InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: 10 كلاسس. ا. قورامسا ۇلى «قۇلاگەر» ولەڭى مەن ءانى.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. ب: اقان سەرىنىڭ قايعىدان تۋعان ماڭگى جاسايتىن، حالىق جۇرەگىنە ۇيالاعان، قاندى قول جەندەتكە تاڭبا باسقان، قازاق قيالىنىڭ عاجايىپ اتى، ورەن تۇلپارعا ەسكەرتكىش ورناتقان «قۇلاگەر» ولەڭى مەن ءانىنىڭ شىعىپ تارالۋىن وقۋشىلارعا دالەلدەپ، ءتۇسىندىرۋ، تانىستىرۋ.
2. د: ليريكالىق ءان – «قۇلاگەردىڭ» پسيحولوگيالىق سىرىن (ءقاۋىپ، قورقىنىش، قايعى، كۇيىنىش سەزىمدەرىن) اشۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ سەزىمىن وياتۋ. سوزدىك قورىن مولايتۋ، دامىتۋ، كوركەمدىك قۇندى ەرەكشەلىكتەرىن اشۋ، ات سيپاتىن سالىستىرۋ ارقىلى ادەبي - تەوريالىق بىلىمدەرىن دامىتۋ.
3. ت: اقان ءومىرى - ونەر ادامىنىڭ رۋحاني تازالىعىنىڭ ۇلگىسى ونەردىڭ تىرشىلىك تارتىسىنان جوعارى تۇراتىندىعىنىڭ بەلگىسى ەكەندىگىن تۇسىندىرە وتىرىپ، وقۋشىلاردى اقانداي ءور، قايسار تالانت يەسى بولۋعا تاربيەلەۋ. ونەردى قۇرمەتتەي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
اقاندى ولەڭىمەن دە، انىمەن دە، ەرلىك ومىرىمەن دە جاس ۇرپاققا ۇلگى ەتۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، تاريح، ورىس ءتىلى.
ساباق كورنەكىلىگى: اقان سەرى پورترەتى، ءى. جانسۇگىروۆ پورترەتى، كارتوچكالار، تەست، «بايگە» ويىنى، دومبىرا، اتتىڭ سۋرەتى (سلايدتار ارقىلى ينتەراكتيۆتى تاقتادان كورسەتىلەدى)، ءى. جانسۇگىروۆتىڭ «قۇلاگەر» پوەماسى (سۋرەتتى كىتاپ).
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، سارالاپ وقىتۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ، بايانداۋ، كورسەتۋ، مانەرلەپ جاتقا وقۋ، سوزدىكپەن جۇمىس، سالىستىرۋ، ءان، ويىن، وزدىك جۇمىس، جاڭا تەحنيكالىق قۇرالداردى پايدالانۋ.

ساباق بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سارالاۋ ادىسىمەن سۇرايمىن.
1 - توپ. ۇلەستىرمە كەستە (4 وقۋشى)
2 - توپ. تەست سۇراقتارى (10 وقۋشى)
(وقىعاندى ويعا ءتۇسىرۋ، قايتالاۋ، پىسىقتاۋ).
3. اقان اندەرىنەن ءبىر ءان ايتقىزامىن.
4. الدىن الا ۇيگە بەرىلگەن شىعارمانى 1 وقۋشى وقيدى.

ءىىى. جاڭا ساباق.
1. كىرىسپە اڭگىمە. «قۇلاگەر» ولەڭى مەن ءانىنىڭ شىعۋ تاريحى. ءى. جانسۇگىروۆتىڭ «قۇلاگەر» پوەماسىمەن بايلانىستىرا باياندايمىن. اس تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ وتەمىن.. اقان مەن باتىراشتىڭ بەتپە-بەت كەزدەسۋى كورىنىس ارقىلى كورسەتىلەدى.(2 وقۋشى وت شارپىعان وتكىر ديالوگتار ارقىلى شارپىسادى). ءى. جانسۇگىروۆتىڭ «قۇلاگەر»پوەماسىنداعى سۋرەتتى كىتاپتان اسقا كەلە جاتقان اقاندى، باتىراشتىڭ قۇلاگەردى قاپىدا ولتىرگەنىن كورسەتىپ وتىردىم.(بايانداۋ بارىسىندا).
ولگەن اتىنىڭ باسىندا وتىرىپ، اقان سۋىرىپ سالىپ ولەڭ مەن ءان شىعارعان، ول ءان «قۇلاگەر» ەكەنىن ايتتىم.
2. «قۇلاگەر» (ءانىن) ولەڭىن جاتقا مانەرلەپ وقىدىم. (15 شۋماق. ءبىر ءسات ۇنسىزدىكتەن كەيىن).
3. وقۋشىلارعا. ولەڭدى تىڭداپ وتىرىپ، نە كوردىڭدەر؟ نەنى ەلەستەتتىڭدەر؟ قانداي قۇبىلىستى بايقادىڭدار؟ دەگەن سۇراقتار قويدىم.
4. وقۋشىلار ءوز بايقاعان قۇبىلىستاردى ايتۋ كەرەك. مىسالى: اقىننىڭ قورقىنىشىن، قاۋىپتەنۋىن قۇلاگەردىڭ ەرەكشەلىگىن، ەرەن جۇيرىكتىگىن، اقاننىڭ قۇلاگەرمەن بىرگە ولگىسى كەلگەنىن، ادامعا دا ايىرباستامايتىنىن، قايعىعا امالسىز ءتوزۋىن، بولاشاققا ۇمىتپەن قاراۋىن، قۇلاگەردىڭ ولەرىن ءتۇس كورۋ ارقىلى سەزۋى، اقاننىڭ وكىنىشى، قۇلاگەردىڭ جۇيرىكتىگىمەن يەسىنە پايدا كەلتىرۋى، قۇلاگەردىڭ بۇكىل ەل ابىرويىن كوتەرگەندىگىن، قۇلاگەردىڭ ءولىمى اتىعاي، قاراۋىل ەلدەرىنىڭ قايعىسى ەكەندىگىن اقاننىڭ قۇلاگەردى ولتىرگەن جاۋىزعا ءولىم تىلەۋىن ت. ب.
5. وقۋلىقپەن جۇمىس. تاپسىرما: وسى بايقاعان قۇبىلىستارىڭدى ولەڭ ماتىنىنەن تاۋىپ وقىپ بەرىڭدەر.(وقۋشىلار ماتىننەن تاۋىپ وقيدى)

6. قۇلاگەردىڭ جۇيرىكتىگىن سيپاتتايتىن بەينەلى سوزدەردى، تىركەستەردى ولەڭنەن كىم تاۋىپ وقيدى؟(سۇراققا 4 وقۋشى جاۋاپ بەرەدى)
«سالبىراپ ساپتى اياقتاي تومەنگى ەرنىڭ»،
«بوتا تىرسەك، قىل ساعاق، ساندال كەرىم»،
«جىبەكتەي كۇلتەلەنگەن قۇيرىق جالىن»،
«ور بولىپ قالۋشى ەدى شاپقان جەرىڭ».

7. ليريكالىق “قۇلاگەر” ولەڭىنىڭ كوركەمدىك قۇندى ەرەكشەلىگى اقىننىڭ ءوز باسىنداعى پسيحولوگيالىق وزگەرىستەردى شىنايى سۋرەتتەۋىندە، بۇندا ات پورترەتىن دە تولىق كوزگە ەلەستەتە بىلگەن. اقاننىڭ كۇيىنىشىنىڭ ەڭ شارىقتاۋ شەگىنە جەتكىزىپ:
«ءولدى دەپ، قۇلاگەردى ەستىگەندە،
جۇلدىم دا ساقالىمدى ويبايلادىم»- دەپ سۋرەتتەيدى، ولەڭنىڭ ءاربىر ءسوزى قۇلاگەردىڭ جوقتاۋىنداي ەستىلەدى.

8. «قۇلاگەر» ءانىن تىڭداتامىن.

9. ءى. جانسۇگىروۆ پوەماسىندا قۇلاگەردىڭ سيپاتىن ات سىنشىسى كۇرەڭباي سىنشىنىڭ كوزىمەن بەرەدى. ءقازىر كومپيۋتەردەن قۇلاگەردى بەينەلەگەن سيپاتتاعان ەكى شۋماق ولەڭىن تىڭدايدى، وقىپ ودان ەپيتەتتەردى تابادى. (وقۋشىلار).

10. تابيعات توسىندە ەركىن تىرشىلىك ەتەتىن جانۋارلار مۇشەسىنە ۇقساتىپ اتتىڭ سىنىن تاماشا سۋرەتتەگەن تاعى قاي اقىندى بىلەسىڭدەر؟(اباي - وقۋشىلار جاۋابى)
ابايدىڭ «اتتىڭ سىنى» ولەڭىن ءبىر وقۋشى جاتقا وقيدى.(بەينەلى سوزدەردى تابادى).
- ۇلى اقىن اباي ءبىزدىڭ جەرلەسىمىز ەكەنىن بىلەسىڭدەر، بالالار، اباي ەلىنە بارىپ، اباي مۇراجايىن دا كورىپ كەلگەنىمىز ەستەرىڭدە بولار.
اباي جۇرىسكە بەرىك، ۇزاق جولدا يەسىن دالادا تاستامايتىن مىقتى اتتى بەينەلەسە، ءىلياس اۋزىمەن قۇس تىستەگەن ورەن جۇيرىكتى سۋرەتتەيدى.
ەكى ولەڭدى سالىستىرۋ جۇمىسى جۇرگىزىلدى.

11. ويىن «بايگە» (ويىن ءتارتىبى شەڭبەر بويىنداعى 1 شۋماق ولەڭدى كىم تەز تاۋىپ وقيدى، ول كىمنىڭ شىعارماسىنان؟)
لەرمونتوۆ بولماعانمەن ءبىزدىڭ اقان،
كىسى مە ەدى اقىندىقتان قۇر الاقان.
ورتاسىن ولقى كورگەن بۇل دا دارا،
يمەگەن يتتەرگە باس سەرى دارقان.
سۇراق - بالالار، لەرمونتوۆ، پۋشكين دەگەن كىمدەر؟(وقۋشىلار جاۋاپ بەرەدى. ورىس ادەبيەتىنەن شىعارمالارىن وقىعانىن ايتادى.)
ءىلياس پوەماسىندا لەرمونتوۆ پەن پۋشكين تەگىن ايتىلماعان، ولاردىڭ اقانمەن رۋحاني باۋىرلاستىعى، تراگەديالىق تاعدىرلاستىعى كورسەتىلەدى.

12. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن جىل سايىن اتاپ وتكەندە ءار ءتۇرلى مادەني ءىس - شارالار وتكىزىلەدى. مىسالى: ات جارىسى ت. ب. ات سپورتى دەگەن سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋدىڭ جارقىن كورىنىسى. ءقازىر دە اتقا قۇمار، ات باپتاپ بايگەگە قوساتىن اعالارىمىز از ەمەس سونىڭ ءبىرى - مامىرسۋ اۋىلىنىڭ تۇرعىنى ءابىلقاسىم وزبەكوۆ اعالارىڭ. ول كىسى - ءوزى قاجى.( سيۋجەت كورسەتىلەدى).
13. ماقال - ماتەلدەر (جىلقى جانۋارى تۋرالى بالالار بىلەتىن ماقال - ماتەلدەرىن ايتادى).

14. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
اقاننىڭ ءومىر جولى قىزىقتى ءارى ەرەكشە. ءومىرىنىڭ سوڭعى كەزىندە جالعىزدىقپەن مۇڭداستى.
ونىڭ بۇل قىلىعى ءوزىنىڭ قاتىگەز زامانىنا مويىنسۇنباي وتكەن تاكاپپار اقىننىڭ بەينەسىن تانىتادى. تىرشىلىكتىڭ ۇساق-تۇيەگىنە الدانباي، بويىن تىك ۇستاپ كەتتى. سوندىقتان دا ءىلياس:
«تۇسىندا سەرى بولسىن، پەرى بولسىن،
ۇنايدى ومىرىمەن اقان ماعان»، - دەپ كەيىپكەرىنە دەگەن ءىلتيپاتىن جاسىرماي، اشىق ايتقان.

اقان ءومىرى - ونەر ادامىنىڭ، جالپى ادامنىڭ رۋحاني تازالىعىنىڭ ۇلگىسى، ونەردىڭ تىرشىلىك تارتىسىنان جوعارى تۇرعانىنىڭ بەلگىسى. قاندى قول جەتكەندە تاڭبا باسقان، قازاق قيالىنىڭ عاجايىپ اتى ورەن تۇلپارعا ەسكەرتكىش ورناتقان «قۇلاگەردەي» ءان شىعارىپ، حالقىنا تاراتقان اقان - ءوز كەزىندەگى ءانشى - اقىندار توبىنىڭ اسا كورنەكتى وكىلى. الەۋمەتتىك ءومىردىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن ولەڭىنە ارقاۋ ەتكەن اقان ونەرىمەن دە، ەرلىك ومىرىمەن دە كەيىنگى ۇرپاققا، تۋعان حالقىنا ۇلگى بولدى.
اقان سەرى تۋرالى ءوزىمنىڭ 4 شۋماق ولەڭىمدى وقىپ ساباقتى اياقتادىم.
قورىتىندى.
1. وقۋشىلار بىلىمىنە باعا قويدىم.
2. ۇيگە تاپسىرما: «قۇلاگەر» ولەڭىن جاتتاۋ، تالداۋ. «ات – ەر قاناتى»شىعارما جازۋ.
3. «سىرىمبەت»(ولەڭى) ءانى ءۇنتاسپادان باياۋ ەستىلدى.