Лингвомәдениеттаным – тіл біліміндегі жаңа ғылыми бағыт
Лингвомәдениеттаным – тіл біліміндегі жаңа ғылыми бағыт
Түркітануда фразеологизм туралы алғашқы еңбектер 40 - жылдардан кейін жарық көрді. Түркі фразеологиясын (әзірбайжан, башқұрт, қазақ, қырғыз, татар, өзбек, т. б.) зерттеуде алғашқы атсалысқан қазақ ғалымы І. Кеңесбаев болатын.
Бұл саладағы ғылыми еңбектердің тіл – тілдегі фразеологизмдердің тұлғалық, мағыналық жақтарының күрделілігіне қарай, зерттеу әдістерінің бағыт - бағдары әр алуан. Елуінші жылдардан кейін түркітануда фразеологизмдердің тіл білімінде жеке пән ретінде қалыптасу жолында көптеген мәселелерді ғылыми тұрғыда шешуде үлкен өзгерістер басталды. Бұл ретте баспа бетіне жарияланған жалпы фразеологизм туралы еңбектерге шолу жасасақ, түркітануда айтарлықтай нәтижелер бар екені байқалады.
Алғашқы кезеңде әр ұлттың өз тіліндегі тұрақты сөз тіркестерінің негізін айқындау, саралау бағыты тұрады. Тілші ғалымдардың әр жылдары жарық көрген зерттеулері осының айғағы. Қазақ фразеологиясының көш бастауынан кейін - ақ (І. Кеңесбаев), ұйғыр тіліндегі тұрақты сөз тіркестері – Ч. Сайфуллин; әзірбайжан фразеологиясы – А. Байрамов; өзбек фразеологиясының мәселелері – Ш. Рахматуллаев; түрік тіліндегі идиомалар – А. Долганов, түркімен тіліндегі идиомалар – К. Бабаев, қырғыз тіліндегі идиомалар – Ж. Османова, құмық тіліндегі фразеологизмдер туралы – К. Дойбова, қарашай – балқар тіліндегі фразеология – З. Жарашуева, башқұрт тіліндегі фразеологизмдер – З. Урапсин, чуваш тіліндегі фразеологизмдер – М. Черновтардың т. б. зерттеуімен жарық көрді.
Фразеологиялық орамдар тілдік единица ретінде лексика – семантикалық жағынан сан қырлы. Бұл мәселелерді теориялық жағынан дамыту толық шешімін тапты деу қиын. Керісінше жан - жақты түбегейлі зерттеу мен түрлі ой - пікірлердің арасалмағы тіл - тілдегі тұрақты фразеологиялық тұлғалардың әлі де болса, ғалымдар назарынан тыс қалған жақтары бар екендігін көрсетеді. ФТ*- лар құрамын, оның семантикалық – тақырыптық аясын ғылыми түрде тұжырымдау С. Муратов, Ә. Қайдаров т. б. еңбектеріне негіз болды.
Түркітануда фразеологизм туралы алғашқы еңбектер 40 - жылдардан кейін жарық көрді. Түркі фразеологиясын (әзірбайжан, башқұрт, қазақ, қырғыз, татар, өзбек, т. б.) зерттеуде алғашқы атсалысқан қазақ ғалымы І. Кеңесбаев болатын.
Бұл саладағы ғылыми еңбектердің тіл – тілдегі фразеологизмдердің тұлғалық, мағыналық жақтарының күрделілігіне қарай, зерттеу әдістерінің бағыт - бағдары әр алуан. Елуінші жылдардан кейін түркітануда фразеологизмдердің тіл білімінде жеке пән ретінде қалыптасу жолында көптеген мәселелерді ғылыми тұрғыда шешуде үлкен өзгерістер басталды. Бұл ретте баспа бетіне жарияланған жалпы фразеологизм туралы еңбектерге шолу жасасақ, түркітануда айтарлықтай нәтижелер бар екені байқалады.
Алғашқы кезеңде әр ұлттың өз тіліндегі тұрақты сөз тіркестерінің негізін айқындау, саралау бағыты тұрады. Тілші ғалымдардың әр жылдары жарық көрген зерттеулері осының айғағы. Қазақ фразеологиясының көш бастауынан кейін - ақ (І. Кеңесбаев), ұйғыр тіліндегі тұрақты сөз тіркестері – Ч. Сайфуллин; әзірбайжан фразеологиясы – А. Байрамов; өзбек фразеологиясының мәселелері – Ш. Рахматуллаев; түрік тіліндегі идиомалар – А. Долганов, түркімен тіліндегі идиомалар – К. Бабаев, қырғыз тіліндегі идиомалар – Ж. Османова, құмық тіліндегі фразеологизмдер туралы – К. Дойбова, қарашай – балқар тіліндегі фразеология – З. Жарашуева, башқұрт тіліндегі фразеологизмдер – З. Урапсин, чуваш тіліндегі фразеологизмдер – М. Черновтардың т. б. зерттеуімен жарық көрді.
Фразеологиялық орамдар тілдік единица ретінде лексика – семантикалық жағынан сан қырлы. Бұл мәселелерді теориялық жағынан дамыту толық шешімін тапты деу қиын. Керісінше жан - жақты түбегейлі зерттеу мен түрлі ой - пікірлердің арасалмағы тіл - тілдегі тұрақты фразеологиялық тұлғалардың әлі де болса, ғалымдар назарынан тыс қалған жақтары бар екендігін көрсетеді. ФТ*- лар құрамын, оның семантикалық – тақырыптық аясын ғылыми түрде тұжырымдау С. Муратов, Ә. Қайдаров т. б. еңбектеріне негіз болды.
Назар аударыңыз! Жасырын мәтінді көру үшін сізге сайтқа тіркелу қажет.
You Might Also Like
