InfoHub Logo

ورتا مەكتەپتىڭ سوڭعى كلاسىندا وقىپ جۇرگەندە مەنىڭ قولىما "ءومىر ۇشقىنى" اتالاتىن كولەمى شاعىن قىزىل مۇقابالى كىتاپ ءتۇستى. اۆتورى — زەينوللا قابدولوۆ. كىتاپتىڭ العاشقى بەتىندە كۇلىمدەي وتىرىپ تۇسكەن كەلبەتتى جاس جىگىتتىڭ سۋرەتى دە بار ەكەن. اسىرەسە وزىڭە جىلى ۇشىراي قاراعان مەيىرلى جانارى جالت قاراتپاي قويمايدى ەكەن. قولدان تاستاماي وقىپ، الدە كەيىپكەرلەرى دە ءبىز سياقتى جاستار (مەن ءوزىم مەكتەپتى ءسال كەشەۋىلدەپ بىتىرگەن اداممىن) بولعاسىن با، سولاردىڭ ءار قىلىعى، ءاربىر ءسوزى مەن ارەكەتى ايرىقشا اسەر ەتىپ، قۇربى-قۇرداستارىما اڭگىمەلەپ بەرىپ، كۇن سايىن مەكتەپكە دە وقۋلىقتارمەن بىرگە الىپ كەلەتىن بولىپ العام. سول كەزدە زەكەڭ سوزىنە جازىلعان "جايىق قىزى" ءانىن دە قۇمارتا تىڭداپ جۇرگەنبىز.

ءبىر كۇنى كىتاپتى تاعى اقتارىپ وتىر ەدىم، ادەبيەت پانىنەن ءدارىس بەرەتىن سۇيىكتى ءمۇعالىمىمنىڭ ءبىرى سارا ستامبەكوۆا:

— ءا، زەينوللانىڭ كىتابى ەكەن عوي، اكەلشى، كورەيىن، شىقتى دەپ ەستىپ ەدىم، بۇل جىگىتپەن ءبىز ۋنيۆەرسيتەتتى بىرگە بىتىردىك قوي، — دەگەنى.

"ءاي، ايتا بەرەدى-اۋ ادام دەگەن، ايتپەسە، مىناداي كىتاپ جازعان ادام ءبىزدىڭ اپايمەن قالاي بىرگە وقي قويسىن!" — دەپ ويلاپ ەدىم مەن. شىنىندا دا، سارا اپامنىڭ ءسوزى كۇپىرلىك سياقتى بولىپ كورىنگەنى راس ەدى.

وبالى نە، ول كەزدە جاپ-جاس سارا كورىكتى كىسى ەدى. ءقازىر مولشەرلەپ وتىرسام، ءالى وتىزعا جەتە قويماعان كەلىنشەك ەدى، كۇيەۋى اۋدان پروكۋرورى. سول پروكۋروردىڭ ءىنىسى مارات (ءقازىر ەسىك قالاسىندا تۇرادى) مەنىمەن بىرگە وقيتىن دا، مەن ول ۇيگە ءجيى باس سۇعىپ تۇراتىن ەدىم.

كەيىن كازگۋ-دە وقي ءجۇرىپ، وسى وقيعانى زەكەڭە ايتىپ ەدىم، ول كىسى:

— ءيا، بىرگە وقىپ ەدىك، ءقازىر قالاي، ەي، ءوزى، سول بۇرىنعىداي ادەمى مە؟ — دەپ، ەنجار قالماي، سوزىمە قىزعۋشىلىق تانىتقان. كومەيىندە سارا مۇعالىمىمە دەگەن ىستىق ءبىر ءىلتيپات بارىن دا اڭعارىپ قالىپ ەدىم.

قازاق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنە سىرتتاي وقۋعا تۇسكەم. "لەنينشىل جاس" گازەتىندە قىزمەت اتقارىپ ءجۇردىم.

ارا-تۇرا گازەتتەر مەن جۋرنالداردا ءبىرلى-جارىم ولەڭدەرىم جاريالانىپ تۇراتىن. سونى كوزى شالعان بولۋى كەرەك، كەزەكتى ءبىر ەمتيحان ۇستىندە زەينوللا اعامىز:

— ساكەن، سەن اقىنسىڭ عوي، سوڭعى جازىلعان ءبىر ولەڭىڭدى وقى. سول ولەڭنىڭ دارەجەسىنە قاراپ باعا قويماق ويىم بار، — دەدى.

سول كەزدە جازىلعان "جولداياق" اتالاتىن ولەڭىمدى زۋىلداتىپ وقىپ بەردىم. زەكەڭ بار زەيىنىمەن تىڭداپ الدى دا:

— جاقسى ولەڭ، ءبىراق، — دەپ ءبىر ءسات ويلانىپ قالدى، نە دەر ەكەن دەپ مەن وتىرمىن، — كادىمگى ون ءبىر بۋىندى قارا ولەڭ ۇلگىسىندەگى شىعارماعا سوعان لايىق ۇيقاس كەرەك. سەن شالىس ۇيقاسپەن جازىپسىڭ. شالىس ۇيقاس جىر تۇرىنە كوبىرەك جاراسادى. ەسىندە بولسىن.

سويتسە دە، كوركەمدىگى ءۇشىن جوعارعى باعا قوياتىنىن ايتتى. مەنىمەن بىرگە ءسابيت بايمولدين دە وقيتىن ەدى.

— اعا، مەن دە اقىن ەدىم، مەن دە ولەڭ وقىپ بەرەيىنشى، — دەپ جابىسا كەتكەنى.

زەكەڭ سىرباز قالپىنان وزگەرمەي، ماڭعازدانا قاراپ، جايىمەن:

— جوق، سەن ولەڭىڭدى كەيىن وقىرسىڭ، ازىرشە بيلەتتەگى سۇراقتارىڭا جاۋاپ بەرىپ كور، — دەگەنى.

نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، ماعان ەرەكشە ءىلتيپات ءبىلدىرىپ، باۋىرىنا تارتا تۇسەتىن ەدى. ونى وقۋشىلار دا، وقىتۋشىلار دا سەزەتىن.

وقۋعا كەشەۋىلدەپ تۇسكەنىمدى ءبىر جەردە ايتتىم عوي دەيمىن، ءبىراز وقىعان-توقىعانىم دا بار. جوپشەندىنى مەنسىنە دە قويمايمىن. وزىمشە بولىپ-تولىپ تا قالدىم دەپ جۇرگەن كەزىم عوي. تۋىسقان تىلدەر ادەبيەتىنەن قاربانوۆا دەگەن كىسى ءدارىس وقيتىن ەدى، قارا باسىپ، سول كىسىنىڭ ساباعىنا كەشىگە بەرەتىندى شىعاردىم. جاراتىڭقىراماي ءجۇردى دە، بىردە: "سەن نەگە كەشىگە بەرەسىڭ؟ ساباق بىلمەي قالاسىڭ عوي"، — دەگەن سىڭاي تانىتتى.

— بىردەمە بىلەتىن بولعان سوڭ دا وقىپ ءجۇرمىز عوي، — دەپ جۇرە جاۋاپ بەرىپ ەم، ول كىسى كوڭىلىنە اۋىر الىپ، رەنجىپ قالدى.

نە كەرەك، سول كىسىنىڭ ساباعى بويىنشا ەمتيحان تاپسىردىق تا، ماعان قىرعىز توعالىق مولدانىڭ "بۇركىت پەن قارعا" دەگەن مىسالىن تالداۋ بۇيىرعانى.

وقىماعان دۇنيەم ەكەن، ايتسە دە، "ءاي، وسى شامادان تابىلارسىڭ-اۋ" — دەپ، ويشا جوبالاپ الدىم دا: "مۇندا بۇركىت دەگەنىڭىز — ۇستەم تاپتىڭ وكىلى دە، قارعا — ەڭبەكشى تاپتىڭ وكىلى. بۇركىت قارعاعا ءاردايىم تىرناعىن باتىراتىن بولعان"، — دەپ سىقپىرتا باستاپ ەدىم، قاربانوۆا كۇلىپ:

— توقتا، توقتا، سەن مۇنى قايدان وقىدىڭ؟ — دەدى.

— كىتاپتان، — دەيمىن مەن كۇمىلجىپ.

— وتىر. "قاناعاتتانعىسىز" دەگەن باعا قويام. كۇزدە وقىپ كەلىپ، كەيىن قايتا تاپسىراسىڭ، — دەدى ۇستازىم.

سالىم سۋعا كەتىپ، زەكەڭە باردىم. بولعان وقيعانى ءوز اۋزىمنان ەستىگەن اعام جاتىپ كەپ كۇلدى. "جارايدى، ەرتەڭ پالەن ۋاقىتتا كافەدراعا كەلە قوي، سويلەسىپ كورەيىك"، — دەپ مەنى كۇلە وتىرىپ شىعارىپ سالدى.

ەرتەسىندە بارسام، زەكەڭ ءتور جاقتا وتىر ەكەن، كوكتەي ءوتىپ بارىپ، سالەم بەردىم دە، جاعالاي جايعاسقان باسقالارىنا باسىمدى يزەي امانداستىم. شەتكەرى ءبىر ستولدا قاربانوۆا اپايىم دا وتىر ەكەن.

زەكەڭ مەنىمەن تەرەزەسى تەڭ ادامدارشا شۇرقىراي سويلەسىپ، قال-احۋال سۇراسىپ جاتتى. سول كەزدە قاربانوۆا:

— زەينوللا، سەن وسى يماناسوۆتى بەكەرگە كوتەرە ماقتاپ ءجۇرسىڭ بە دەيمىن، بۇل ءوزى تۇك وقىمايتىن جىگىت، ونىڭ ۇستىنە، ساباققا دا كەشىگىپ كەلەدى، بىلمەيمىن دەمەي، بىلمەسە دە جوبالاپ سوعا بەرەدى، — دەپ كەشەگى جاعدايدى تۇگەل ايتىپ شىقتى. وعان تىڭداپ وتىرعانداردىڭ ءبارى دە ءبىر-بىر كۇلىپ الدى.

— قوي، نۇرتاي، — دەدى زەكەڭ، — ادەبيەتتى بۇل بىلمەسە، وندا باسقالارى جايلى ءسوز ەتىپ كەرەگى نە. توعالاق مولدانى ونشا مەنسىنبەگەنى دە، ايتپەسە، نەعىپ بىلمەيدى. كورىپ، تىڭداپ ءجۇرمىز عوي، — دەپ تىگىسىن جاتقىزا جۇمسارتىپ ءبىراز ءسوز ايتىپ، اقىرى ەمتيحاننان وتكىزىپ جىبەردى.

ەندى بىردە قولىما سەرگەي انتونوۆ دەگەن ورىستىڭ جاقسى ءبىر جازۋشىسىنىڭ "پيسما و راسسكازاح" دەيتىن كىتابى ءتۇستى دە، لەكسيا ۇستىندە سونى پاراقتاپ وتىرعام. الگى كىتاپتى كورگەن زەكەڭ:

— سەن وسى كىتاپتى ماعان بەر دە، مەندە "ليتەراتۋرنايا روسسيا" اپتالىعىندا باسىلعان نۇسقاسىنان تىگىندىسى بار ەدى، كەرەك ەتسەڭ، سونى ال، — دەدى.

كىتاپتى زەكەڭە ۇستاتا سالدىم. ول اقتارا قاراپ وتىردى دا:

— ساكەن، وسى اڭگىمە دەگەن نە؟ — دەپ توسىن سۇراق قويعانى.

مۇندايدا كىسى ابدىراپ، ساسىپ قالادى ەكەن. ادەبي جانر ىشىندە اڭگىمە دەگەن مولشەرمەن وسى شىعار دەپ، ايدە ءبىر كوسىلىپ بەرەيىن. زەكەڭ ەلەڭ ەتىپ، ماعان باجىرايا قاراپ قالىپتى.

— ءاي، وسى سەن تۋرالى پىكىرىمدى وزگەرتەم عوي دەيمىن، تۋرا انەۋكۇنگى قاربانوۆاعا بەرگەن جاۋابىڭ سياقتى عوي مىناۋ. ايتسە دە جوباڭ دۇرىس. دەگەنمەن، ادەبيەت تەورياسىندا ايتىلعان تۇجىرىم بار ەمەس پە، وقىماعان سياقتىسىڭ، — دەدى. ءوزى ادەبيەت تەورياسىن جاساۋعا اتسالىسىپ جۇرگەن ادامنىڭ دىتتەگەن جەرىنەن شىقپاعانىمدى سەزىپ، ءتىلىمدى تىستەي قويدىم.

ۋنيۆەرسيتەتتى بىتىرۋگە ءبىر جىل قالعاندا، ءۇي سالامىز دەپ، اكەم الماتىعا جىبەرمەي قويدى دا، كەلەسى جىلى كەلسەم، كۋرستى باسقاراتىندار: "سەن ءبىر كۋرس تومەندەگىلەرمەن بىتىرەرسىڭ، ديپلوم تاقىرىپتارى تاپسىرىلىپ قويدى، كەشىگىپ قالدىڭ"، — دەگەندى ايتتى.

ەكى وكپەمدى قولىما الا تاعى زەكەڭە جۇگىرەيىن. ول كىسى سوزگە كەلمەي: "ءجۇر، بەيسەكەڭە كەتتىك"! — دەدى. بەيسەكەڭى كافەدرا مەڭگەرۋشىسى عالىم بەيسەنباي كەنجەبايەۆ ەدى.

بەيسەكەڭە الىپ كىرگەن زەكەڭ:

— بەيسەكە، مىنا ساكەندى عوي تانيسىز، — دەپ باستادى ءسوزىن. بەيسەكەڭ باس يزەگەن بولادى. قايدان تانىسىن. مەن سياقتى سىرتتاي وقيتىن ستۋدەنت از با، قايسى ءبىرىن بىلە بەرەدى ول كىسى.

— بەيسەكە، — دەدى زەكەڭ ءبىرقالىپتى باياۋ سويلەپ، — وسى كۋرستاعى قىرىق بالانى تۇگەل شىعارىپ جىبەرىپ، ءبىر عانا وسى ساكەندى الىپ قالساڭىز، قۇداي بىلەدى، بيىلشا تۇكتەن ۇتىلمايسىز. بىلتىر كەلمەي قالعان ەكەن. ءوزىم جەتەكشى بولايىن، ديپلوم تاقىرىبىن بەكىتىپ بەرىڭىز.

بەيسەكەڭ سوزگە كەلگەن جوق، بىردەن كەلىسىپ:

— زەينوللا، ءوزىڭ جەتەكشى بولساڭ، ءسوز بار ما، تاقىرىبىن قاراپ، تاڭداپ، مەن ايتتى دەپ تىركەت قىزدارعا، — دەپ كەلىسىمىن بەردى.

زەكەڭ ول كەزدە بار بولعانى دوسەنت، عىلىم كانديداتى عانا ەدى. سوندا دا كافەدرادا بەدەلى بارىن سەزەتىنمىن. اقىرى از كۇندە ءوز باسشىلىعىمەن ماعان قازاق ليريكاسى حاقىندا ديپلوم جۇمىسىن جازدىرىپ، قورعاتىپ شىقتى.

ديپلوم جۇمىسىنىڭ العاشقى نۇسقاسىن جازىپ بولىپ، جەتەكشىمە بەرگەنمىن. زەكەڭ ءبىر-اق كۇندە وقىپ شىعىپ، پىكىرىن جازىپ اكەلگەن ەكەن. ءبىر ءماجىلىس ۇستىندە ۇستاتا قويىپ ەدى، مەن ونى قولىمداعى قاعازدار اراسىنا سالا سالعانمىن. ۇستازىم جالت قاراپ:

— ءاي، سەن ءوزىڭ وقىعىڭ دا كەلمەيدى عوي، مەن شىنىندا سەن جايلى قاتەلەسىپ ءجۇرمىن-اۋ وسى. اكەل وزىمە، قايتا جازام. اسىرا ماقتاپ قويىپ ەم ءتىپتى، — دەگەنى.

"ۇيگە بارىپ وقيمىن عوي" دەگەنىمە بولمادى، الگى ءبىر پاراق قاعازدى تارتىپ الىپ كەتتى دە، ەرتەسىندە، سول ما، باسقا ما، ءالى بىلمەيمىن، ديپلوم جۇمىسىنا بەرگەن ءادىل باعانى، پىكىرىن تابىس ەتتى. جاستىعىم دا بولار، الدە وزىمسىنە باستادىم با، تىم قۇرىسا العاشقى پىكىرىنە ءبىر رەت كوز توقتاتا قاراسام-شى. ءبىراق مىنا بەرگەن باعاسى دا ءادىل، كوتەرىڭكى كوڭىلمەن جەلدىرتە وتىرىپ، ماقتاپ جازعان ەكەن.

"قۇدايدىڭ ءبىر جارىتپاي-اق قويعانى-اي!" — دەپ مۇقاعالي ايتپاقشى، مەن دە ءقايبىر قاراجاتقا قارىق بولىپ جۇرەتىن ەدىم. ديپلوم قورعاي سالا دالاعا شىقسام، ءبىزدىڭ اۋدانداعى ءبىر كولحوزدى باسقاراتىن، ۇلتى مولداۆان با، سىعان با، ءاردايىم اڭقىلداي كۇلىپ جۇرەتىن الەكساندر چۋرسينوۆ دەيتىن ازامات جولىعا كەتتى. استىندا سۋ جاڭا "ۆولگا". — "اۋىلعا الا كەتەسىڭ بە؟" — "ءايدا، وتىر". ءسوز سونىمەن ءبىتتى. وتىردىم دا كەتە بەردىم. ويتكەنى جولاقىسىن تولەرلىك اقشا جوق ەدى قالتامدا.

ديپلومنىڭ دا مەن ءۇشىن اسا قىمبات مۇلىك بولماعانى عوي، وقۋ بىتىرگەنىمدى ايعاقتايتىن سول قۇجاتتى كەلەسى جىلدىڭ جازىندا ءبىر-اق الدىم. سول ەكى ارادا تىعىز ءبىر شارۋامەن الماتىعا كەلگەنىم بار ەدى. "ستوليچنىي" گاسترونومىندا كەزدەيسوق زەكەڭە ۇشىراسىپ قالدىم.

— وۋ، سەن قايدان ءجۇرسىڭ؟ — دەپ جاتىر اعام، — جۇرتتىڭ شاكىرتتەرى ديپلوم قورعاي سالا جەتەكشىلەرىن ىزدەپ شاۋىپ ءجۇر. سەنى كورە الماي، جان-جاعىما ءبىراز قارادىم دا، كۇدەر ءۇزىپ، جونىمە كەتكەم.

— اعا، كەشىرىڭىز، وسىلاي دا وسىلاي، اقشام بولماي قالدى دا، بىرەۋدىڭ ارتىنا مىنگەسىپ اۋىلعا تارتىپ كەتىپ ەم، — دەپ اقتالعان بولدىم مەن بەيباق.

جەتەكشىم الدىنداعى سول ايىبىمدى، زەكەڭنىڭ ەسىندە بار ما، جوق پا، بىلمەيمىن، مەن اراعا ون، ون بەس جىل سالىپ بارىپ ازەر جۋدىم-اۋ دەيمىن...

اكادەميك زەينوللا قابدولوۆپەن ءقازىر دە وقتا-تەكتە كەزدەسىپ جۇرەم. مەنى كورگەن جەردە قۇشاعىن كەڭ اشىپ، ءقۇشىپ-سۇيىپ جاتادى. مەن دە بارىنشا ىنىلىك ىزەت كورسەتىپ، قۇرمەتپەن ءيىلىپ-اق باعام. ودان ارىعا بارعان ەمەسپىز.

جازۋشىلار وداعىندا بولىپ تۇراتىن الدەبىر جيىنعا قاتىسقالى بارىپ، ۇزىن ستولدىڭ ءبىر شەتىنەن وتىرا بەرىپ ەدىم، قاراما-قارسى كەلىپ زەكەڭ جايعاستى. ەلپىلدەي امانداسقان مەنىڭ سالەمىمدى الىپ جاتىپ:

— ءيا، ساكەن مىقتىسىڭ با؟ — دەدى ول.

الدىمدا جاتقان اق قاعازدىڭ ءبىر پاراعىن الدىم دا:

جوقپىن عوي ايلاعا دا، پايداعا دا،
مىقتى بولا قويايىن قايدان، اعا.
كەيدە ءبىر كىسى تاپپاي قينالامىن،
قارمانىپ، قانشا قاراپ اينالاما! —

دەپ ءبىر اۋىز ولەڭ جازدىم دا، زەكەڭە قاراي سىرعىتا سالدىم. ول كىسى وقىپ شىعىپ:

— سەن قاي كۇنى جازىلعانىن كورسەتىپ، قول قويىپ بەر، — دەدى.

ايتقانىن بۇلجىتپاي ورىندادىم. زەكەڭە ارناپ جازعان تاعى ءبىر ولەڭىمدە:

مەن ءۇشىن سول باياعى زەينوللاسىز

سالماعى باسقا جانمەن ولشەنبەيتىن! —

دەگەنىم بار.

بىلتىر (1997 جىلى) زەكەڭ 70 جاسقا تولدى. سونىڭ قارساڭىندا جۇمىستا وتىرعان ماعان تەلەفون سوعىپ:

— ءاي، ساكەن، ءبىزدىڭ جىگىتتەر مەنىڭ ارحيۆىمنەن سەنىڭ ءبىر اۋىز ولەڭىڭدى تاۋىپ الىپتى. سونى قازاق ۋنيۆەرسيتەتى شىعاراتىن "ۆەستنيككە" كىرگىزبەكشى، سەن قارسى بولمايسىڭ با؟ — دەپ سۇرادى.

— جوق، اعا، نەگە قارسى بولايىن، قايتا، قۋانبايمىن با! — دەپ جاتىرمىن مەن دە.

زەكەڭنىڭ 70 جىلدىق مەرەيتويىن رەسپۋبليكا بولىپ دۇرىلدەتىپ وتكىزدىك. ىشتىك، جەدىك، وينادىق، كۇلدىك.

سويتە جۇرە مەن دە الپىس جاسقا تولىپ قالام عوي باياعى. سول قارساڭدا شىعارعان ءبىر تومدىق تاڭدامالىمدى قولتاڭبا جازىپ ۇستازىما جىبەرگەن ەدىم.

مەنىڭ مەرەيتويىما جەتەكشىلىك ەتكەن تۇمانباي ايتتى:

ستاديوندا زەكەڭە جولىعىپ قالىپ ەدىم، مەنى تۇرعىزىپ قويىپ: "ءاي، مىنا ساكەن دەگەنىن ءدوي اقىن ەكەن عوي، كىتابىن وقىپ قاتتى رازى بولدىم!" — دەدى.

مەن اجەپتەۋىر مارقايىپ قالدىم.

ءبىراق زەكەڭ وزىمە ول جايلى ءالى ءلام دەگەن جوق.

كىم ءبىلسىن، كەيدە بىرەۋ بىردەڭە دەپ، اراعا وت جاعىپ ءجۇر مە دەگەن كۇدىك تە ۇيالايدى كوڭىلگە.

* * *

توقسانىنشى جىلدىڭ جازىندا كەزەكتى ءبىر جىر كىتابىمدى جازامىن دەپ، جازۋشىلاردىڭ ءال-فارابي اتىنداعى شىعارماشىلىق ۇيىندە تابان اۋدارماي قاتارىنان ءۇش-تورت اي جاتىپ قالدىم. مەن سياقتى ۇزاق مەرزىمگە كەلگەندەر ىشىنەن بۇگىن قاتاردا جوق، مارقۇمدار ساۋىربەك باقبەرگەنوۆ، ۇيعىردىڭ جاقسى ءبىر شايىرى، قىز مىنەزدى ءىزىم باقنيازوۆ بار، ۇشەۋمىز جۇپ جازباي، ءار سارسەنبى سايىن "اراسان" مونشاسىنا باراتىندى شىعاردىق. ءار سارسەنبى سايىن بىرەۋىمىز مونشا پۇلىن، ارگى-بەرگى تاكسي شىعىنۆن تۇگەل عانا كەزەگىمەن ءوز موينىمىزعا الاتۇعىنبىز. كەيدە بىزگە ءوز كولىگىمەن سافۋان اعام شايمەردەنوۆ قوسىلاتىن ەدى دە، تاكسي ىزدەپ اۋرە بولماي، اسا ءبىر جىرعاپ قالاتىنبىز. سونداي سارسەنبىنىڭ بىرىندە تاعى دا دوربالارىمىزدى ارقالاپ، ماشيناسى بار سافۋان اعامىزدى قولقالاپ دەگەندەي، جيىن-تەرىن قالپىمىزدا مونشاعا بارماققا شىعا بەرگەنىمىز ەدى، قارسى الدىمىزدان اكادەميك زەينوللا قابدولوۆ ۇشىراسا كەتتى. ۇشىراسا كەتتى دە بارىمىزبەن اسىقپاي ىرعالا، ىڭىرانا امانداسىپ بولىپ:

— ءيا، جول بولسىن، قايدا بەت الدىڭدار؟ — دەپ سۇرادى سابىرمەن.

— مونشاعا، — دەدىم مەن ەلدەن بۇرىن جاۋاپ بەرىپ.

— ۋاي، شىركىن، مونشا! — دەدى زەكەڭ تامسانا سويلەپ، — راحات-ay، دۇنيە-اي! سالقىن سىرا دا ىشەسىڭدەر-اۋ!

— ءجۇرىڭىز، بىرگە بارايىق، — دەدىم مەن.

— شىركىن، مونشا! — دەدى تاعى زەكەڭ داۋىسىن سوزا ءتۇسىپ. — بارار ەدىم-اۋ، ءبىراق ءقازىر ءبىر ادامدى توسىپ جۇرگەنىم. ۋادە بەرىپ قويىپ ەم. سىرا دا ىشەسىندەر-اۋ، ءا!

— تامسانىپ، تاڭداي قاعا بەرمەي، جۇرسەڭىزشى بىرگە! — دەپ سافۋان اعام ءسال وكتەم سويلەدى وعان.

— ءبىر ادامعا بەرگەن ۋادەم بار ەدى توسامىن دەپ، سونى كۇتىپ جۇرگەنىم، — دەپ زاكەڭ قالا بەردى دە، ءبىز جونىمىزگە تارتتىق.

مونشامىزعا ءتۇسىپ، بۋىرقانىپ، بۋسانىپ، مولشەرلى مەزگىددە ۇيگە قايتىپ كەلە جاتقانبىز. قالتارىس كوشەلەردىڭ بىرىندە جابىق ماشينادان سىرا ءتۇسىرىپ جاتقانىن كوزىمىز شالدى. ول كەزدە وسىلاي تام-تۇمداپ تاتىرىپ، سىراقۇمارلاردى تامساندىرىپ قوياتىن ءبىر تاپشىلىقتىڭ ءتۇرى بولۋشى ەدى. سافەكەڭە ايتىپ، سولاي بۇرىلدىق تا، ازدى-كوپتى كەزەگىنە تۇرىپ، ءبىر توركوز دورباعا تولتىرا كوتەرگەنىمىزشە دەپ، ون-ون بەس شولمەك سىرا الدىم. سالدىر-كۇلدىر ەتكىزىپ ماشينانىڭ ارتقى جاعىنا قويىپ جاتىرمىن.

"ونىڭ ءبارىن قايتەسىڭ؟" دەپ سۇراعان سەرىكتەس اعالارىما "كەرەگى بولىپ قالار"، — دەي سالدىم.

باعاناعى كۇتكەن ادامىن ەندى عانا شىعارىپ سالعان با، زەينوللا اعام سول ماڭعاز قالپىندا ونەرجاي الدىندا ءالى دە قىدىرىستاپ ءجۇر ەكەن. ماشينادان ءتۇسىپ جاتقان ءبىزدى كورىپ، بەرى بۇرىلدى.

— جەڭىل بۋلارىڭىزبەن! — دەپ جاتىر، — ءاي، سىرا ىشتىڭدەر مە؟

مەن سالدىر-كۇلدىر ەتكىزە سىرا تولى دوربامدى كوتەرە ءتۇستىم دە، زەكەڭە ۇسىندىم.

— ءوي، بۇ نە؟ — دەپ ساسىپ قالدى ول كىسى.

— سىزگە الىپ كەلدىم، سىرا عوي.

— ماعان با، قانشاسىن الايىن؟

— ءبىز سىرا ىشپەيمىز، وسىنىڭ ءبارى سىزگە، — دەيمىن مەن.

— وي، ءپالى، مىناۋ ءبىر قىزىق بولدى عوي، — دەپ زەكەڭ ىڭعايسىزدانىپ قالدى.

قوياردا قويماي ءجۇرىپ بولمەسىنە كىرگىزىپ بەردىم.

زەكەڭ ءدال وسى بەس-التى شولمەك سىراعا ءزارۋ بولىپ تۇرماعانىن بىلەمىن، سىرا ىشكىسى كەلىپ بارا جاتسا، تولىپ جاتقان ىنىلەرىنىڭ بىرىنە ىمداي سالسا بولدى، جەر تۇبىنەن بولسا دا جەتكىزىپ بەرەر ەدى. و كىسىنىڭ ايتەۋىر ءسوز بولسىن دەپ ايتا سالعانىن ءبىلدىم. ال مەنىڭ اتاققا تابىنىپ، لاۋازىمعا باعىنىشتى ەكىنىڭ بىرىنە جىعىلا بەرمەيتىن مىنەزىمدى و كىسى دە بىلەدى. الگى ءسال-پال ابىرجۋ سودان شىقتى ما دەيمىن. سول كۇنى مە، كەيىنگى كەزدە مە، زەكەڭ مەنى ءوز بولمەسىنە ارنايى شاقىرىپ، الدىما ءبۇيىرلى شيشانىڭ ءبىر ءۇيىرىن قويىپ قوناق ەتكەنى دە بار.

— وي، مىنا ساكەن قىزىق ەكەن، قالجىڭعا ايتا سالىپ ەم، ءبىر قاپ سىرا ارقالاپ جەتىپ كەلىپ تۇر، — دەپ اركىمگە ايتىپ جۇرگەنىن دە ەستىدىم.

ۇلكەن ادامداردىڭ بولماشى ءىلتيشتقا دا بالاشا ءماز بولا قۋانىپ قالاتىنىن سوندا ءبىر كورىپ، ءتانتى بولىپ ەدىم مەن.

1998 جىلى زەينوللا قابدولوۆ "مەنىڭ اۋەزوۆىم" كىتابى ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك سىيلىعىنا يە بولدى. "پاراسات" جۋرنالىنا جاريالانعان ءبىر ماقالامدا سىيلىق بەرۋدىڭ الدىندا تالانتتى ءبىر جازۋشى ىنىممەن بولعان اڭگىمەنىڭ سۇلباسىن كەلتىرە كەتىپ ەدىم. سونى دۇرىس قابىلدامادى ما، الدە بىرەۋلەر اراعا شي جۇگىرتتى مە، ايتەۋىر، ۇيىنە ءبىر تەلەفون سوققانىمدا، اعام بۇرىنعىداي ەمەس، ەداۋىر سالقىن امانداستى. ءوزىمدى اقتاۋ ءۇشىن ءبىراز "تەرلەۋگە" تۋرا كەلدى. اقىرى، اراعا اي سالىپ بارىپ، توسىن ءبىر كەزىككەندە ۇزاعىراق اڭگىمەلەسىپ، ءسوز تۇبىنە جەتكەندەي بولىپ ەدىك.

سول كۇننەن باستاپ ۇستازىممەن قايتا تۇسىنىسكەندەي جايىم بار.

وزىنە ۇلى ۇستاز تۇتاتىن اۋەزوۆتىڭ كەيدە جوق جەردەن بالاشا بۇرتيىپ وكپەلەپ قالاتىنى جايلى اركىم-اركىمدەر جازىپ ءجۇر عوي، سول مىنەز زەكەڭدە دە جوق ەمەس-اۋ دەپ ويلاپ قوياتىن بولدىم مەن وسى كۇندەرى.

---