InfoHub Logo

Қазақ халқы негізінен іргелі үш жүз, оның сыртында рулар мен ұлыстардан тұрады. Бұларды шежіре бойынша ата жолымен, ұран, таңбаларымен көрсеткенде былайша таратылады:

Ұлы жүз – Ақарыс, таңбасы – Ω (нәл), ұраны – «Бақтияр».

Орта жүз – Жанарыс, таңбасы – ∏ (босаға), ұраны – «Ақжол».

Кіші жүз – Бекарыс, таңбасы – ↑ (жебе), ұраны – «Алдияр».

 

Үш жүздің ұраны – «Алаш».

 

Ұлы жүз тайпалары:

Қаңлы – ұраны – «Бәйтерек», таңбасы – шылбыр, көсеу.

Қатаған (Шанышқылы) – ұраны – «Айрылмас», таңбасы – қолтаңба.

Жалайыр – ұраны – «Қабылан», «Бақтияр», таңбасы – тарақ.

Сіргелі – ұраны – «Тоғанас», таңбасы – сірге.

Шақшам – ұраны – «Қабылан», таңбасы – жебе.

Сары үйсін – ұраны – «Байтоқ», таңбасы – абақ, ашамай.

Шапырашты – ұраны – «Қарасай», таңбасы – ай, тұмар.

Ысты – ұраны – «Жауатар», таңбасы – көсеу, шылбыр.

Ошақты – ұраны – «Бақтияр», таңбасы – тұмар.

Албан – ұраны – «Райымбек», таңбасы – абақ.

Суан – ұраны – «Байсуан», таңбасы –дөңгелек.

Дулат – ұраны – «Бақтияр», таңбасы – дөңгелек.

 

Орта жүз тайпалары:

Арғын – ұраны – «Ақжол», таңбасы – көз.

Қыпшақ – ұраны – «Ойбас», таңбасы – қос әліп.

Найман – ұраны – «Қаптағай», таңбасы – бақан, босаға, шөміш.

Қоңырат – ұраны – «Алатау», «Мүлкаман», таңбасы – босаға.

Керей – ұраны – «Ошыбай», таңбасы – ашамай.

Уақ – ұраны – «Жаубасар», таңбасы – бақан, ашамай.

 

Кіші жүз тайпалары:

Бұлар үш атадан тұрады:

1. Әлімұлы.   2. Байұлы.   3. Жетіру.

 

Әлімұлының таралуы:

Кете – ұраны – «Майлыбай».

Қаракесек – ұраны – «Бақтыбай», «Айыртау».

Шөмекей – ұраны – «Дөйт».

Қарасақал – ұраны – «Бақтыбай».

Төртқара – ұраны – «Майлыбай».

Шекті – ұраны – «Дөйт».

 

Байұлының таралуы:

Шеркеш – ұраны – «Шағырай», таңбасы – бақан.

Ысық – ұраны – «Бәйтерек».

Масқар – ұраны – «Қаратай».

Алтыбас – ұраны – «Байбарақ», таңбасы – бақан.

Тана – ұраны – «Тана», таңбасы – әліп, көсеу.

Байбақты – ұраны – «Дәуқара».

Қызылқұрт – ұраны – «Жиенбай».

Таз – ұраны – «Төремұрат», «Бақай», таңбасы – қамшы.

Беріш – ұраны – «Ағатай».

Адай – ұраны – «Бекет», таңбасы – садақ.

Есентемір – ұраны – «Алдоңғар», таңбасы – бақан.

Жаппас – ұраны – «Баймұрат», таңбасы – түйемойын (ою).

Алтын – ұраны – «Баймұрат».

 

Жетірудың таралуы:

Төлеу – ұраны – «Арғымақ», таңбасы – балға, шылбыр.

Рамадан – ұраны – «Дулат», «Қайғұлым», таңбасы – шөміш.

Тама – ұраны – «Қарабура», таңбасы – көсеу, әліп, тарақ.

Кердері – ұраны – «Қожахмет», таңбасы – тостаған.

Керейіт – ұраны – «Ақсақал», таңбасы – шылбыр, қылыш.

Табын – ұраны – «Тостаған», таңбасы – тарақ, көсеу, шөміш.

Жағалбайлы – ұраны – «Малатау», таңбасы – балта.

 

Жүзге кірмейтін қазақ рулары:

Төре – ұраны – «Абылай», «Шайбақ» таңбасы – арқар.

Қожа – ұраны – «Қожа Ахмет», таңбасы – әліп.

Сунақ – ұраны – «Әбілғазы» (Сунақ ата), таңбасы – қалам.

Төлеңгіт – ұраны – «Орақ», таңбасы – көсеу.

---