
Istock.com
- 06 нау. 2025 23:02
- 22
Бердалы Ораз Ғабитұлы
Көше көрген бала: Жастар арасындағы «көше» идеологиясының қаупі
Қазіргі қоғамда «көше көрген бала» деген ұғым жасөспірімдер арасында жиі кездеседі. Бұл термин көбіне өмірдің қиындығын ерте көрген, өзін «нағыз өмірдің» ережелерімен шыңдалған адам ретінде көрсететін жастарға қатысты қолданылады. Бірақ, бұл түсінік шын мәнінде кімге пайдалы? Жастарды тәрбиелеуде «көше» мәдениетінің ықпалы қаншалықты зиянды?
«Көше» идеологиясының түп-тамыры қайда жатыр?
«Көше» түсінігі кеңестік кезеңнен бері келе жатқан құбылыс. Кеңес үкіметі кезінде балалар үйінде тәрбиеленген жетімдер, қоғамнан шеттетілгендер өз ережелерін қалыптастырып, бейресми субмәдениет құрды. Бұл кейінірек криминалды ортаға айналып, 90-жылдардағы қиын-қыстау кезеңде «көше заңы» ретінде жастар арасында белең алды. Қазіргі таңда бұл мәдениет кейбір жасөспірімдер үшін өзін-өзі дәлелдеудің бір жолына айналып отыр.
«Көше көрген» бала қандай болады?
Көптеген жасөспірімдер «көше мектебі» арқылы өмірді үйреніп, өздерін еркін сезінетінін айтады. Бірақ, шын мәнінде, бұл өмір салты оларға не береді?
Өмірлік тәжірибе: Көшеде жүрген бала ерте есейеді, өмірдің ащы-тұщысын тез сезінеді.Білімсіздік: Көше тәрбиесі академиялық білімнен алыстатады.Тәртіпсіздік: «Көше заңы» көбінесе заңға қайшы әрекеттерге әкеледі.Дұрыс емес құндылықтар: Күштілердің әлсіздерді басуы, заңды мойындамау, агрессия сияқты зиянды әдеттер қалыптасады.
Жастарды «көше» идеологиясынан қалай қорғауға болады?
1. Ұлттық тәрбие беру: Қазақтың батырлық, намысшылдық дәстүрлерін дұрыс бағытта дамыту.
2. Ата-ананың рөлін күшейту: Балалар бос уақытын тиімді өткізуі үшін ата-ана бақылау жасауы қажет.
3. Спорт пен өнерге баулу: Көшеде босқа уақыт өткізудің орнына спортпен, өнермен айналысуға жағдай жасау.
4. Құқық қорғау жұмыстарын күшейту: Кәмелетке толмағандар арасындағы заң бұзушылықтарға тосқауыл қою.
5. Танымал тұлғаларды үлгі ету: Жастарға дұрыс бағыт беретін спортшыларды, кәсіпкерлерді, ғалымдарды насихаттау.
«Көше көрген бала» – өмірге бейім, бірақ оның болашағы бұлыңғыр болуы мүмкін. «Көше» идеологиясы тек жеке тұлғаға ғана емес, қоғамға да үлкен зиян тигізеді. Сондықтан, жастарды зиянды субмәдениеттен құтқарып, оларға дұрыс бағыт беру – әрбір ата-ана мен мұғалімнің, тіпті бүкіл қоғамның міндеті.