
ۆيرۋستىق گەپاتيتتەر
ۆيرۋستىق گەپاتيتتەر (ساراۋرۋ) — ەڭ الدىمەن باۋىر ءتىنىن، سونداي-اق باسقا اعزالار مەن جۇيەلەردى زاقىمدايتىن گەماتوتروپتى ۆيرۋستاردان تۋىندايتىن ءجىتى جۇقپالى اۋرۋلار. ونىمەن ەرەسەكتەر دە، بالالار دا اۋىرادى. كوبىنە 3-7 جاستاعى سابيلەردە ۇشىراسادى جانە قازان-جەلتوقسان ايلارىندا جيىلەيدى.
ساراۋرۋلار ۆيرۋستىڭ بەس كلينيكالىق تۇرىنەن تۋىندايدى: ا گەپاتيتىنىڭ ۆيرۋسى، ۆ گەپاتيتىنىڭ، س گەپاتيتىنىڭ، د گەپاتيتىنىڭ، ە گەپاتيتىنىڭ ۆيرۋستارى. وسىلاردىڭ ىشىندە ەڭ ءقاۋىپتىسى س گەپاتيتى، ويتكەنى ول جۇرە كەلە باۋىردىڭ بەرۋىشتەنۋىنە سوقتىرۋى مۇمكىن. ا گەپاتيتى اۋرۋدىڭ كەڭ تاراعان تۇرىنە جاتادى. ول ىشەك جۇقپاسى بولىپ تابىلادى، ويتكەنى بالاعا ەنتەرالدى جولمەن جۇعادى. ۆيرۋس اعزاعا ينفەكسيالانعان تۇرمىستىق زاتتار، سيرەك جاعدايدا تاماق ارقىلى نەمەسە جۇقپاسى بار سۋ ارقىلى جۇعادى. اۋرۋ اينالىمدى سيپاتتا وتەدى، اۋرۋ كەزەڭدەرى ايقىن اۋىسىپ وتىرادى، ادەتتە، ادام ودان جازىلىپ كەتەدى. ساراۋرۋدىڭ بۇل ءتۇرى ەشقاشان سوزىلمالى تۇرگە اۋىسپايدى، ولىمگە دۋشار ەتپەيدى.
اعىمى
I كەزەڭ – ينكۋباسيالىك كەزەڭ كەمىندە 7 كۇن، ەڭ ۇزاق دەگەندە 50 كۇنگە سوزىلادى. ينكۋباسيالىق كەزەڭ ورتا ەسەپپەن 2-3 اپتانى قۇرايدى. بۇل كەزەڭ بالالاردا بۇدان الدەقايدا ۇزاق بولادى. اۋرۋدىڭ ەشقانداي كلينيكالىق بەلگىسى بولمايدى، ءبىراق كەزەڭنىڭ سوڭىنا قاراي ناۋقاس اۋرۋدى قارىم-قاتىناس جاساعان باسقا كىسىلەرگە تەز جۇقتىرا باستايدى.
II كەزەڭ – سارعايۋ الدىنداعى كەزەڭ بىرنەشە كۇننەن باستاپ كوپ دەگەندە 1-2 اپتاعا سوزىلادى. ورتا ەسەپپەن 3-4-5 كۇن. بۇل كەزەڭ كلينيكالىق بەلگىلەردىڭ ءار الۋاندىعىمەن سيپاتتالادى جانە مىناداي بىرنەشە تۇردە ءوتۋى مۇمكىن: ديسپەپسيالىق ءتۇر – جۇرەكتىڭ اينۋى، تاماقتان، اسىرەسە ەتتى تاماقتان جيىركەنۋ، ءىشتىڭ ءار ءتۇرلى سيپاتتا اۋىرۋى، كوبىنە وڭ جاق اۋىرادى، ءىش نە قاتادى، نە وتەدى، ءىش كەبۋ، ەپيگاستريا اۋماعىندا اۋىرتپالىق سەزىمى، اۋىر جاعدايلاردا قۇسۋ. بۇل ەڭ ءجيى كەزدەسەتىن ءتۇر جانە اۋىرعان بالالاردىڭ شامامەن 60- 80 پايىزىندا كەزدەسەدى.
استەنوۆەگەتاتيۆتىك سيندروم كەزىندە ادامدا ۇيقىشىلدىق، ۇيقى ينۆەرسياسى (كۇندىز ۇيقى كەلەدى، تۇندە ۇيقىسىزدىق)، باس اۋىرۋى، دەنە قىزۋىنىڭ كوتەرىلۋى، جالپى ۋىتتانۋ بەلگىلەرى بايقالادى.
ساراۋرۋدىڭ تۇماۋ تارىزدەس ءتۇرى تۇماۋ سەكىلدى باستالادى. دەنە قىزۋى 38°س-قا جانە ودان جوعارى كوتەرىلەدى، جوتەل ت.ب. بايقالۋى مۇمكىن.
ارترالگيالىق تۇرىندە بۋىندار، بۇلشىق ەت (بۇكىل دەنە اۋىرادى) اۋىرادى. بۇل ءتۇرى بالالاردا سيرەك.
III كەزەڭ – سارعايۋ كەزەڭى. الدىمەن كوزدىڭ اقتىعى، تاڭداي شىرىشتى قاباتى، كەيىن بۇكىل تەرى سارعايادى. بۇعان قوسا نەسەپ ءتۇسى قويۋلانادى، ءناجىس تۇسسىزدەنەدى. سارعايۋ قانشالىقتى تەز باستالسا، اۋرۋ دا سونشالىقتى جىلدام جەڭىلدەيدى، دەنە قىزۋى قالىپقا كەلىپ، قۇسۋ توقتايدى، جالپى جاعداي جاقسارىپ، تابەت اشىلادى.
بۇلاردان كەيىنگى IV كەزەڭدە بالانىڭ جاعدايى جاقسارىپ، شيراق بولا باستايدى، سارعايۋ جوعالىپ، تابەتى اشىلادى، بيوحيميالىق كورسەتكىشتەر قالىپقا كەلەدى.
ناقتامالاۋ
ناقتامالاۋدا بالانىڭ وتباسىندا، بالاباقشا مەن مەكتەپكە قارىم-قاتىناس جاساعان ادامدارى ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
زەرتحانالىق تەكسەرۋ: قاندى گەپاتوسەلليۋليارلىق (باۋىر جاسۋشالىق) فەرمەنتتەردىڭ بەلسەندىلىگىنە بيوحيميالىق تەكسەرۋ ماڭىزدى. الت نورماسى - 1 ليترگە 0،1-0،68 ممول-ساع. است مولشەرى - 1 ليترگە 0،1-0،45 ممول/ساع. سونىمەن قاتار بيليرۋبين تەكسەرىلەدى، باسقا دا قاجەتتى زەرتحانالىق تالداۋلار جاسالادى. بۇل فەرمەنتتەر جوعارىلاعان جاعدايدا باۋىر جاسۋشالارى ىدىرايدى دا، جاسۋشالىق فەرمەنتتەر جاسۋشادان قان اعىمىنا تارايدى. فەرمەنتتەر دەڭگەيىنە قاراي سارىاۋرۋدىڭ جەڭىل-اۋىرلىعى انىقتالادى.
ەمى
بالالارعا ينتەرفەرون تاعايىندالادى. اۋىر جاعدايلاردا ءبىر جاسقا دەيىنگى نارەستەلەرگە گورموندىق ەم تاعايىندالۋى مۇمكىن. گورموندىق ەمنىڭ ماقساتى – يممۋنودەپرەسسيۆتى اسەرگە قول جەتكىزۋ. نەگىزگى ەم ۆيرۋسقا قارسى دارى-دارمەكتەر بەرۋگە تىرەلەدى. اۋرۋدىڭ ءجىتى كەزەڭىندە قاتاڭ توسەك ءتارتىبى، ودان ءارى دەنە قيمىلى شەكتەۋ جانە وڭ جاق قابىرعا استىنا زاقىمداۋعا جول بەرمەۋ قاجەت. ساراۋرۋ كەزىندە ەم كەم دەگەندە 6 ايعا سوزىلادى. بالالار اراسىندا ساراۋرۋدىڭ الدىن الۋدا تازالىق شارالارى اسا ماڭىزدى. جەتكىنشەكتەردى دالادان كەلگەندە، دارەتحانادان شىققاندا، تاماقتانار الدىندا قولدى سابىنداپ جۋىپ جۇرۋگە، جەكە ءتىس ششەتكاسىن، ورامال پايدالانۋعا ت.ب. جەكە باس تازالىق تالاپتارىن ورىنداۋعا كىشكەنتاي كەزدەن داعدىلاندىرۋ – ەڭ الدىمەن اتا-انانىڭ پارىزى.
گ. اشىربەكوۆا، بالا دارىگەرى