Жүсіпбек Аймауытов
Тақырыбы: Жүсіпбек Аймауытов – қазақтың көрнекті жазушысы
Мақсаты:
1. Білімділік - Жазушы Жүсіпбек Аймауытовтың өмірі мен шығармашылығы туралы терең түсінік беру. Жазушының әдеби мұрасын негізгі ерекшеліктерін ұғындыру.
2. Дамытушылық - Оқушылардың қазақ зиялыларының өмірі мен шығармаларымен жете танысып, ізденімпаз, шығармашыл болуға, сөз өнерін қадір - қасиетімен танысуға білімдерін жетілдіру.
3. Тәрбиелік - Оқушыларды көркем әдебиетті оқуға, адамгершілік - рухани дүние танымын байыта білуге баулу.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ, әдеби танымдық.
Құрал - жабдықтар, көрнекті құралдар: Жазушы өмірі жайлы слайд, сызба - кесте,
Сабақтың әдістері: Оқу, әңгімелеу, сұрақ - жауап, талдау, салыстыру.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Білімді жан - жақты тексеру.
- Қазақ әдебиетіндегі өзіндік орны бар жазушылар кімдер?
- М. Дулатовтың қандай танымал шығармасы бар?
-«Көкшетау» поэмасының авторы кім?
- Көкшетау поэмасындағы халық аңыздарды ата?
- М. Жұмабаевтың поэмаларын ата?
-«Қойлыбайдың қобызы»поэмасының тақырыбы не?
- С. Торайғыровтың «Қамар сұлу»романының тақырыбы мен идеясы.
- 1916ж Ұлт - азаттық көтеріліс жырларын ата?
XX ғасырдың басында алмасқан қоғамдық құрылыстар жіктелген екі дәуірдің шекарасында өмір сүріп, сол қоғамның аласапыран шындығын әдебиет әлемінде үлкен суреткерлікпен бейнелеген қаламгердің бірі – Жүсіпбек Аймауытов еді. Бүгінгі сабағымыз қаламгердің шығармашылығы жайлы болмақ. (оқушыларға үй тапсырмасы ретінде өмір жолын оқып келу тапсырылған)
1. Ой шақыру. Жүсіпбек – жазушы, ақын, сыншы, драматург, аудармашы, публицист.
1. Жүсіпбектің туып - өскен жері? (Павлодар облысының, Баянауыл ауданы)
2. Жүсіпбектің ата - тегі кімдер?
3. Жүсіпбектің ауыл молдасынан ескіше оқыды?
(Жүніс қожа, Шәймерден қожа, Қожахмет молда, Қапар қажы, Мұхамеджан деген кісіден сабақ алады.)
4. Баянауылда оқыған жылдары?(1907ж)
5. Екі классты орыс - қазақ мектебінде қай қалада, қай жылы оқиды?(Кереку, 1911ж.)
6. Семейдегі мұғалімдер семинариясында оқыған жылдары?(1914 - 1919ж) Қ. Сатбаев - пен, М. Әуезовпен танысып бірге оқиды.
Семинарияда оқыған жылдары «Абай»атты журнал шығарып, «Сарыарқа» газетімен қызметтес болды.
Семинарияны бітірген соң (1919 - 1920ж) Семей губерниялық Атқару комитетінің бөлім меңгерушісі, «Кедей таңы»атты газетінің редакторы болып жұмыс істейді. 1921ж. «Қазақ тілі»газетінің редакторы, 1922ж. Мұғалімдік қызметке ауысқан.
Пьесалары туралы түсінік
Жүсіпбектің сан саналы шығармашылық мұрасының салмақты жағының бірі - оның драматургиясы. Ол қазақ әдебиетінде төңкеріс қарсаңында ғана туа бастаған осы жанрдың да негізін салушылардың қатарында аталады. Сонымен қатар Жүсіпбек - қазақтың ұлттық театр өнерінің де бастауында тұрған адам.
1916ж. Алғаш 5перделі пьесам (Нұрғали Құлжанов ұнатпаған соң) жарыққа шықпады, оған 1916 - 1917ж. Туған пьесалары.
«Қанапия - Шәрбану»1916 - 1917ж. Пьесалар.
«Қанапия - Шәрбану»пьесалары 1926. Кітап болып басылып шыққан.
«Салиқа қыз»(1922),»Ел қорғаны»(1926ж), «Шернияз»(1926ж), «Мансапқорлар»(1922ж), «Рәбиға»(1926ж), «Қанапия - Шәрбану»(1925ж)
Ж. Аймауытов пьесалары идеялық бағыт - бағдары жағынан да, көркемдік ізденістері тұрғысында жиырмасыншы жылдар әдебиетіндегі жаңа құбылыс болып табылады. Ол жаңаның жеңісін, ескінің күйреуін суреттей отырып, өз дәуірінің жаңа адамдарын ашты, қазақ ауылындағы әлеуметтік тартыстың сырын шынайы бейнелейді.
1топ. Жүсіпбек – ақын
2 топ. Жүсіпбек – прозашы
3топ. Жүсіпбек - драматург тақырыбында слайд жоба қорғайды (3 - 5мин)
Ой толғау «Жүсіпбектің әдеби мұралары – ұлттық құндылығымыз»
Сабақты қорытындылау: Жазушы Жүсіпбек өз еліне көп еңбек сіңірген. Аудармашы есебінде Жүсіпбек орыстың және дүние жүзілік классикалық әдебиеттің туындыларын қазақ тілінде сөйлеткен. Н. В. Гоголдің «Ревизорын», А. С. Пушкиннің «Тас мейман», «Сараң серісін», Ф. Дюшеннің «Дәмелі», С. Чуйковтың «Тау еліндегі оқиға»сияқты туындыларды аударған.
Жас ұрпақты жаңа рухта, адамгершілікке, жақсы мінез – құлыққа тәрбиелеуде «Тәрбиешіге көмек», «Психология», «Жан жүйесі және өнер таңдау» атты педагогикалық еңбектерін мен ғылыми зерттеулері мәні зор болған. Жүсіпбектің әдеби мұрасы қазақ әдебиетінің тарихи қорынан ерекше орын алатыны сөзсіз
Үйге тапсырма: «Ақбілек романы - реалистік роман» оқып, талдап келу
Мақсаты:
1. Білімділік - Жазушы Жүсіпбек Аймауытовтың өмірі мен шығармашылығы туралы терең түсінік беру. Жазушының әдеби мұрасын негізгі ерекшеліктерін ұғындыру.
2. Дамытушылық - Оқушылардың қазақ зиялыларының өмірі мен шығармаларымен жете танысып, ізденімпаз, шығармашыл болуға, сөз өнерін қадір - қасиетімен танысуға білімдерін жетілдіру.
3. Тәрбиелік - Оқушыларды көркем әдебиетті оқуға, адамгершілік - рухани дүние танымын байыта білуге баулу.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ, әдеби танымдық.
Құрал - жабдықтар, көрнекті құралдар: Жазушы өмірі жайлы слайд, сызба - кесте,
Сабақтың әдістері: Оқу, әңгімелеу, сұрақ - жауап, талдау, салыстыру.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі
2. Білімді жан - жақты тексеру.
- Қазақ әдебиетіндегі өзіндік орны бар жазушылар кімдер?
- М. Дулатовтың қандай танымал шығармасы бар?
-«Көкшетау» поэмасының авторы кім?
- Көкшетау поэмасындағы халық аңыздарды ата?
- М. Жұмабаевтың поэмаларын ата?
-«Қойлыбайдың қобызы»поэмасының тақырыбы не?
- С. Торайғыровтың «Қамар сұлу»романының тақырыбы мен идеясы.
- 1916ж Ұлт - азаттық көтеріліс жырларын ата?
XX ғасырдың басында алмасқан қоғамдық құрылыстар жіктелген екі дәуірдің шекарасында өмір сүріп, сол қоғамның аласапыран шындығын әдебиет әлемінде үлкен суреткерлікпен бейнелеген қаламгердің бірі – Жүсіпбек Аймауытов еді. Бүгінгі сабағымыз қаламгердің шығармашылығы жайлы болмақ. (оқушыларға үй тапсырмасы ретінде өмір жолын оқып келу тапсырылған)
1. Ой шақыру. Жүсіпбек – жазушы, ақын, сыншы, драматург, аудармашы, публицист.
1. Жүсіпбектің туып - өскен жері? (Павлодар облысының, Баянауыл ауданы)
2. Жүсіпбектің ата - тегі кімдер?
3. Жүсіпбектің ауыл молдасынан ескіше оқыды?
(Жүніс қожа, Шәймерден қожа, Қожахмет молда, Қапар қажы, Мұхамеджан деген кісіден сабақ алады.)
4. Баянауылда оқыған жылдары?(1907ж)
5. Екі классты орыс - қазақ мектебінде қай қалада, қай жылы оқиды?(Кереку, 1911ж.)
6. Семейдегі мұғалімдер семинариясында оқыған жылдары?(1914 - 1919ж) Қ. Сатбаев - пен, М. Әуезовпен танысып бірге оқиды.
Семинарияда оқыған жылдары «Абай»атты журнал шығарып, «Сарыарқа» газетімен қызметтес болды.
Семинарияны бітірген соң (1919 - 1920ж) Семей губерниялық Атқару комитетінің бөлім меңгерушісі, «Кедей таңы»атты газетінің редакторы болып жұмыс істейді. 1921ж. «Қазақ тілі»газетінің редакторы, 1922ж. Мұғалімдік қызметке ауысқан.
Пьесалары туралы түсінік
Жүсіпбектің сан саналы шығармашылық мұрасының салмақты жағының бірі - оның драматургиясы. Ол қазақ әдебиетінде төңкеріс қарсаңында ғана туа бастаған осы жанрдың да негізін салушылардың қатарында аталады. Сонымен қатар Жүсіпбек - қазақтың ұлттық театр өнерінің де бастауында тұрған адам.
1916ж. Алғаш 5перделі пьесам (Нұрғали Құлжанов ұнатпаған соң) жарыққа шықпады, оған 1916 - 1917ж. Туған пьесалары.
«Қанапия - Шәрбану»1916 - 1917ж. Пьесалар.
«Қанапия - Шәрбану»пьесалары 1926. Кітап болып басылып шыққан.
«Салиқа қыз»(1922),»Ел қорғаны»(1926ж), «Шернияз»(1926ж), «Мансапқорлар»(1922ж), «Рәбиға»(1926ж), «Қанапия - Шәрбану»(1925ж)
Ж. Аймауытов пьесалары идеялық бағыт - бағдары жағынан да, көркемдік ізденістері тұрғысында жиырмасыншы жылдар әдебиетіндегі жаңа құбылыс болып табылады. Ол жаңаның жеңісін, ескінің күйреуін суреттей отырып, өз дәуірінің жаңа адамдарын ашты, қазақ ауылындағы әлеуметтік тартыстың сырын шынайы бейнелейді.
1топ. Жүсіпбек – ақын
2 топ. Жүсіпбек – прозашы
3топ. Жүсіпбек - драматург тақырыбында слайд жоба қорғайды (3 - 5мин)
Ой толғау «Жүсіпбектің әдеби мұралары – ұлттық құндылығымыз»
Сабақты қорытындылау: Жазушы Жүсіпбек өз еліне көп еңбек сіңірген. Аудармашы есебінде Жүсіпбек орыстың және дүние жүзілік классикалық әдебиеттің туындыларын қазақ тілінде сөйлеткен. Н. В. Гоголдің «Ревизорын», А. С. Пушкиннің «Тас мейман», «Сараң серісін», Ф. Дюшеннің «Дәмелі», С. Чуйковтың «Тау еліндегі оқиға»сияқты туындыларды аударған.
Жас ұрпақты жаңа рухта, адамгершілікке, жақсы мінез – құлыққа тәрбиелеуде «Тәрбиешіге көмек», «Психология», «Жан жүйесі және өнер таңдау» атты педагогикалық еңбектерін мен ғылыми зерттеулері мәні зор болған. Жүсіпбектің әдеби мұрасы қазақ әдебиетінің тарихи қорынан ерекше орын алатыны сөзсіз
Үйге тапсырма: «Ақбілек романы - реалистік роман» оқып, талдап келу
You Might Also Like
