قازىرگى ساياسي حال ءھام وكتيابر ريەۆوليۋسياسىنىڭ 6 جىلدىعى
1923 جىلدىڭ 7-قاراشاسىندا ۇلى وكتيابر توڭكەرىسىنە 6 جىل تولادى. سول ۇلى توڭكەرىسكە، ۇلى وزگەرىسكە 6 جىل تولعان قارساڭىنداعى جەر ءجۇزىنىن جالپى ساياسي جايى، ونىڭ بەر جاعىندا ەۋروپانىڭ ساياسي جايى تاسىعان تەڭىزدىڭ ورتاسىنداعى قالتىلداعان جەڭىل قايىق ءتارىزدى.
قازىرگى ەۋروپاداعى بايلاردىڭ، تورەلەردىڭ حالدەرى، قازىرگى ەۋروپانىڭ بايلارىنىڭ، اقسۇيەك تورەلەرىنىڭ ۇكىمەتتەرىنىڭ حالدەرى وتە ءقاۋىپتى، وتە قورقىنىش، وتە تىنىشسىز. قازىرگى ەۋروپاداعى بايلار مەن ولاردىڭ ۇكىمەتتەرى جانتالاسىپ وزدەرىنىڭ بايلىقتارىن، ۇكىمەتتەرىن قولدارىنان شىعارماۋعا الاسۇرۋدا.
بۇلاردىڭ جانتالاسىپ الاسۇراتىن سەبەپتەرى، ەۋروپانىڭ ءاربىر مەملەكەتىندە جۇمىسكەرلەر، ەڭبەكشىلەر توبىنا قىرىنداپ قوزعالىپ كەلە جاتقان كۇشى ءقازىر بىرتە-بىرتە ءورشىپ ۇلعايۋدا، بىرتە-بىرتە جالپى ەڭبەكشىلەر تابى ۇرانداسىپ، ۇيىمداسىپ، نەشە زاماننان ەڭبەكشىل تاپتى قۇلدانىپ، سولاردىڭ تابان ەت، ماڭداي تەرلەرىنىڭ ارقاسىندا بايلىقتارىن، قوجالىقتارىن زورايتىپ كەلە جاتقان بايلارعا ءام ولاردىڭ ۇكىمەتتەرىنە قارسى تۇرىپ، تۇرمىستىڭ قوجالىعىنا، دۇنيەنىڭ تۇتقاسىنا تالاسۋدا. تۇرمىسقا قوجالىعىن بايلار ءام ولاردىڭ ۇكىمەتتەرى وڭايلىقپەن بەرگىسى كەلمەيدى. ونايلىقپەن جان بەرۋ قيىن. سول سەبەپتى ەۋروپانىڭ بايلارى ءام ولاردىڭ ۇكىمەتتەرى ءقازىر الاسۇرىپ جانتالاسۋدا.
ءسويتىپ ءقازىر ەۋروپادا بارلىق كۇشىن، بارلىق ايلاسىن جۇمساپ، ارباسىپ، اڭدىسىپ، كەي جەردە، كەي ۋاقىتتا قارسىلاسىپ، بەلدەسىپ كۇرەسىپ، كەي جەردە، كەي ۋاقىتتا قولدارىنا قارۋ-جاراق الىپ، اشىق مايدانعا شىعىپ كۇرەسىپ، دۇنيەدەگى ەكى تاپ الاسۇرىپ تارتىسۋدا.
بۇل ەكى تاپتىڭ ارباسىپ، اڭدىسىپ، ايتىسىپ، تالاسىپ، كۇرەسىپ جاتقانى بۇل ەمەس، كوپ زاماننان. كوپ زاماننان بولعاندا وسى تۇرمىس قوجالىعىنا تالاسىپ جاتقان ەكى تاپتىڭ تۇرمىس جۇزىندە، تىرشىلىك مايدانىندا جىكتەلىپ شىققاننان بەرى ەكەۋى تالاسۋدا. ال كازىرگى ۋاقىتتا بۇل ەكى تاپ، كەيبىر مەملەكەتتە اقىرىن ارباسىپ، كەي مەملەكەتتە اشىق سوزبەن تالاسىپ، كەي مەملەكەتتە قول كۇشىن دە جۇمساپ، اشىق قاندى مايدانعا شىعىپ كۇرەسىپ جاتىر.
قازىرگى ۋاقىتتا كۇرەس مايدانى كۇشەيۋدە. ونىڭ كۇشەيگەن سەبەبى، ءبىرىنشى، بۇل كۇرەستىڭ كۇشەيەتىن ۋاقىتىنىڭ جەتكەندىگى، ەكىنشى، روسسيادا بۇل قاندى مايدانى كۇرەستە ەڭبەكشى-جۇمىسكەرلەر تابىنىڭ بايلار تابىن جەڭىپ، مەملەكەت تىزگىنىن ءوز قولىنا الىپ، ءوز ۇكىمەتىن ورناتىپ، تۇرمىس قوجالىعىن بايلاردان تارتىپ العاندىعى.
تۇرمىس قوجالىعىن بايلار تابىنان ەڭبەكشىل تاپتىڭ روسسيادا جەڭىپ العاندىعىنا، مىنە، بيىل 6 جىل تولىپ وتىر.
روسسيادا ەڭبەكشىل-جۇمىسكەرلەر تابى جەڭىپ، ۇكىمەتتى قولىنا الىسىمەن وزگە مەملەكەتتەردە، اسىرەسە ونەر-بىلىم رەتىندە وزگەلەردەن ىلگەرى كەتكەن ەۋروپاداعى ەڭبەكشىل-جۇمىسكەرلەر تابى دا وزدەرىنىڭ بايلارىنىڭ قولدارىنان تۇرمىس قوجالىعىن، ۇكىمەتىن تەز تارتىپ الا قويۋلارى كەرەك ەدى. ءبىراق ەۋروپانىڭ جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىل تابى تەز ارادا ويتە المادى. مىنە، روسسيانىڭ كۇرەستە جەڭىپ شىققان ەڭبەكشىلەر تابىنىڭ جەر-دۇنيە ەڭبەكشىلەر تابىنا جالپى ۇران سالعانىنا 6 جىل بولىپ بارادى، ءالى ەۋروپانىڭ جۇمىسكەرلەر ەڭبەكشىل تابى جاعالاسىپ كۇرەسسە دە، ازۋل: جاۋىن جەڭە الماي كەلەدى. جالعىز-اق 1919 جىلى ۆەنگريادا جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل جەڭىپ، بايلار ۇكىمەتىن توڭكەرىپ تاستاپ، ۇكىمەتتى قولدارىنا العان ەدى. ءبىراق ۆەنگريانىڭ ءوز بايلارىن جەڭگەن جۇمىسكەر-ەڭبەكشىلەر تابىن كورشىلەس ەلدەردىڭ بايلارى مەن تورەلەرى باسىپ، جانشىپ، ۇكىمەتتى قايتادان ۆەنگريانىڭ بايلارىنا الىپ بەردى.
ەۋروپانىڭ جۇمىسكەر-ەڭبەكشى تابىنىڭ وسى ۋاقىتقا شەيىن بايلار تابىن جەڭە الماي كەلە جاتقانىنا، وسى ۋاقىتقا شەيىن مەملەكەت تىزگىنىن ءوز قولدارىنا الا الماي كەلە جاتقاندارىنا ەكى سەبەپ بار. ول ەكى سەبەپتىڭ ءبىرى: نەشە زاماننان بەرى بارلىق جەر-دۇنيەدە تۇرمىسقا قوجا بولىپ، بايلار تابىنىڭ قولىندا ۇكىمەتتىڭ كەلە جاتقاندىعى. ال ەكىنشىسى: بايلار ترابىمەن اڭدىسىپ، ارباسىپ، تالاسىپ، تارتىسىپ كەلە جاتقان زاماننان بەرى جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل تاپتىڭ جاساعان وزدەرىنىڭ ءار ەلدە، ءار مەملەكەتتە ۇيىمدارى، بىرلىكتەرى، پارتيالارى بولاتىن. سول ءاربىر ۇيىمدى، ياكي پارتيانى باستاۋشى بەلگىلى باستىقتارى بولاتىن. سول باستىقتاردىڭ ءبىرسىپىراسى كوپ جەرلەردە ءقازىر جۇمىسكەرلەردى الداپ، بايلارمەن ىنتىماقتاسىپ وتىر.
مىنە، وسى ەكى سەبەپپەن بۇل كۇنگە شەيىن ەۋروپانىڭ جۇمىسكەر-ەڭبەكشىلەرى جاعالاسقان ازۋلى جاۋىن جەڭە الماي كەلەدى.
مىقتاپ كۇش الا الماي، تەزىرەك جاۋىن جەڭە الماي جاتقانىنا اسىرەسە سەبەپ بولىپ تۇرعان الگى جۇمىسكەر تابىن الداپ ەكىگە ءبولىپ، جالپى ەڭبەكشىل-جۇمىسكەر تابىنىڭ كۇشىن بىرىكتىرتپەي جاتقان قۋلار، زالىمدار.
ءبىراق ويتكەنمەن ءقازىر تەڭىزدىڭ تولقىنىنداي جالپى قيمىلداپ كەلە جاتقان بالعىن بىلەكتى، جالاڭاش باتىر جۇمىسكەر ەڭبەكشىل تابىنىڭ كۇشى كۇننەن-كۇنگە زورايۋدا، كۇننەن-كۇنگە جۇمىسكەرلەر تابى داۋىسىن قاتتىراق شىعارىپ، بىلەگىن تۇرۋدە، كۇننەن-كۇنگە جەر-دۇنيەدەگى جالپى جۇمىسكەر-ەڭبەكشىلەر تابىنىڭ ۇيىمدارى، توپتارى زورايۋدا ءام بۇعان قارسى تۇرىپ جالپى جەر-دۇنيەدەگى بايلار، تورەلەر تابى جانتالاسىپ، الاسۇرىپ، ۇكىمەتتەرىن، بايلىقتارىن قورعاپ، ەڭبەكشىل تابىنا وقتارىن، قىلىشتارىن اياماي جۇمساۋدا.
ءقازىر بۇل ەكى تاپتىڭ مايدانى وتە-موتە گەرمانيادا كۇشەيۋدە.
گەرمانيادا ەكى تاپتىڭ تارازىسى ءقازىر قۇرۋلى. جاقىن ارادا تارازىنىڭ ەكى باسىنا: ءبىر باسىنا بايلار تابى، ءبىر باسىنا ەڭبەكشىلەر تابى بارلىق كۇشتەرىن سالماق. ءسويتىپ بەلدەسكەن مايداندا ەكى تاپتىڭ تاعدىرى شەشىلمەك.
بۇل گەرمانيادا جاقىندا بولاتىن قاندى مايداندا بايلار تابى جەڭسە، ول ماڭگىلىك ەمەس. جەر-دۇنيەدەگى بايلار تابىنىڭ، ونىڭ بەر جاعىندا ەۋروپاداعى بايلار تابىنىڭ، ەندى تۇرمىستىڭ قوجالىعىنان تاياتىن كۇنى جەتۋلى. سول سەبەپتى بۇل تەز ارادا بولاتىن قاندى مايداندا گەرمانيا بايلارى جەڭسە، ول جەڭۋ ماڭگىلىك بولمايدى. ول جەڭۋ ءبىراز كۇنگە عانا بولادى.
گەرمانيانىڭ ەڭبەكشىل تابى جەڭىپ شىقسا، جەر-دۇنيەدەگى ءاربىر مەملەكەتتىڭ ءوز بايلار تابىمەن كۇرەسىپ جاتقان ەڭبەكشىل تابى رۋحتانباق، داۋىستارىن بۇدان دا قاتتى شىعارىپ، جاۋىنا شوقپاردى قاتتىراق سوقپاق، جەر-دۇنيەنىڭ بايلارى ءام ولاردىڭ ۇكىمەتتەرى قاتتىراق قورىقپاق. ۇرەيلەرى كەتپەك. شارۋاشىلىعى بۇلىنگەن روسسياداعى 6 جىلدان بەرى ءوز بايلارىن جەڭىپ، مەملەكەت تىزگىنىن ءوز قولىنا الىپ وتىرعان ەڭبەكشىل-جۇمىسكەرلەر تابى قۋاتتانباق سالىپ وتىرعان ۇرانىن كۇشتىرەك سالماق.
بۇل ءىس سۇتتەن اق، ايدان ايقىن ءىس. بۇلاي بولاتىنىن جەر-دۇنيەدەگى ساڭلاۋى بار بايلار دا، ەڭبەكشىلەر دە انىق ءبىلىپ وتىر. ءقازىر جەر-دۇنيەدەگى جالپى بايلاردىڭ ءام ولاردىڭ ۇكىمەتتەرىنىڭ بارلىق نازارى گەرمانيادا، ءام جەر-دۇنيەدەگى جۇمىسكەر-ەڭبەكشىلەردىڭ نازارى گەرمانيادا. جەر-دۇنيە بايلارى قورقۋدا. ال جەر-دۇنيە ەڭبەكشىلەرى كوتەرىلۋدە، ويتكەنى ولار داتەندىك، بوستاندىققا ۇمتىلادى.
بۇل شىنىندا سولاي. بۇل دۇنيەنىڭ ساياسي-الەۋمەتشىل عىلىمىنىڭ بەكىتكەن قاعيداسى. بۇعان ەشكىم تالاسا المايدى. ءارى بولسا جەر-دۇنيە بايلارىنىڭ ءام ولاردىڭ ۇكىمەتىنىڭ بەرى بولسا ەۋروپا بايلارىنىڭ ءام ولاردىڭ ۇكىمەتتەرىنىڭ قازىرگى ءحالى وسىنداي، بۇل ەكى تاپتىڭ ءقازىر اڭدىسپاي، تالاسپاي وتىرعان ەلى جوق.
1917 جىلعى روسسياداعى وكتيابر توڭكەرىسى جەر-دۇنيە ەڭبەكشىلەرىنىڭ تاجىريبەلى قيمىلى. جەر-دۇنيەنى جاڭعىرتىپ سالعان ۇرانى بيىل 6 جىل بولعاندا سول باستالعان قيمىل زورايۋلى. سالىنعان ۇران جەر-دۇنيەنى قالتىراتۋلى. ەڭبەكشىل تاپتىڭ كۇشى كۇننەن-كۇنگە ورشۋدە، ەڭبەكشىل تاپ بۇگىن بولماسا، ەرتەڭ جالپى جاۋىن جەڭبەك!
1923 جىل
You Might Also Like
-
4-قاڭتاردا قازاقستاننىڭ 4-جالپى كەڭەس جيىلىسى اشىلماق. جيىلىستا قارالاتىن ماسەلەلەر مىناۋ:
