InfoHub Logo

وسى ءبىر كۇنى كەرگەن بارلىق جايدى شوقان ءوزىنىڭ كۇندەلىك داپتەرىنە جازىپ، «ءمۇساپىر مەن مۇساعۇلدىڭ ءبىر كۇنى» دەپ قويدى. شەگەن اتاسىنىڭ زورلىعى، ونىڭ ءوزى تۇگىل جىلقىشىلارىنىڭ ماڭايداعى كەدەي كوپشىلىككە ىستەيتىن وكتەمدىگى، شوقان ويىنان ۇمىتىلمايتىن ورىن الدى.

اۋىل كۇزەككە قونىسىمەن شوقان قالاعا وقۋعا جۇرۋگە ازىرلەندى. ول كۇزەككە قونعان كۇنى بىلتىرعى مىسىق ءۇيى وتىرعان قورىق ىشىنە بارىپ قايتتى. بەيسەننىڭ ايتقانى راس. مىسىق كوشىپ كەتىپتى. «شەشە ولگەن، اكە جالشى، قانداي كۇيدە ەكەن» دەگەن وي شوقاننىڭ كوكىرەگىندە ءبىراز ۋايىمداي بولىپ سەزىلدى. ءبىراق مىسىقتى ىزدەپ تابۋدى ويلانا قويعان جوق. ول اۋىلعا كەلىسىمەن ءالىبايعا، مۇقانعا، تاعى بىرنەشە ويىنى بىرگە بالالارعا:

— بۇگىن كەشكە التىباقان، اتكەنشەك تەۋىپ وينايمىز، سونى قۇراتىن اسپاپتى — باقان، ارقانداردى ازىرلەڭدەر، — دەپ تاپسىردى. ءوزى قانيپاعا ايتىپ ءالىبايدىڭ قولىنا ەكى مىقتى ارقان جانە ەكى باقان الىپ بەردى. ەل ورىنعا وتىرا ەكى اۋىلدىڭ ارالىعىنان التىباقان اتكەنشەك قۇرعان بالالار شۋىلى كۇزەك دالاسىنىڭ كەڭ القابىنا جاڭعىرىعا سىڭعىرلاپ كەتىپ جاتتى. ىڭىردە تۋعان اي ساۋلەسى دە جەر بەتىنە كوگىلدىر اسپاننان جارىعىن مول جايىپ، اسا كوڭىلدەندىرىپ جىبەردى. تەك بالالار عانا ەمەس، اتكەنشەك باسىنا قىز، كەلىنشەكتەر دە، جاس ءوسپىرىم بوزبالالار دا جينالدى.

اۋىل اراسىنداعى شىلدەحانا، قىنامەندە قىزىقتارىندا ايەل جاعىنان ويىن باستاپ ولەڭ ايتاتىن ءباتىش بۇگىن التىباقان باسىنا بىرنەشە جاس قىزداردى ەرتىپ كەلدى. كەلە اندەتىپ:

«اتتەڭ، ايدىڭ جارىعى كۇندىزگىدەي،
ەر جىگىتتىڭ ءقادىرىن قىز بىلگەندەي،
قىز بايعۇستىڭ ەركىنە قويا بەرسە،
ەسىك اشىپ ۇيىنە كىرگىزگەندەي»، —

دەپ مولدىرەگەن اي ساۋلەسى شاتتانا ءوزىنىڭ سەرگەك ساۋىقشىل مىنەزىن ىستەپ اندەتە كەلدى. جىگىتتەر دە ءبىرىن ءبىرى ءتۇرتىپ: «انا باتىشكە جاۋاپ ايتالىق، ول تاعى باسىمىزدان اسىرا شىرقاپ كەتەدى»، — دەسىپ جاتتى.

— ال اتكەنشەك دايىن بولدى. كانى، كىم وتىرادى؟ — دەپ التىباقاندى قۇرعان ەرەسەك جىگىتتەر ايقاي سالدى.

— الدىمەن شوقانجان وتىرسىن، بۇگىن ادەيى وينايمىن دەپ قۇرعىزعان سول، — دەدى جاپەكباي. — كانى، وتىر مىنا جاعىنا، — دەپ، ول ءبىر باسىنا شوقاندى وتىرعىزىپ، ەكىنشى جاعىنا ءباتىشتى وتىرعىزدى.

ءان شىرقاسام شىرقايمىن ءانىم از با،
ايتىلماعان قانداي ءان مىناۋ جازدا.
كەل شىرقالىق، جىگىتتەر، نەگە تۇرسىڭ،
جەلىكپەي مە كوڭىلىڭ ايتقان نازعا.

دەپ كەلىپ:

التىباقان اتكەنشەك،
اندەتىپ جىبەر تۇرما تەك.
اتكەنشەكتە ءان سالماساڭ،
سۇمىرەيىپ تۇرسىڭ نەگە كەپ، —

دەپ ءباتىش اتكەنشەك ارقانىن سەرمەپ تۇرعان ءبىر جىگىتكە قولىن سەرمەي ءسوز تاستادى. سونان جىگىتتەر ولەڭ باستادى. اۋىلدىڭ قارا ولەڭ مەن قايىم ايتىسى ءبىرازعا سوزىلدى. شوقان ءبىرازدان كەيىن التى باقاننان ءتۇسىپ، باسقا جاستار وتىردى.

— وركەنىڭ وسكىر، شوقانجان-اي، كوپتەن بەرى ۇلكەندەردەن باتا الماي جۇرگەن ويىنىمىزدى باستاپ بەردىڭ-اۋ، — دەپ ءباتىش بارىنشا اشىق كوڭىلدى مىنەزىمەن ساۋىقتى اجارلاي ءتۇستى. شوقان اسا ءبىر ىقىلاسپەن قىزىقتاپ، تاڭ اتا كەلىپ توسەگىنە جاتتى.

ەرتەڭىنە شوقان اجەسىنە بارىپ قوش ايتىستى.

شوقانجانىم، جولىڭ بولسىن. كەشە وسىندا اۋىل ادامدارى ايتىپ كەلدى، انا تەنتەك اتاڭنىڭ شىعىنىن اكەڭە تولەتىپ ۋاقتىڭ ءبىر ناشارلارىنا بولىسىپسىڭ. ونىڭ جارايدى. شەگەن يت كوزىمە كورىنبەي وتىر، جازاسىن تارتتىرارمىن. ونىڭ قازان بۇزار قىلىعى وزگە تۇگىل ساعان دا ەرسى بولدى-اۋ، — دەپ ايعانىم از ويلانىپ وتىرىپ، — ءارقاشان ادىلدىك جاعىندا بولعايسىڭ، — دەدى. شوقان ءۇنسىز تىڭداپ، اجە ىقىلاسىنا باس ءيدى.

كەلەر كۇنى شوقاندى قالاعا جۇرگىزدى. بۇل جولى تاقىرباس اتىعاي ۇلى الىپ ءجۇردى. بەيسەننەن جاسى كوپ كىشى، وتە ءبىر سەرگەك، اڭگىمەشىل جىگىت ەدى. بەيسەندى شىڭعىس ءبىر جۇرىسكە دايىندالىپ قاسىنا ەرتەتىن بولعاندىقتان شوقانعا تاقىرباستى ءوزى قوستى. تاقىرباسپەن بۇرىن سىرلاس بولماعان شوقان العاشقى كۇنى ءبىراز جاي تىلدەسىپ وتىردى. بەيسەنگە ءۇيىر بولىپ قالعاندىقتان با، تاقىرباسقا اسا اشىلا قويمادى.

اۋىلدان شىققان كۇنى تاقىرباس اتتاردى اسا قىستاماي، جايىراق ءجۇرىپ سۋىتتى. ەرتەڭىنە قونعان اۋىلدان شىعىپ جولعا تۇسە بەرە، ورتاداعى اق كەكىل قاراگەرگە دەلبە قاعىپ، وڭ جاقتاعى قارىنساۋ، قىرساۋ قاراگەردى قامشىمەن قابىرعادان شىقپىتىپ جىبەرىپ:

— ۋاقتىڭ ماي قۇيرىق ستارشىنى قۇساپ قىرتىڭداماي جەلسەڭشى، — دەدى. تاقىرباستىڭ مىنا ءسوزىن ەستىگەندە شوقان جىميىپ:

— تاقا، ءسىز الگى ءبىر الاسا بويلى، قالىڭ قارا ساقالدى، سەمىز كىسىنى ايتاسىز با؟ — دەدى.

ءيا، مىنا قىرساۋ قاراگەر تاپ سول سياقتى، ىلعي پوسترومكەنى ىركىپ، اياعىن باسپايدى.

— شوقان ءدال وقۋ باستالعانشا، ۆاسيل اعايدىڭ ۇيىندە بولدى. تاقىرباس قالادان كەرەك-جاراعىن الىپ تاپسىرىلعان جۇمىستارىن ورىنداپ، قايتىپ كەتتى.

---