى. مۇنداي جەردە اقىن قاراپايىمدىلىعىنىڭ قارابايىرلىققا اپارىپ سوقپاي قويمايدى، سودان ساقتاندىرىپ جاتقانىمىز. ءالى دە بولسا الدەبىر جاسقانشاقتىق بap سياقتى، سول قۇلاشتى ەركىن سىلتەۋگە بوگەت بولا بەردى. سودان ارىلۋ قاجەت. ايتپەگەن كۇندە، كەزىندە ميحايل سۆەتكوۆ ايتقانداي، جەرگىلىكتى دارەجەدەگى اقىن عانا بولىپ قالۋ ءقاۋپى بار. سەزىمگە ساراڭدىق جاساماۋ كەرەك.

مۇنىڭ ءبارى اقىننىڭ ءوز ىقتيارىنداعى، ءوز قولىنان كەلەتىن نارسەلەر. قۋانىشباي جىرلارىندا كەمىستىكتەن گورى جەتىستىك باسىم. مازمۇنى جاعىنان دا، كوركەمدىك قۋاتى جاعىنان دا كورنەكىلەر قاتارىنان ورىن الاتىن ولەڭدەرى بارىن ايتتىق تا، دالەلدەدىك تە، ەندەشە قۋانىشبايدان الەۋمەتتىك ۇلكەن ارناعا ۇلاسار ءونىمدى ەڭبەكتەر كورۋگە دە ابدەن قاقىمىز بار. جاڭا ساپانى سول بولاشاق جىرلارىنان تاباتىن بولايىق.

---