InfoHub Logo

كوپ ۇزاعان جوق كورپۋس بالالارى جاتاق ۇيلەرىنە ورنالاسىپ وقۋ باستالدى. شوقان كورپۋس تارتىبىنە تۇسىنگەن، وقۋ جايىنا دا جاتتىققان بالا قاتارىندا، كلاسس ىشىندە كوزگە كورىنە باستادى.

ءاربىر كلاستا ءبىر بالا ستاروستا بولىپ بەلگىلەنىپ، بالالاردىڭ بوستاندىق الۋىن، مەزگىلىمەن قايتىپ ساباعىن ازىرلەۋىنە جاۋاپتىلىقتى ىستەيدى. شوقانداردىڭ كلاسىنا لەونيد دەگەن بالا ستاروستا بولىپ بەلگىلەنگەن. لەونيد بويشاڭ، سولەكەتتەۋ، ساباقتا توپاستاۋ بولاتىن. ونىڭ ۇستىنە ءوزى مەيلىنشە دۇنيەقور ەدى. ءۇيى قالادا بولماعاندىقتان، ول دەمالىس كۇنى كوپ ەشقايدا شىعا قويمايتىن، سوندىقتان دا ستاروستالىققا ۇسىنىلعان ەدى. لەونيد قالاعا باراتىن بالالارعا الىم سالاتىن بولدى. ۇيىنە بوساپ بارعان بالا، كورپۋسقا كەلەردە لەونيدقا كامپيت اكەپ بەرەدى. ەگەر كامپيتسىز كەلسە، كەلەر دەمالىستا سىلتاۋ تاۋىپ جىبەرمەي قويادى. سوندىقتان لەونيدكە بالالاردىڭ جالىنىشتىلىعى ۇدەپ، ول كەيبىر دەمالىستا ءبىر ساۋىت كامپيت جيناپ الاتىن بولدى. لەونيد ول كامپيتتى دەمالىس اراسىنداعى كۇندەردە بالالاردىڭ وزدەرىنە داپتەرگە، قارىنداشقا، قالامساپقا ساتىپ، ساۋدەگەرلىك ىستەي باستادى. قالامىنان ايرىلعان، قارىنداشتان ايرىلعان بالالار ساباقتارىن جازار قۇرالى بولماي، ساباقتان اقسايتىن بولدى. وسىنىڭ سالدارىنان كلاسس ىشىندەگى گەنا، سەرەجا دەيتىن ەكى كىشىرەك بالا مۇلدە ساباقتارىن ناشارلاتىپ الدى.

لەونيدتىڭ وسى سياقتى مىنەزىن اشكەرەلەپ شوقان:

— لەنا پروتوكوۆ، جاشىگىندە كامپيت كوپ، دۇنيەقور، شي مويىن، — دەپ مازاقتادى. بۇل بالالار اراسىنا جايىلىپ كەتتى. پروتوكوۆ شوقانمەن توبەلەسپەك بولىپ ەدى، ءبىراق باسقالار ارا ءتۇسىپ، ونى شەتقاقپاي قىلدى. كلاسس جەتەكشىسى تەكسەرىپ، پروتوكوۆتىڭ قوبديىنان بىرنەشە بالانىڭ قارىنداش، قالامى تابىلىپ، ول ماسقارا بولدى. مۇنان كەيىن پروتوكوۆتى ستاروستالىقتان ءتۇسىرىپ، شوقان بەلگىلەندى. پروتوكوۆ جىل اياعى بولماي-اق وقۋدان شىعىپ كەتتى.

شوقان ستاروستالىققا بەلگىلەنگەننەن كەيىن ءبىراز ۋاقىت وتكەندە ءبىر كۇنى روتا بالالارىنىڭ بىرەۋى شوقانداردىڭ كلاسىنداعى ءبىر بالانى ۇرىپ كەتىپتى. ول جىلاپ كلاسس ستاروستاسى شوقانعا كەلدى. روتا بالالارىنىڭ ۇستەمدىگىن كوتەرمەيتىن شوقان سول كەزدە كەلە قالعان، جاتاق ءۇيدىڭ ءتارتىبىن قاراپ جۇرەتىن وفيسەرگە ايتتى. وفيسەر شوقاننىڭ وزىنە زەكىپ، «وفيسەرلەردىڭ بالالارى ءتارتىپتى، سەندەر وزدەرىڭ تارتىپسىزسىڭدەر»، — دەپ تاياق جەگەن بالانىڭ ءوزىن جازالاپ، تۇسكى تاماققا جىبەرمەي قويدى.

شىنىندا دا، شوقانداردىڭ كلاسىندا تەنتەكتىك، انداي-مۇنداي تارتىپسىزدىك بار بولاتىن. ءبىراق مىنا بالانىڭ بۇل جولعى كورگەن زورلىعى روتا بالالارىنىڭ ۇستەمدىك ەتۋىنەن بولعان ەدى. سوعان ىزا بولعان شوقان: « مىنا جيرەن قورازعا ارىز ايتقاننان دا، ارتىنا توپىراق شاشۋ كەرەك ەدى»، — دەگەن. شوقاننىڭ مىنا ءسوزىن ەستىگەن بالالار دۋ كۇلىپ، «تاماشا تەڭەۋ، ءوزى ءبىر شىپ-شيكىل سارى ەكەن» دەسىپ ءماز بولدى. كەيدە ءبىرىن-بىرى «جيرەن قوراز قۇساپ قوقايما» دەپ اجۋالايتىن.

ءبىر كۇنى ساباقتان قايتىپ تاماقتارىن ءىشىپ، جاتاق ۇيدە بالالار شۋلاسىپ وتىرعاندا، سىرتتان اتوي بولدى. مۇنداي اتوي تارتىپكەر وفيسەر كەلە جاتقاندا بولاتىن. شوقانداردىڭ بولمەسىندەگى بالالار جىم-جىرت بولا قالدى.

سونشا بولمادى كەزەكشى تارتىپكەر جيرەن وفيسەر بولمەگە كىرىپ كەلدى. اناداعى سەرىكتەرىن ورىنسىز جازالاعاننان بەرى وشىگىپ قالعان بالالار بىرىنە ءبىرى ىم قاعىپ، وفيسەردىڭ كوزىن تاسالاي بەرىپ قوراز بولىپ قوقىرايىپ، سىر بەرمەي تىنىشتالعان بولدى. بالالار مونتيىپ ءوز بولمەلەرىندە ءتاپ-تارتىپتى بولا قالىستى. وفيسەر كەيبىر ۇقىپسىز بالالاردىڭ توسەك ورنىن كورىپ، جوندەڭدەر دەگەننەن باسقا ورەسكەل ءمىن تاپپاي شىعىپ كەتتى. وفيسەردىڭ ارتىنان اناتوليي دەگەن تەنتەك بالا ەرە بارىپ، ەسىكتى جاۋىپ، بەر جاعىنان جۇدىرىقپەن پەرىپ-پەرىپ جىبەردى. ول جۇگىرىپ كەلىپ ورنىنا وتىرا بەرگەندە، ەسىك اشىلىپ، وفيسەر ۇيگە قايتا كىرىپ:

— مەنىڭ ارتىمنان ەسىكتى ۇرعان كىم؟ — دەپ تەپسىندى.

— جوق، تاقسىر، ءبىز كورگەنىمىز جوق. ونداي دىبىس ەستىمەدىك.

وفيسەر قانشا ىزبارلانعانىمەن بالالار قايىسىپ قورىقپادى. ەشكىم موينىنا المادى. وفيسەر ىزالانىپ كورپۋستىڭ باستىعى جدان-پۋشكينگە كەلىپ، راپورت جازىپ، شوقانداردىڭ كلاسىن جازالاۋدى، تارتىپكە شاقىرۋدى ەتىندى. كەلەسى كۇنى جدان-پۋشكين ءوزى كەلىپ، بالالاردى تەكسەرىپ، كلاستىڭ باستاۋشىسى شوقاننان قىسىپ سۇرادى. شوقان دا باسقا بالالار دا ايتپادى. سودان شوقانداردىڭ كلاسى قىس ورتاسىنا دەيىن جەكسەنبىدە بىردە-بىر بالا ۇيىنە بوسامادى، ۇلكەن قىسىمعا ۇشىرادى.

العاشقى جدان-پۋشكين كەلىپ تەكسەرگەندە شوقان:

— تەنتەكتىكتى كىم ىستەسە سول ايتۋى كەرەك. مەن ءوزىم كورگەنىم جوق، — دەپ قايىسپاعان. باسقا بالالار دا شوقاننىڭ وسى ءسوزىن ايتىپ سىر بەرمەگەن. ال ءاناتولييدىڭ تەنتەكتىككە قولى بارعانىمەن، ىستەگەنىن موينىنا الۋعا باتىلى بارمادى. بالالار بىرنەشە جەكسەمبىدە ۇيلەرىنە بارا الماي زارىعىپ كەيبىر بالالار «ايتامىز» دەگەندە:

— باتىلى بارسا، ءوزى ايتىپ، جولداستارىن جازادان قۇتقارسىن. ەگەر وعان باتىلى بارماسا، ءبىز ونداي قورقاققا كۋا بولمايمىز، — دەپ شوقان بالالارعا ايتقىزبادى. سونان قىس ورتاسى اۋعان كەزدە جدان-پۋشكين بالالاردان قاجىعاندىق تابا المادى. اقىرى جازالاۋ بۇيرىعىن وزگەرتىپ، شوقانداردىڭ كلاسى ەل قاتارلى دەمالىس الدى. ءبىراق اناتولييعا بالالاردىڭ اراسىندا «قورقاق» دەگەن ات تاعىلدى. بالالار ونى اناتوليي دەگەن اتىمەن اتاماي «قورقاق» دەپ شاقىراتىن بولدى. ول وسى اتقا نامىستانىپ، كەلەر جىلى وقۋعا كەلمەي قويدى.

---