مارات بيسەنعالييەۆ
مارات سامەت ۇلى بيسەنعالييەۆ — سكريپكاشى. 1962 ج. الماتى قالاسىندا تۋعان.
ماراتتىڭ اكەسى سامەت بيسەنعالييەۆتىڭ اتا تەگى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ وردا اۋدانىن مەكەندەگەن. ول ينستيتۋتتا جوعارى ءبىلىم العان سوڭ قىرعىزستاننىڭ جالالاباد وبلىسىنىڭ قارجى ءبولىمىن باسقاردى. كەيىن وتباسى الماتىعا كونىس اۋدارعاسىن سامەت بيسەنعالييەۆ قالاداعى كالينين اۋدانىنىڭ قارجى ءبولىمىنىڭ ءتوراعاسى قىزمەتىندە بولدى.
ماراتتىڭ اناسى — ارۋحان كورشىلەس استراحان وبلىسىنان، ماماندىعى — ءمۇعالىم. سامەت پەن ارۋحاننىڭ ۇرپاقتارى — عاليا، رايحان، باتيما، عانيمات، ساعادات. ولاردىڭ كەنجەسى — ماراتتىڭ الماتىدا 1962 جىلى 13 ناۋرىز كۇنى كىندىگى كەسىلدى. ەگەر دە ونىڭ اناسى ماراتتى الماتىعا قوناققا كەلگەنىندە بوسانباسا، جولشىباي تۋىپ قالار ەدى. سامەت بيسەنعالييەۆ دومبىرا اسپابىندا تاماشا وينايتىن. جەرلەستەرى ورتاسىندا ۇلكەن قۇرمەتكە يەتۇعىن. ونىڭ ورىنداۋشىلىعىندا داۋلەتكەرەي مەن سەيتەك كۇيلەرى اۋەن فيرماسىندا كەزىندە تاسپالانعان-دى. ماراتتىڭ مۋزىكالىق قابىلەتى كەشىرەك وياندى. مەكتەپتە جۇرگەن شاعىندا ونى الدا مۋزىكا ونەرپازى بولادى دەپ ەشبىر جان ويلاماعان. 1969 جىلى كۇلاش بايسەيىتوۆا اتىنداعى مۋزىكالىق ۋچيليششەنىڭ سكريپكا كلاسىندا وقۋدى باستايدى. ول 8 سىنىپتا نينا ميحايلوۆنا پاترۋشيەۆنانىڭ تاربيەسىندە ناعىز ۇستازىن تابادى. سوندا عانا سكريپكادا بەرىلە وينايدى. ۋچيليششەنى بىتىرگەن سوڭ ول قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنىڭ پروفەسسورى، ارداقتى ن.م.پاترۋشيەۆانىڭ كلاسىنا قابىلداندى. ءۇشىنشى كۋرستا پ.ي. چايكوۆسكيي اتىنداعى ماسكەۋ مەملەكەتتىك كونسەرۆاتورياسىنىڭ پروفەسسورى بوريس ۆلاديميروۆيچ بەلەنكييدىڭ كلاسىنا اۋىستى. مارات ۇستازى تۋرالى: — بوريس ۆلاديميروۆيچ بەلەنكيي اتىشۋلى ۇستاز، پروفەسسور ل.م.سەيتليننىڭ شاكىرتى. ونىڭ شاكىرتى بولعان، اسسيستەنتى الەكسەي برۋني مەنىڭ مۋزىكالىك دامۋىما بارلىق جاعدايدى جاسادى جانە تالاي ەڭبەكتەنۋىمدى قاداعالاۋدا بولدى. ول ماعان دەگەندە اكتيۆتى، كەي كەزدە بەدەلدى پوزيسيادا بولدى. بيىك مەتوديكالىق ادىسپەن جۇرگىزىلگەن ساباقتار جانە قاتال ءتارتىپ مەنىڭ تەحنيكالىق شەبەرلىگىمدى شىڭداي تۇسكەن مەكتەپ ەدى، — دەيدى. ماراتتىڭ جارقىن ورىنداۋشىلىعى ونىڭ اسپيرانتتىق شاعىندا ماسكەۋدىڭ ۇلكەن تەاترى جانە لەنينگراد سيمفونيالىق وركەسترىنىڭ كونسەرتمەيستەرى س.گريشەنكونىڭ جەتەكشىلىگىمەن دامي ءتۇستى.
مارات كونسەرۆاتورياداعى وقۋ جىلدارىندا ءوزىنىڭ كۋرستاس جولداستارى اراسىندا ۇلكەن قۇرمەتكە يە بولدى. ول ب.بەلەنكييدىڭ كلاستىق كونسەرتتەرىندە، كونسەرۆاتوريانىڭ كىشى زالىندا سكريپكادا شەبەر ورىندايتىنىن تانىتا ءتۇستى. ونىڭ جەكە كونسەرتى ماسكەۋ كونسەرۆاتورياسىنىڭ ۇلكەن زالىندا مەملەكەتتىك سيمفونيالىق وركەستردىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن ل.بەتحوۆەننىڭ سكريپكالىق كونسەرتىن ورىندادى. كونسەرۆاتورياداعى وقۋى اياقتالعاسىن مارات بيسەنعالييەۆ بويىنداعى جاستىقتىڭ الاۋلاعان كۇشىن حالىقارالىق سكريپكالىق سايىستاردا سىناي باستادى. 1991 جىلى يسپانيادا وتكەن نيكانور زابەلەتا اتىنداعى كونكۋرستا ءبىرىنشى ورىندى جەڭىپ الدى. 1988 جىلى قازاقستانعا كەلىپ «التىن الما» اتتى جەكە باتىستىق مۋزىكا ۇجىمدارىمەن تايتالاسا الاتىن كامەرالىق كونسەرت قۇردى. ديريجەر قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتوريانىڭ پروفەسسورى يا.فۋديمان، ر.حيسماتۋللين، يا.ماۆريدي، س.بيسەنعالييەۆا، م.بەكماعانبەتوۆ سىندى ونەرپازداردى شاقىردى. بۇل ماراتتىڭ ءوزى ۇلكەن قاناعاتتانۋشىلىقپەن ەسىنە الاتىن وركەستردى باسقارۋ تاجىربيەسى ەدى. باستاما ماراتتىڭ انگلياعا كەتۋىنە وراي توقتاپ قالدى. ماسكەۋ كونسەرۆاتورياسىندا وقىپ جۇرگەنىندە اعىلشىن ۇلتىنىڭ قىزى ستينامەن تانىسادى. وقۋىن اياقتاعىسىن بىردەن لوندونعا بارادى دا ۇيلەنەدى. 1990 جىلى انگليا كورولدىگىنىڭ وركەسترىمەن ۇلكەن كونسەرت اتقاردى. ونىڭ سكريپكاشىلىق ونەرى تانىلا ءتۇستى. وسى جىلى «ناكسوس» فيرماسىنىڭ مەنەدجەرى ونى بايقاپ، وسى فيرمامەن بىرگە جۇمىس ىستەۋگە شارتقا وتىرۋدى ۇسىنادى. مۇنىڭ ءوزى سكريپكاشى الدىندا باتىستىڭ كوپتەگەن كونسەرتتىك زالدارىنىڭ ەسىكتەرى ايقارا اشىلارىنا جانە الەمدىك جەتەكشى ماڭىزداعى وركەسترلەردە ورىنداۋىنا جول اشىلدى. ول الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك، اركىمنىڭ قولىنا تۇسە بەرمەيتىن «كارنەگي حولل» جانە «باربيكەن حولل»، «البەرت حولل»، «گيۆەن حاۋز» زالدارىندا ونەرىمەن تامساندىردى. وسىلاردىڭ ارقاسىندا مارات سامەت ۇلىنىڭ ورىنداۋىنداعى شىعارمالار جازىلعان ءۇنتاسپالار ساتىلىمى مولايا ءتۇستى. ونىڭ كوپتەگەن ديسكىلەرى اعىلشىن جۋرنالى «گرامموفوننىڭ» ۇزدىگى اتالدى. 1989 جىلى ماسكەۋدەگى «مەلوديا» فيرماسى دا ونىڭ ورىنداۋىنداعى شىعارمالاردى ءۇنتاسپالادى. ونىڭ رەپەرتۋارىنا 80 سكريپكالىق كونسەرتتەرى مەن 1،5 ساعاتتىق كامەرالىق مۋزىكاعا ارنالعان باعدارلامالارى ەندى.