InfoHub Logo

وقۋ اياقتالعان كەزدە اۋىلدان ات الىپ كەلگەن بەيسەندى شوقان ۆاسيل اعايدىڭ ۇيىندە جولىقتىردى. قىستاي قالا ىشىندە ءىشى پىسىپ ەرىگىپ قالعان بالا، دالاعا قاراي قانات سەرمەگەن ءتۇز قۇسىنداي ىنتىقتى. كورپۋس وقۋىنا قىس ورتاسىنا دەيىن جاتتىعا الماي كەلگەن شوقان وقۋ جىلىنىڭ اياعىنداعى سىناۋدا الدىڭعى بالالار قاتارىندا بولدى. الىستاعى قىر قازاعى اۋىلدان كەلىپ، الدىڭعى قاتارعا تالپىنعان سەرگەك شوقاننىڭ ەرەكشە العىرلىعى وقىتۋشىلارىن اسا رازىلاندىرىپ ەدى. اۋىلعا قايتارىندا رۇقسات الا بارعان شوقانعا مەكتەپ ديرەكتورى:

— قىمباتتى ءۋاليحانوۆ، اۋىلىڭدى قيماي وقۋدان قالىپ قويما! — دەدى.

— كەلۋىمە، كەشىكپەۋىمە سەنىڭىز، — دەدى شوقان شيراق جاۋاپ قاتاتىن ادەتىمەن.

شوقان اۋىلعا كەلگەندە، جايلاۋعا كوتەرىلەر ولكە بويىنا كوشىپ قونعان ەل باسىن قوسا، جاز قىزىعىنا كىرىسە باستاعان ەدى. الدىنان جۇگىرىپ شىققان تەنتەك جاقىپ، ءالىباي، تاعى بىرنەشە بالالارعا شوقان اربادان ءتۇسىپ قۇشاقتاسىپ امانداستى. الدىنان قۇشاق جايا كۇتكەن اپاسى:

— كەلشى، شوقانىم، كەلشى، قۇلىنىم، — دەگەن ءسوزدى داۋسى دىرىلدەپ، كوزىنە جاس الىپ ايتتى. اپاسىنىڭ كوز جاسىن كورگەن شوقان ءوزى دە اناسىنىڭ قۇشاعىنا كىرە قاتتى قۇشاقتادى. ۇيگە كىرىپ از دەم العاننان كەيىن:

— اجەڭە بار، سالەم بەر. اتەكەڭ دە ەرتەڭدەر كەلىپ قالار، ەل اراسىنداعى ءبىر جۇمىسقا شاقىرىپ كەتكەن، — دەپ اپاسى شوقاندى اجەسىنە جۇمسادى. ءوزى دە اجەسىنە بارۋعا قۇمار بالا، ەرتتەپ قويعان بىلتىرعى ناعاشى اۋلىنان كەلگەن بوز جورعاعا ءمىندى. جاقىپ، ءالىباي بىرگە ءجۇردى. اۋىل ارالارى مال جايىمەن ءبىراز الشاقتاي قونعان ەدى. ەكى ورتا بەلەس-بەلەس جازىق بولاتىن. اۋىلدان شىعا بەرە-اق جاقىپ:

— ال كەتتىك، شوقان، — دەپ جاراپ العان ۇشقىر قاراگەر قۇنانمەن جۇگىرتە جونەلە بەرىپ، شوقاننىڭ بوز جورعاسىن ساۋىرىنان قامشىمەن سيپاي سوعىپ ءوتتى. سەمىزدەن جاڭا ۇستالىپ مىنىلگەن بوز جورعا قامشى تيىسىمەن شوقاندى الا جونەلدى. ءالىباي دا قۇلا توبەل قۇنانىمەن بۇلاردان قالماي تۇرا شاپتى. جاقىپتى جەلىكتىرىپ ىم قاعىپ جىبەرگەن جاپەكباي ءوزى دە قيقۋدى سالىپ بىرگە جۇگىرتىپ كەلەدى. ءا، دەگەندە قۇيىنداي ۇشىپ جونەلگەن جاقىپتىڭ قاراگەر قۇنانى ءبىر بەلەستەن اسىپ، كەلەسى قايقاڭعا كوتەرىلگەندە تىرباقتاپ جايىلا بەردى. العاشقىدا تىعىلا تۇتقىرلاۋ جۇگىرگەن بوز جورعا توقتىعىنان كوپ شاپپاي، ءوزىنىڭ جاتىق جورعاسىمەن سىدىرتتى. العا شىققان بەتىندە باسقا-كوزگە توپەلەي قۇنانىن بارلىقتىرىپ العان جاقىپ ءالىبايدىڭ قۇلا توبەل قۇنانىنان دا قالىپ، تەپكىلەپ كەلدى. استىنداعى جاراۋ جيرەن بيەنىڭ باسىن تارتىپ جاپەكباي جاقىپتىڭ قۇنانىن تاقىمعا سالىپ تارتىپ، ۇرانداپ دالانى باسىنا كوتەردى. جاپەكباي مەن جاقىپتىڭ داڭعويلىعىنا شوقان قارىق بولىپ:

— ە، ەكى داڭعوي، ءبىرىڭدى ءبىرىڭ سۇيرەپ جىعىلعانشا مۇدىرمەڭدەر، — دەپ بوز جورعاسىمەن سىدىرتىپ جۇرە بەردى. الدىڭعى قاباقتىڭ استىندا وتىرعان حانىم اۋلىنىڭ قاراسى كورىنە باستاعاندا اتتارىنىڭ باسىن ىركىپ، بالالار جاي جۇرىسكە سالدى.

— مەن سەنى ۇيدەگى بالالاردىڭ ۇلكەنى بولىپ ەسەيگەن ەكەن دەسەم، ەسەرلىگىڭ ەلەگىزە تۇسكەن ەكەن، — دەپ شوقان الگىندە عانا ساعىنىپ كورگەن ىنىسىنە، بايسالدى، مەكتەپ كورگەن بالانىڭ ءسوزىن ايتتى. جاقىپ شوقانعا ءسوز قايىرعان جوق. شوقاننىڭ كورپۋس فورماسىن كيگەنىن العاش كورگەن جاپەكباي كوز الماي بىرەسە فۋراجكەسىنە، بىرەسە كەمزال-شالبارىنا قاراپ اۋەستەنىپ كەلەدى.

— مەن سەنىمەن وقۋعا بارام، ماعان دا مىناداي كيىم بەرە مە؟ — دەدى جاقىپ اتىنىڭ باسىن جايلانا تارتىپ، اقىرىن جورعالاتقان شوقانعا جەتە بەرىپ.

— جىندانباي دۇرىستاپ وقىساڭ، ساعان دا بەرەدى. جاقىپ «جىندانباي دۇرىستاپ وقىساڭ» دەگەن شوقان وزىنە جاساڭسىپ، كوزىن جىپىلىقتاتىپ توقتالىپ قالدى. باعانادان ۇندەمەي كەلە جاتقان ءالىباي:

— شوقان، وندا قازاق بالالارى بار ما؟ — دەدى.

— قازاق بالالارى جوق. نوعاي بالاسى بار.

— انا مولدەكەڭنىڭ تۋىسقاندارى ما؟ — دەپ ءالىباي ءوزى بىلەتىن نوعاي مولدانى ايتتى. شوقان كۇلىپ:

— ساعان نوعاي بولساق-اق ءبىزدىڭ مولدانىڭ تۋىسى بولادى عوي دەيسىڭ بە؟ نوعاي كوپ قوي.

— نوعايلار كوپ بولا ما؟ مىنا ءبىزدىڭ مولدەكەڭ جالعىز عوي، — دەپ ءالىباي ءالى دە دۇنيەتانۋعا شورقاقتىعىن كورسەتتى. بۇل كەزدە بالالار اجە اۋلىنا دا كەلىپ جەتكەن ەدى. حانىم ۇيىنە تايانا بەرگەندە الدىنان شىققان قانعوجا اعاسى:

— شوقانجان، كەلىپ قالدىڭ با؟ امان-ساۋمىسىڭ، — دەپ شوقاننىڭ سالەمىن الىپ، حانىم ۇيىنە ەرتىپ كىردى.

— قۇلىنىم،. شوقانىم، قىزىعىم، — دەگەن ايعانىم ءوزى ەلجىرەگەن ءبىر ۇلكەن ۇنمەن ايتىلدى. اجەسىنىڭ باۋىرىنا كىرە شوقان دا ماۋقىن باسا ءبىراز وتىرىپ قالدى. تەنتەك جاقىپ تا كەلىپ اجەسىنە سالەمدەسىپ، ماڭدايىنان يىسكەتتى. ۇيىنە تۇسە سالىپ سالەم بەرۋگە شاۋىپ كەلگەن شوقانعا ايعانىم انالىق ۇلكەن ىقىلاسىن ايتىپ، اسا رازى بولدى.

— اعا، قىستاي ءسىزدىڭ قوبىزىڭىزدىڭ ءۇنىن ساعىندىم، — دوپ شوقان قانعوجا اعاسىنا كۇي تارتقىزىپ، كەشكە تۇرىم اۋىلدارىنا قايتتى. قانعوجا ءوزى دە اعاسىنىڭ اۋلىنا كەلدى. شوقاننىڭ تۇڭعىش قالا قىستاپ وقۋدان ورالعان كۇنى اسا ءبىر قىزىقتى بولدى. اۋىلدى ساعىنعان، اۋىل ويىنىن ساعىنعان شوقان تاڭ اتقانشا ۇيىقتاماي ءالىباي، جاقىپ، مۇقاندارمەن ويىن سالدى. «اقسۇيەك»، «قارا بيە»، «توقتىشاق» ويىندارىنىڭ ءبارىن دە وينادى.

ات قىزىعى، اۋىل قىزىعىنىڭ بىرىنەن بىرىنە الدانىپ شوقان قالادان ادەيى الا كەلگەن دوبىن دا كىتاپ جاشىگىنىڭ ىشىنەن ءبىرازعا دەيىن الماي ۇمىتىپ كەتتى. اتەكەسى كەلگەننەن ءى ەيىن اعا سۇلتان اۋىلى كەلگەن-كەتكەن كىسىمەن ابىر-سابىرى كوبەيىپ، ويىنعا دا ورىن بولماي قالدى. شوقان ءبىر ارەدىكتە مىسىقتى ەسىنە ءتۇسىرىپ، بەيسەننەن:

— بەيسەن اعا، مىسىقتىڭ ءۇيى قايدا؟ — دەپ سۇرادى.

مىسىقتىڭ ءۇيىنىڭ قايدا ەكەنىن كىم ءبىلسىن. ەسىتپەپ پە ەدىڭ، ونىڭ شەشەسى ولگەن، اكەسى مەن ەكەۋى اۋىلدارىنا كوشىپ كەتىپ قالعان، — دەدى.

— ولاردىڭ اۋىلدارى اتامدارمەن بىرگە ەمەس پە؟

— جوق، ول اتاڭدارعا قاراشى، مالشى، كۇزەتشى بولىپ وتىرعان عوي، — دەپ بەيسەن جاي ۇيرەنشىكتى ەلەۋسىز ەتىپ ايتا سالدى. «قاراشى، كۇزەتشى، مالشى» دەگەن سوزدەر جايىنا شوقان ويلانا قاراپ، اكەسىنىڭ اۋىلىندا مال باعىپ، بيە ساۋىپ، جىلقى باعىپ، ءۇي جۇمىسىن ىستەپ جۇرگەن تولىپ جاتقان ادامداردى كوز الدىنا كەلتىردى. ولار جالاڭ اياق جار كەشىپ جۇمىس ىستەيدى. اۋە اينالىپ جەرگە تۇسەتىن ىستىقتا انا جۇلدىزباي ەرنى توبارسىپ قوي باعادى. مايباس بيە ساۋادى. سول قىمىزدان ءوز بەتىمەن ءبىر اياق قۇيىپ ىشپەيدى. انا جايلىبەك، جازىقبايلار جازى، قىسى جىلقى باعادى. ءبىراق مالعا دا يە ەمەس، باستارىنا دا ەركى جوق. ول نەگە ولاي؟..

بىلتىر كۇزدە قالاعا جۇرەردە شوقان مىسىقپەن قوشتاسقاندا، جىلامسىراعان مىسىقتىڭ ويلى ايانىش ۇشقىنىن كورسەتىپ تۇرعان جانارىن بۇگىن كوز الدىنا كەلتىردى.

شوقاننىڭ اۋىل بالالارىنا قالادان الا كەلگەن ءبىر جاڭالىعى رەزەڭكە دوپتى ۇرىپ ويناۋ بولدى. الدىمەن ول باسقالارعا قالادان كورگەن تارتىبىمەن دوپتى ويناۋدى ۇيرەتتى. اسىرەسە ولارعا قيىن تيگەنى تاياقپەن ۇرعان دوپتى قاعىپ الۋ جانە قاشقان بالانى دوپپەن كەزدەپ قالۋ قيىن بولدى. ءبىرازدان كەيىن ءبارى دە جاتتىعىپ، دوپتى ماڭايلاسا قاعىپ الادى. ءبىراق ۇزاققا بارعان جوق، جالعىز رەزەڭكە دوپ مۇقاننىڭ شوقپارباس تاياقپەن قاتتى ۇرعانىنان جارىلىپ، ويىنعا جاراماي قالدى.

شوقان بۇل جازدا ارا-تۇرا بولماسا اكەسىنىڭ قاسىنا كوپ ىلەسكەن جوق. ونىڭ ءبىر سەبەبى اكەسى وسى جازدا ۇيدە وتىرمادى. ەل اراسىندا داۋ-شار جانە قالاعا دا شاقىرىلىپ ىلعي تۇزدە بولدى. شوقانعا بۇل جازدا كەزدەسكەن ءبىر كوڭىلسىز جاي، شەگەن اۋلىنىڭ جىلقىشىلارىنىڭ ەگىنشىلەرگە ىستەگەن ورەسكەل ءبىر ۇستەمدىگى بولدى.

اۋىل جايلاۋدان قايتا كوشىپ كۇزەككە بەت الدى. جايلاۋدان الىستاي قونىپ، مال ءورىسىنىڭ جايىمەن قونىس ىرگەسىن كەڭ سالا وتىرعان تورە اۋىلدارى سونالى وزەنىنىڭ بويىنا قاناتتاسا قوندى. بۇل ولكەنىڭ يەسى كىم ەكەنىن، وعان جايلاۋدان قايتقان ەلدىڭ نەگە جابىلا قونىپ جەپ كەتەتىنىن شوقان بۇرىن ويلاپ كورمەگەن.

سونالى ولكەسى ونشا كەڭ دە كولەمدى سالا ەمەس، جەرى ادىرلاۋ قالىڭ بۇيراتتىڭ ورتاسىنان اگاتىن شاعىن وزەن-سىماق. وسى وزەنگە ساعالاي سالىنعان اندا-ساندا جالعىز-جارىم قورا كورىندى. شىڭعىس اۋلىنىڭ جىلقىسىمەن قاناتتاسا شەگەن اۋلىنىڭ جىلقىسى دا وسى ولكەگە قاپتاي قۇلادى. قالىڭ جىلقىلاردىڭ الدىنان شىعىپ، ايقاي سالىپ، ەكى اتتى كىسى قىرعا قاراي جىلقىنى قۋا باستادى. مۇنى كورگەن جىلقىشىلار دا ايقايلاپ تۇرا شاپتى. شوقان دا سولارمەن ىلەسە جۇگىرىپ كەلەدى. جىلقىشىلار كەلە:

— نەگە قايىراسىڭ جىلقىنىڭ بەتىن؟! — دەپ اقىردى.

— نەگە قايىرمايمىن، شابىندىعىمدى جاپىرىپ، از عانا ەگىنىمىزدى تاپتاپ، بۇل قاي قورلىقتارىڭ، — دەپ الاسا بويلى، ورتا جاستاعى ادام ورشەلەنە ايقايلادى. جازىقباي جىلقىشى:

— كوزىڭدى اشىپ قارا، كىمنىڭ مالىنىڭ الدىنان شىعىپ تۇرعانىڭدى بىلەمىسىڭ. حان قوسىنا قاي سورىڭ ءتۇرتىپ قولىڭدى كوتەرتتى. ءوشىر ءۇنىڭدى. توقتات انا جىندى ءىنىڭدى. جونى قىشىماسا، قىسقارتسىن، — دەپ زىلدەندى.

— حان قوسى بولسا، قاراشىسىن قانعا بوياپ ورىستەي مە؟ قۇدايدىڭ جەرى جەتپەگەندەي ءبىزدىڭ جان ساقتاپ وتىرعان جايالىقتاي شابىندى، ۋىستى قۇلاق ەگىنىمىزدى تاپتاي ما! — دەپ داۋسى باسەڭدەپ جالىنىشتى سويلەگەندەي بولدى. سونشا بولمادى، شەگەن جىلقىسىنىڭ قالىڭ توبىن دۇركىرەتە، وزەن بويىنان ۇركىتە ايداعان جەر قورۋشىعا ەكى جىلقىشى جابىلىپ ايقاي-شۋ شىقتى. مىنا جەر .قورۋشى دا ايقاي سالا سولاي قاراي شاپتى. جازىقباي دا، باسقا جىلقىشىلار دا، شوقان دا سولاي شاۋىپ كەلەدى. بۇلار كەلگەندە جەر قورۋشى جىگىتتىڭ باسىنان قان اعىپ، ۇستىندەگى كويلەگى ءورىم-ورىم بولىپ اتتان ءتۇسىپ وتىر ەكەن. الگىندەگى ساقالدى كىسى:

— ۋا، تورە اۋىلىنىڭ ۇردا جىق مالشىلارى، شالعىنىمدى جاپىرىپ، ەگىنىمدى تاپتاپ، قورلاعانىڭمەن قويماي، ءوزىمىزدى قانعا بويادىڭدار ما؟ سەڭدەرگە دە تىيىم ايتار ۇلىق بار شىعار. كىسى ءولىمى كەرەك بولماسا، مىنا مالدارىڭدى وزەن بويىنان شىعارىڭدار. ءقازىر بىرەۋىڭنىڭ قانىڭدى ىشەم، نە ءوز قانىمدى توگەم، — دەپ شەگەننىڭ جىلقىشىلارىنا تۇرا ۇمتىلىپ ەدى، ولار تايسالماي:

— مىنا توبەتتىڭ دە جونى قىشىعان ەكەن، — دەپ قامشى سىلتەي بەرگەندە، شوقان ىلگەرى ۇمتىلىپ:

— توقتاڭدار، نە دەگەن سوتقارلىق، ادامشىلىق ەمەس قوي، — دەپ ارا ءتۇستى. شوقاننىڭ داۋسىن ەستىگەن جەر قورۋشى:

— شىراعىم، تورە بالا، اكەڭە ارىز ايتقاندا كۋا بول. مىنا قودار قۇلداردىڭ بىزگە ىستەيتىنى وسى، اتتەڭ، اعا سۇلتاننىڭ ءوزى تاياۋدا ەمەس، — دەپ شوقان ءوزىن ارقالانىپ، جىلقىنى ولكەدەن ايداي باستادى. شوقاننىڭ جاڭاعى ءوزى جىلقىشىلاردىڭ بارىنە دە تىيىم سالعانداي بولدى. ولار وجارلانعان وكتەمدىگىن قويىپ، جىلقىنى وزەن شالعىنىنان قاباققا سەرپىپ، قوناتىن جەرگە بەتتەتتى. تاياق جەپ، قانعا قانعا بويالعان جىگىت اتىنا ءمىنىپ، ولبىرەيىپ وزەن بويىنا تارتتى. مىناۋ قانداي وكتەمدىك دەگەندەي شوقان جالتاڭداي، الگى جىگىتتى اياپ قاراي بەردى.

ولكەنى قاباقتاي ەل جايلانىپ قونعاننان كەيىن كەشكە جاقىن شىڭعىس ءبىر جاقتان اۋلىنا كەلدى. كەشكى سالقىنمەن ويىنعا شىققان شوقان، توبىلعىدان ساداق ءيىپ الىپ تورعاي اتىپ جۇرگەن جاقىپ پەن مۇقانعا جولىقتى. ول كەزدە ءالىباي مۇقان مەن جاقىپتىڭ قولىنداعىسىن كورە سالىپ، تاياۋداعى سايدان توبىلعى جۇلىپ الىپ كەلە جاتىر ەدى.

— مىنا توبىلعىدان ىستەگەن ساداق ارقار اتۋعا دا جارايدى، — دەپ جاقىپتارعا بالعىنداۋ توبىلعىنى كورسەتتى.

سول توبىلعىنى شوقان قولىنا الىپ كورىپ تۇرعاندا، جاقىپ جۇگىرىپ كەلىپ الىپ كەپ قاشتى. ءالىباي قۋايىن دەپ ەدى، مۇقان ونى ۇستاي الدى.

— ءاي، جىندى، توقتا! — دەپ ايقايلادى شوقان. جاقىپ وعان بوگەلمەستەن تۋرا ۇيگە قاراي جونەلدى. شوقان ءۇنسىز تۇرىپ قالدى. ونىڭ ىنىسىنە ىزا بولىپ قالعانىن بايقاعان ءالىباي:

— مىنا توبىلعىم ودان دا مىقتى، — دەپ تاعى ءبىر بالعىن توبىلعىنى قولىنا الدى. قولىنداعىسىن تارتىپ الادى، قارسىلىق ەتەر قايرات جوق. باعاناعى كورگەنى ءالى ويىندا ساقتالىپ قالعان شوقان، بالالاردىڭ قاسىنان ءبولىنىپ اۋىلعا كەلدى. الگىندە ءوزىن ەركەلەتىپ، قاسىنا وتىرعىزىپ مەيىرباندىق ەتكەن اكەسىنىڭ قاسىنا قايتا كەلىپ، قاباعى تۇسىڭكى ءبىر ويمەن:

— اتەكە، — دەدى.

— ءا-ا، شوقانجان، — دەپ شىڭعىس بالاسىنا بۇرىلدى.

— ءبۇتىن بار عوي، ءبىز جىلقى ايداپ كەلە جاتقاندا، اتام اۋىلىنىڭ جىلقىشىلارى ءبىر جەر قورۋشىنى جامان سابادى، باسىن قاناتتى، — دەدى.

— ول كىم، كىم؟ — دەپ شىڭعىس دىبىرلاڭقىراپ شوقاننان تالداپ سۇراي باستاپ ەدى، ول:

— اتەكە، جازىقباي اعادان سۇراڭىز، ايتادى، — دەدى. شىڭعىس شاقىرتىپ الىپ، جازىقبايدان ءبارىن ۇعىندى، بەيسەنگە:

— سەن بارىپ انا ەگىن يەسىن ەرتىپ كەل. جانە ءبىر جىگىت جىبەرىپ، شەگەننىڭ جىلقىشىلارىن وسىندا شاقىرت. ءبىزدىڭ ابىرويىمىزعا يت قوساتىن وسىلار. انا ناشارلاردىڭ شارۋاسىن بۇلدىرگەن عوي، — دەپ بۇيىردى.

اعا سۇلتان ايتتى، بوگەت بار ما. ءبىرازدا جەرى يەسى ەكى كەدەي، شەتكى ءبىر قاراشى ۇيگە ءتۇسىپ، وردا ۇيىنە كوزدەرىن تىگىپ وتىردى. شەگەننىڭ جىلقىشىلارى شاقىرا بارعان جىگىت كوپ كەشىگىپ ورالدى. جىلقىشىلارىن اۋلىنا قالدىرىپ، شەگەننىڭ ءوزى كەلدى. شەگەنگە شىڭعىس تۇرەگەلىپ سالەم بەرىپ، قۇرمەت كورسەتتى. شوقان دا اكەسىنىڭ قاسىندا بىرگە بولىپ، ادەتتەگى سالەمىن بەرىپ، اتا قولىن الدى.

— اعا سۇلتان شاقىرتتى دەگەن سوڭ كەلدىك. سەن الدىمەن اكىمشىلىگىڭدى بىزدەن باستايىن دەدىڭ بە؟ — دەگەن ءوزىن شەگەن ەنتىگە، دولدانا ويلەدى.

— شەكە اعا، اشۋىڭىزدى باسىڭىز، مەن ءسىزدى شاقىرتقانىم جوق ەدى، انا سودىرلى جىلقىشىڭدى شاقىرتىپ ەدىم. ءسىزدىڭ جىلىقىنى باقتىم دەپ ولار قاعۋسىز قان توگە بەرە مە، — دەپ شىڭعىس تا اعاسىنىڭ الدىن وراي، ادامىن كىنالاي سويلەدى.

— كىمنىڭ قانىن توگىپتى. نەمەنە، مەنىڭ جىلقىم جەردىڭ ۇستىمەن جۇرمەي، ۇشىپ وتپەك پە قوناتىن جەرگە. قىرىق كۇن شىلدەدە جەر قورىپ جەلىگىپ جۇرگەن يتتەردىڭ وزىمەن مەنى جازالاماقسىڭ با؟ مەنىڭ جىلقىشىمدى جازعىرعانىڭ، مەنى جازعىرعانىڭ ەمەس پە... — دەپ شەگەن الگىدەن گورى دە كوتەرىلە سالماق سالا سويلەدى.

— ءبىز تەنتەكتى تىيامىز، پاتشا ءامىرىن ورىندايمىز دەيمىز. سىزدەر تەنتەككە قورعانىش بولىپ، ارا ءتۇسىپ اعالىق ساتاسىزدار. جارايدى، قويدىق، — دەپ شىڭعىس اعاسىنىڭ وڭىنە ەكپەلى پىشىنمەن قارادى.

— شاقىرتقانىڭ وسى بولسا، مەن كەتتىم، — دەپ شەگەن ىزعارلانا ۇيدەن شىعا جونەلدى.

— كىسى ءوز قولىن ءوزى كەسە المايدى ەكەن. جاڭاعى كىسىگە نە ايتارمىز. الگى ەگىنشىلەر قايدا، شاقىر، — دەپ بەيسەنگە شىڭعىس بۇيرىق ەتتى.

— ول كىسىلەر انا قويشىنىڭ ۇيىندە وتىر، ءقازىر شاقىرايىن، — دەپ بەيسەن لىپ ەتىپ بارىپ ەكى ەگىنشىنى ەرتىپ كەلدى. «الديار اعا، سۇلتانداپ» قورعانا باسىپ ارەڭ كىرگەن ەكى ءمۇساپىر بوساعا جاققا وتىرا كەتتى.

— سىزدەر يمەنبەڭىزدەر، مىنا شوقانجان سىزدەرگە جانى اشىپ، شەكەڭ جىلقىشىلارىنىڭ تەنتەكتىگىن ايتقان سوڭ شاقىرتىپ ەدىم. شەكەڭ ءوزى كەلىپ، سىزدەر ءتۇتىلى بىزگە اعالىعىن ىستەپ كەتتى. قازاقتا ءبىر قاعيدا بار عوي، اعا الدىنان شىقپايتىن. ول كىسىنىڭ ارىنى توقتاعانشا، ايىبىن ءبىز تارتامىز. ارتىنان ساباسىنا تۇسەدى عوي، ءبىراق سەندەر كۇيزەلمەي اتتانىڭدار. ەگىندەرىڭىز كوپ ءبۇلىندى مە؟ — دەپ شىڭعىس جىلى دا جۇمساق سويلەدى.

— ەگىن ءبۇلىندى، بار كۇن كورەمىز دەپ وتىرعان ۋىستى قۇلاق ەدى. ءوزى دە وسىنداي ءبىر اپاتقا بولا وسسە كەرەك، اسا بىتىك شىعىپ، قۋانىپ ءجۇر ەدىك. ەڭ از بولعاندا ءبىر قىرىق-ەلۋ پۇت استىق الارمىز دەپ ويلاۋشى ەدىك، الديار، — دەپ ساقالدى كىسى كوزىنىڭ جاسىن قولىمەن سۇرتكەندەي بولدى.

— ءسىز جاسىماڭىز، ەگىنىڭىزدىڭ شىعىنىن مەن ءوزىم بەرەيىن. شوقانجاننىڭ مەيىرىمىنەن ساداعا كەتسىن. بەيسەن، مىنا كىسىلەرگە ساۋىنشىعا ايتىپ ءبىر بۇزاۋلى سيىر بەرگىز. انا جىگىتكە ءبىر تاي بەرىڭدەر، ات قىلىپ ءمىنسىن. سوندا شەگەن جىلقىشىلارىمەن نە ايتار ەكەن، — دەپ شىڭعىس دولدانا توقتادى.

— الديار تاقسىر، مارتەبەڭىز وسە بەرسىن. تورە بالاڭىزدىڭ امىسە جولى بولسىن، ءتاڭىرىسى پانا بولسىن، — دەپ ۇلكەن جەر قورۋشى قولىن جايىپ، باتاسىن بەردى.

— مەن ءاتى-جونىڭدى دە سۇراماپپىن، ءوزىڭ مىنا ۋاقسىڭ عوي، — دەدى شىڭعىس.

— ءيا، الديار، ءدال تاۋىپ وتىرسىز، وسى جەردەگى از عانا ۋاق بولامىز. اتىم — ءمۇساپىر، ءىنىمنىڭ اتى — مۇساعۇل، — دەپ ءجونىن ايتتى.

— ال ەندى، بەيسەنمەن بارىپ ايتقان مالدى الىڭىز، — دەگەن شىڭعىس بۇيرىعىن الىپ، ءمۇساپىر العىسىن ايتا وردادان شىقتى.

---