InfoHub Logo

كۇرە جولدان ەداۋىر شەتكەرى جاتقان، ارنايى بۇرىلىپ بارىپ توبەسىنەن تۇسپەسە، كولدەنەڭ كوك اتتىنىڭ كوزىنە تۇسە قويمايتىن شالعايداعى ءبىزدىڭ اۋىلدا ورىس اتاۋلى بولمايتىن ەدى. ءبىزدىڭ بالا كەزىمىزدە قىڭقىلداپ، اتا-اناسىنىڭ مازاسىن الا بەرگەن بالانى: “ءقازىر ورىس الىپ كەتەدى، قويماساڭ — ورىسقا بەرىپ جىبەرەم!” — دەپ قورقىتىپ جاتاتىن. ورىسى بولماعاسىن، ارينە، ەشكىم ورىسشا دا بىلمەيدى، ءتىل ۇيرەنە قويساق دەپ تالاپ قىلىپ جاتقاندارى دا شامالى بولۋشى ەدى. ءبىر اپامىزدىڭ ۇيىنە كەلگەن ورىس وتباسى بالالارىنىڭ ءوزارا شۇيىركەلەسىپ جاتقانىن كورىپ: “اپىر-اي، مىنالاردىڭ ورىسشاعا جۇيرىگى-اي، شۇلدىرلەدى دە كەتتى عوي ءتىپتى!”، — دەپ تاڭ قالعانى دا بار دەيتىن ەدى ەستىگەندەر. باسقالاردان گورى جاڭالىق بىتكەنگە قۇلاق ءتۇرىپ، “وركەنيەتكە” ءبىرتابان جاقىن جۇرەتىنى — ايت دەگەن اعامىز، ءبىر كەزدە “پريكازشيك” تە بولىپ، دۇكەن ۇستاعان. اۋدان ورتالىعىنا بارىپ وقتا-تەكتە تاۋار اكەلەتىنى بولاتىن. تاناۋ استىنان مىڭگىرلەي سويلەيتىن، ءسوزىنىڭ كوبى تۇسىنىكسىزدەۋ، ونىڭ ۇستىنە، اباي ايتقانداي “اسەمسىپ، ءسانسىپ، بىلگەنسىپ، ءبالسىپ” جۇرەتىن دە ادام ەدى. بىلمەيتىنىن “بىلمەيمىن” دەپ تە استە ايتپايتىن. بىلەگىنە جىلتىراتىپ ساعات تاعاتىن. “ونىسى جۇرمەيدى”، — دەيتىن سىرىن بىلەتىندەر. كەي-كەيدە قۇرداستارى قاعىتىپ: “ايتەكە، ساعات قانشا بولدى؟” — دەپ سۇراسا، ول كىسى قولىنداعى ساعاتىن وپ-وتىرىك سىلكىلەگەن بولىپ، “اتاڭا نالەت، توقتاپ قالعان با، نەمەنە، جاڭا عانا ءجۇرىپ تۇر ەدى” دەپ، كۇنگە ءبىر قاراپ الىپ، مولشەرمەن: “ساعات پالەن بولىپ قالدى-اۋ دەيمىن”، — دەگەن تۇرعىدا جاۋاپ بەرىپ، قاستارىنان تەز-تەز باسىپ وتە شىعار ەدى. سىرتىنان جۇرتتىڭ كۇلىپ تۇرعانىن بىلسە دە، بىلمەگەنسيتىن ادەتى جانە بار-تىن.

سول كىسى بىردە قاسىندا جاسى وزىنەن ەداۋىر ۇلكەن اعاسى ءسادۋاقاس بار، ات اربامەن اۋدان ورتالىعىنا بارا جاتسا كەرەك. قالاعا كىرە بەرىستە شاعىن وتار قويدى باعىپ جۇرگەن ورىس شالىنا كەزىگەدى. كىلەڭ ءبىر شۇجىقتاي بولىپ تىرسيا سەمىرىپ العان مارقالاردى كورىپ كوزى قىزىعىپ كەتكەن ءسادۋاقاس:

— سەن ورىسشا بىلەم دەۋشى ەدىڭ عوي، سۇراشى مىنادان، انەۋبىر قارا قوزىسىن ساتار ما ەكەن؟ — دەيدى ىنىسىنە.

“ورىسشا بىلمەيمىن” — دەيتىن ايتەكەڭ بە، تاماعىن ءبىر كەنەپ الادى دا:

— ءاي، وريس، كارا كوزى ساتاسىن؟ — دەپ سۇرايدى عوي وزىنە عانا تۇسىنىكتى تىلمەن مىڭگىرلەپ.

ورىس شالى اڭىرىپ ايدالاعا قارايدى، نە ورىسشا ەمەس، نە قازاقشا ەمەس، “بۇل نە دەپ تۇر” دەپ تاڭىرقاسا كەرەك، ەكەۋىنە جالتاڭداپ كەزەك-كەزەك قاراي بەرىپتى.

ءسادۋاقاس تا شىداماي كەتىپ:

— وۋ، ورىسشاڭ وسى ما؟ مۇنىڭ قازاقشا ەمەس پە، قۇداي-اۋ! — دەيدى عوي ىنىسىنە كەيىپ.

ايتەكەڭ دە ساسپايدى. “قازاقشاڭ نە، قازاقشا ايتسام: “قارا قوزىڭدى ساتاسىڭ با؟” — دەمەيمىن بە” دەپ اقتالاتىن كورىنەدى.

تاعى بىردە اۋىل شەتىندەگى جول ايرىعىنا سالعان بۇلاردىڭ باۋ-باقشاسىن باسا-كوكتەي ات اربامەن ءوتىپ بارا جاتقان جانە ءبىر ورىس ادامىن توقتاتىپ الىپ: “تام دوروگا تام پوشەل، تۋت دوروگا تۋت پوشەل، مايسىز ارباڭ سىقىرلاپ، نا وگورودا كۋدا پوشەل؟” — دەپ ۇرسىپ بەرسە كەرەك.

ول ايتەكەڭنىڭ: “انە دە جول، مىنە دە جول، توتەلەپ قايدا باراسىڭ؟” — دەگەن سىڭايلى ورىسشاسى ەكەن.

ءوز قۇلاعىمەن ەستىدى مە، جوق پا، ايتەۋىر وسى اڭگىمەنى ءبىزدىڭ اۋىلدا ەكىنىڭ ءبىرى كۇلىپ ايتىپ جۇرەتىن ەدى.

ءبىزدىڭ دە ءباز-باياعى ءبىر ورىسشامىز جەتپەي قالعان جەردە بىر-بىرىمىزگە ايتەكەڭنىڭ سول سوزدەرىن ايتىپ، ءوزارا كۇلىپ الاتىنىمىز بار.

---