يرراسيونال تەڭدەۋلەر جانە ولاردىڭ جۇيەلەرىن شەشۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: يرراسيونال تەڭدەۋلەر جانە ولاردىڭ جۇيەلەرىن شەشۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
• ەسەپتەر شىعارۋ بارىسىندا بىلىمدەرىن ناقتىلاۋ، وي قورىتىندىلاۋ ارقىلى العان بىلىمدەرىن بايانداپ، كورسەتە ءبىلۋى، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
• ەسەپ شىعارۋ بارىسىندا ەرەجەلەردى دۇرىس پايدالانا وتىرىپ ەستە ساقتاۋ، لوگيكالىق ويلاۋ جانە ماتەماتيكالىق تىلدە سويلەۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛
• ءوز بەتىمەن جانە ۇجىمدا جۇمىس ىستەي بىلۋگە، جىلدامدىققا، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كارتوچكالار، سحەمالار
ساباق بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. وتىلگەن ماتەريالدى قايتالاۋ
سۇراقتار:
1. ا سانىنىڭ n - ءشى دارەجەلى ءتۇبىرى دەگەنىمىز نە؟
2. كوبەيتىندىدەن ءتۇبىر شىعارۋ قالاي ورىندالادى؟
3. بولشەكپەن ءتۇبىر شىعارۋ قالاي ورىندالادى؟
4. ءتۇبىردىڭ دارەجەسى كورسەتكىشىمەن ءتۇبىر تاڭباسىنىڭ ىشىندەگى ورنەكتىڭ كورسەتكىشى تۋرالى ەرەجەنى تۇجىرىمدا.
5. ءتۇبىردى دارەجەگە شىعارۋ ءۇشىن نە ىستەۋگە بولادى؟
6. تۇبىردەن ءتۇبىر شىعارۋ قالاي ورىندالادى؟
3. جاڭا ماتەريالدى ءوتۋ
انىقتاما. يرراسيونال تەڭدەۋ دەپ بەلگىسىزى ءتۇبىر تاڭباسىنىڭ ىشىندە بولاتىن تەڭدەۋدى ايتادى.
يرراسيونال تەڭدەۋلەردى شەشۋدىڭ ەكى ءتاسىلى بار:
1) تەڭدەۋدىڭ ەكى جاق بولىگىن بىردەي دارەجەگە شىعارۋ؛
2) جاڭا اينىمالىنى ەنگىزۋ؛
بەرىلگەن يرراسيونال تەڭدەۋدى تۇرلەندىرۋ ارقىلى كەلەسى تۇرگە كەلتىرەمىز:
2) تەڭدەۋدىڭ ەكى جاق بولىگىن n - ءشى دارەجەگە شىعارىپ شەشۋ ءادىسى بەلگىلى f(x)=g ⁿ(x) تەڭدەۋىن الامىز؛
3) سوڭعى تەڭدەۋدى شەشىپ، تابىلعان تۇبىرلەردى بەرىلگەن تەڭدەۋگە قويىپ تەكسەرەمىز.
4) تەڭدەۋدى قاناعاتتاندىراتىن تۇبىرلەردى تەڭدەۋ تۇبىرلەرى دەپ اتايمىز. قاناعاتتاندىرمايتىن تۇبىرلەر تەڭدەۋدىڭ “بوگدە تۇبىرلەرى” دەپ اتالادى
ءى. تەڭدەۋدىڭ ەكى جاعىن بىردەي دارەجەگە شىعارۋ ءتاسىلى.
1 - مىسال. ح+√(3ح+7)=7؛
ەشۋى. راديكالى بار ورنەكتى تەڭدىكتىڭ سول جاعىندا قالدىرىپ، تەڭدەۋدىڭ قالعان مۇشەلەرىن تەڭدىكتىڭ وڭ جاعىنا شىعارامىز. سوندا √(3ح+7)=7 - ح.
تەڭدەۋدىڭ ەكى جاق بولىگىن كۆادراتتايمىز:
يرراسيونال تەڭدەۋلەر جانە ولاردىڭ جۇيەلەرىن شەشۋ جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
• ەسەپتەر شىعارۋ بارىسىندا بىلىمدەرىن ناقتىلاۋ، وي قورىتىندىلاۋ ارقىلى العان بىلىمدەرىن بايانداپ، كورسەتە ءبىلۋى، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
• ەسەپ شىعارۋ بارىسىندا ەرەجەلەردى دۇرىس پايدالانا وتىرىپ ەستە ساقتاۋ، لوگيكالىق ويلاۋ جانە ماتەماتيكالىق تىلدە سويلەۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛
• ءوز بەتىمەن جانە ۇجىمدا جۇمىس ىستەي بىلۋگە، جىلدامدىققا، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كارتوچكالار، سحەمالار
ساباق بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. وتىلگەن ماتەريالدى قايتالاۋ
سۇراقتار:
1. ا سانىنىڭ n - ءشى دارەجەلى ءتۇبىرى دەگەنىمىز نە؟
2. كوبەيتىندىدەن ءتۇبىر شىعارۋ قالاي ورىندالادى؟
3. بولشەكپەن ءتۇبىر شىعارۋ قالاي ورىندالادى؟
4. ءتۇبىردىڭ دارەجەسى كورسەتكىشىمەن ءتۇبىر تاڭباسىنىڭ ىشىندەگى ورنەكتىڭ كورسەتكىشى تۋرالى ەرەجەنى تۇجىرىمدا.
5. ءتۇبىردى دارەجەگە شىعارۋ ءۇشىن نە ىستەۋگە بولادى؟
6. تۇبىردەن ءتۇبىر شىعارۋ قالاي ورىندالادى؟
3. جاڭا ماتەريالدى ءوتۋ
انىقتاما. يرراسيونال تەڭدەۋ دەپ بەلگىسىزى ءتۇبىر تاڭباسىنىڭ ىشىندە بولاتىن تەڭدەۋدى ايتادى.
يرراسيونال تەڭدەۋلەردى شەشۋدىڭ ەكى ءتاسىلى بار:
1) تەڭدەۋدىڭ ەكى جاق بولىگىن بىردەي دارەجەگە شىعارۋ؛
2) جاڭا اينىمالىنى ەنگىزۋ؛
بەرىلگەن يرراسيونال تەڭدەۋدى تۇرلەندىرۋ ارقىلى كەلەسى تۇرگە كەلتىرەمىز:
2) تەڭدەۋدىڭ ەكى جاق بولىگىن n - ءشى دارەجەگە شىعارىپ شەشۋ ءادىسى بەلگىلى f(x)=g ⁿ(x) تەڭدەۋىن الامىز؛
3) سوڭعى تەڭدەۋدى شەشىپ، تابىلعان تۇبىرلەردى بەرىلگەن تەڭدەۋگە قويىپ تەكسەرەمىز.
4) تەڭدەۋدى قاناعاتتاندىراتىن تۇبىرلەردى تەڭدەۋ تۇبىرلەرى دەپ اتايمىز. قاناعاتتاندىرمايتىن تۇبىرلەر تەڭدەۋدىڭ “بوگدە تۇبىرلەرى” دەپ اتالادى
ءى. تەڭدەۋدىڭ ەكى جاعىن بىردەي دارەجەگە شىعارۋ ءتاسىلى.
1 - مىسال. ح+√(3ح+7)=7؛
ەشۋى. راديكالى بار ورنەكتى تەڭدىكتىڭ سول جاعىندا قالدىرىپ، تەڭدەۋدىڭ قالعان مۇشەلەرىن تەڭدىكتىڭ وڭ جاعىنا شىعارامىز. سوندا √(3ح+7)=7 - ح.
تەڭدەۋدىڭ ەكى جاق بولىگىن كۆادراتتايمىز:
يرراسيونال تەڭدەۋلەر جانە ولاردىڭ جۇيەلەرىن شەشۋ جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قايتالاۋ. ادامزاتتىڭ عالامدىق پروبلەمالار
