Тапқыр достар
Маңғыстау облысы,
Жаңаөзен № 6 орта мектептің
Математика пәні мұғалімі
Бальмагамбетова Аймикен
Сыныптан тыс сабақ:
«Тапқыр достар»
(Сыныптар арасында)
Мақсаты: Оқушылардың ой - өрісін дамыту, тапқырлық, ізденімпаздық қасиеттерге жетелеу. Дәлдікке ұқыптылыққа пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Ойын барысы:
Оқушылар екі топқа бөлінуі «Алғыр» «Тапқыр»
1. Ойын шарттарымен таныстыру:
І бөлім: «Бәйге»
ІІ бөлім: «Бұл не? Бұл кім?»
ІІІ бөлім: «Логикалық есептер»
ІV бөлім: «Суреттер сайысы»
V бөлім: «Ойлан тап»
І бөлім: «Бәйге» ойыны, әр дұрыс жауапқа 1 ұпай, тез шапшаң жауап беру керек.
«Алғыр» тобы:
1. Бұрышты тең екі бөліктік сәуле (биссектриса)
2. Синустың косинусқа қатысы (тангенс)
3. Шеңберден бір ғана ортақ нүктесі бар түзеу (жанама)
4. Жазықтықтағы күндей түзеулер ешқашан қиылыспайды (ІІ)
5. Негізгі тригонометриялық тепе – теңдік (sin ²⁺cos²х - 1)
6. 9 - дың квадратынан 9 – ды азайт (81 - 9=72)
7. Квадрат теңдеудің жалпы түрі (ax ²+bx+c=0)
8. Вектор дегеніміз не? (Бағытталған кесінді)
9. Тригонометриялық функцияларының қайсысы жұп? (cos)
10. Кез – келген үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы (180)
11. Түзуге қатысты симметрия (осьтік симметрия)
12. Арифметикалық прогрессияның n - ші мүшесінің формуласы (an=a ₁+01(n - 1))
13. Қандай векторлар тең болады? (бағыттас)
14. Тәуліктің төрттен бір бөлігі (6 сағат)
15. 225 нешенің квадраты (15)
«Тапқыр» тобы:
1. Дәптерге із қалдыратын зат (қалам)
2. Косинустың синусқа қатысы (сғу)
3. Уш кесіндіден құралған фигура (ұшбұрыш)
4. Екі қатынастың теңдігі (пропорция)
5. Параметрлердің үш өлшемі (биіктігі, ұзындығы, ені)
6. Төрттен үшке кері сан (үштен төрт)
7. 121 нешенің квадраты (11)
8. Қарама – қарсы вектор дегеніміз не? (бағыттары)
9. Виет теоремасы қай теңдеуде қолданады? ( келтірілген квадрат теңдеу)
10. Кез - келген төртбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы
11. Нүктеге қиысты симметрия (цетрлік симметрия)
12. Геометриялық прогрессияның n - ші мүшесінің формуласы (bn=b ₁y ⁿ ⁻ ¹)
13. Ең кіші натурал сан (1)
14. 7 жай сан ба, құрама сан ба? (жай)
15. 6- ның квадратынан 6- ны азайт (6 ²- 6=36 - 6=30)
ІІ бөлім: «Бұл не? Бұл кім?» (10)
1. «Бұл сондай бір нәрсе, әуелі біреуінде білмейсің, білгің келсе, ізден тауып алуға болады. Кейде есептер тек санның көмегімен шығарылады. Олардың жапырақтары мен сабақтары барма екенін білмеймін, ал түбірі бар. Кейде жоқ болуы да мүмкін. Екінші сыныпта олар жай, бесінші сыныпта күрделі, ал оныншы сыныпта тригонометриялық деп аталады. Бұл не? (теңдеу)
2. Бұл зат барлық оқушыларға қажет зат деп айта алмаймын. Бірақ кішірек сыныптың оқушылары қызық көріп аналарына айтып алғызады. Ал жоғары сынып оқушыларына ол өте қажет. Оны олар уақытты үнемдеу үшін, ал кейде білмейтін бірдеңені тауып алу үшін қолданады. Бұл не? (калькулятор)
3. Бұл зат әр үйде кездеседі. Біреулер оны қабырғаға іліп, енді біреулер үстел үстіне шыны астына қояды, ол зат тіпті сенің кітап – дәптеріңнің арасында да жатуы мүмкін. Ондағы мағлұмат бір жолға, бір бағанға тізбек түрінде жазылған. Оның жылдың соңында немесе басында қажет. Бұл не? ( күнделік)
4. Бұл – басы да, ұшы да жоқ, бір әдемі қызық фигура. Бұл фигура барлық жерде қолданылады: тұрмыста, техникада, жерде, қанша жүрсең де, бәрібір шыққан жеріңе қайтып ораласың. Оны катерлерде, үлкен кемелерде кездестіруге болады. Онда ол «құтқарушы» деп аталады. Бұл не? (дөңгелек).
ІІІ бөлім: Логикалық есептер: (10 ұпай)
1. Екі бөлмеде 76 адам болған, олардың біреуінен 30 адам, екіншісінен 40 адам шығып кеткенде бөлмелердегі адамдардың саны болды. Алғашқы әр бөлмеде неше адам болған? Жауабы: 33 адам және 43 адам.
2. Тырналар әдетте топпен ұшқанда үшбұрыш жасап ұшады: 1 тырна, екінші қатарда екеу, үшінші қатарда үшеу, тағы сол сияқты. Егер соңғы қатарда 15 тырна ұшып бара жатса тырналар тобында барлығы неше тырна ұшып барады? (120)
3. Жанұяда 4 ұл, және әр ұлдың бір анасы бар. Жанұяда неше бала бар? (5)
4. 2 оқушы тығыз құмалақты 4 сағат ойнады. Әр қайсысы неше сағат ойнатады? (4)
5. 5 жұмыртқа 4 минутта піседі, ал 10 жұмыртқа неше минутта піседі? (4)
6. Қосарланып жегілген ат – арбамен Сымбат 8 минут жол жүрді. Оның әр аты неше шақырым жүрді? (8)
7. Кенеттен клиенттің көгілдір түстес 3 тоты құсы 3 кг жемді 3 күнде, жасыл түстес 5 тоты құсы 5 кг жемді 5 күнде, ал сарғыш 7 құс 7 күнде жеп тауысады. Тотылардың ең қомағайы қайсысы? (көгілдір түстісі)
8. Жасы 100 -ге жеткен қария өмір бойы өзінің туған күнін 25 рет қана атап өтіпті, себебі неде? (29 ақпан)
9. Үстелдің 4 бұрышы бар. Егер бір бұрышын кесіп тастаса, неше бұрышы қалады? (5)
10. Тәрелкеде 4 алма қалатындай етіп, 4 алманы төртеуіне бөлу керек. (төртіншісіне тәрелкені беру керек)
Жаңаөзен № 6 орта мектептің
Математика пәні мұғалімі
Бальмагамбетова Аймикен
Сыныптан тыс сабақ:
«Тапқыр достар»
(Сыныптар арасында)
Мақсаты: Оқушылардың ой - өрісін дамыту, тапқырлық, ізденімпаздық қасиеттерге жетелеу. Дәлдікке ұқыптылыққа пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Ойын барысы:
Оқушылар екі топқа бөлінуі «Алғыр» «Тапқыр»
1. Ойын шарттарымен таныстыру:
І бөлім: «Бәйге»
ІІ бөлім: «Бұл не? Бұл кім?»
ІІІ бөлім: «Логикалық есептер»
ІV бөлім: «Суреттер сайысы»
V бөлім: «Ойлан тап»
І бөлім: «Бәйге» ойыны, әр дұрыс жауапқа 1 ұпай, тез шапшаң жауап беру керек.
«Алғыр» тобы:
1. Бұрышты тең екі бөліктік сәуле (биссектриса)
2. Синустың косинусқа қатысы (тангенс)
3. Шеңберден бір ғана ортақ нүктесі бар түзеу (жанама)
4. Жазықтықтағы күндей түзеулер ешқашан қиылыспайды (ІІ)
5. Негізгі тригонометриялық тепе – теңдік (sin ²⁺cos²х - 1)
6. 9 - дың квадратынан 9 – ды азайт (81 - 9=72)
7. Квадрат теңдеудің жалпы түрі (ax ²+bx+c=0)
8. Вектор дегеніміз не? (Бағытталған кесінді)
9. Тригонометриялық функцияларының қайсысы жұп? (cos)
10. Кез – келген үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы (180)
11. Түзуге қатысты симметрия (осьтік симметрия)
12. Арифметикалық прогрессияның n - ші мүшесінің формуласы (an=a ₁+01(n - 1))
13. Қандай векторлар тең болады? (бағыттас)
14. Тәуліктің төрттен бір бөлігі (6 сағат)
15. 225 нешенің квадраты (15)
«Тапқыр» тобы:
1. Дәптерге із қалдыратын зат (қалам)
2. Косинустың синусқа қатысы (сғу)
3. Уш кесіндіден құралған фигура (ұшбұрыш)
4. Екі қатынастың теңдігі (пропорция)
5. Параметрлердің үш өлшемі (биіктігі, ұзындығы, ені)
6. Төрттен үшке кері сан (үштен төрт)
7. 121 нешенің квадраты (11)
8. Қарама – қарсы вектор дегеніміз не? (бағыттары)
9. Виет теоремасы қай теңдеуде қолданады? ( келтірілген квадрат теңдеу)
10. Кез - келген төртбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы
11. Нүктеге қиысты симметрия (цетрлік симметрия)
12. Геометриялық прогрессияның n - ші мүшесінің формуласы (bn=b ₁y ⁿ ⁻ ¹)
13. Ең кіші натурал сан (1)
14. 7 жай сан ба, құрама сан ба? (жай)
15. 6- ның квадратынан 6- ны азайт (6 ²- 6=36 - 6=30)
ІІ бөлім: «Бұл не? Бұл кім?» (10)
1. «Бұл сондай бір нәрсе, әуелі біреуінде білмейсің, білгің келсе, ізден тауып алуға болады. Кейде есептер тек санның көмегімен шығарылады. Олардың жапырақтары мен сабақтары барма екенін білмеймін, ал түбірі бар. Кейде жоқ болуы да мүмкін. Екінші сыныпта олар жай, бесінші сыныпта күрделі, ал оныншы сыныпта тригонометриялық деп аталады. Бұл не? (теңдеу)
2. Бұл зат барлық оқушыларға қажет зат деп айта алмаймын. Бірақ кішірек сыныптың оқушылары қызық көріп аналарына айтып алғызады. Ал жоғары сынып оқушыларына ол өте қажет. Оны олар уақытты үнемдеу үшін, ал кейде білмейтін бірдеңені тауып алу үшін қолданады. Бұл не? (калькулятор)
3. Бұл зат әр үйде кездеседі. Біреулер оны қабырғаға іліп, енді біреулер үстел үстіне шыны астына қояды, ол зат тіпті сенің кітап – дәптеріңнің арасында да жатуы мүмкін. Ондағы мағлұмат бір жолға, бір бағанға тізбек түрінде жазылған. Оның жылдың соңында немесе басында қажет. Бұл не? ( күнделік)
4. Бұл – басы да, ұшы да жоқ, бір әдемі қызық фигура. Бұл фигура барлық жерде қолданылады: тұрмыста, техникада, жерде, қанша жүрсең де, бәрібір шыққан жеріңе қайтып ораласың. Оны катерлерде, үлкен кемелерде кездестіруге болады. Онда ол «құтқарушы» деп аталады. Бұл не? (дөңгелек).
ІІІ бөлім: Логикалық есептер: (10 ұпай)
1. Екі бөлмеде 76 адам болған, олардың біреуінен 30 адам, екіншісінен 40 адам шығып кеткенде бөлмелердегі адамдардың саны болды. Алғашқы әр бөлмеде неше адам болған? Жауабы: 33 адам және 43 адам.
2. Тырналар әдетте топпен ұшқанда үшбұрыш жасап ұшады: 1 тырна, екінші қатарда екеу, үшінші қатарда үшеу, тағы сол сияқты. Егер соңғы қатарда 15 тырна ұшып бара жатса тырналар тобында барлығы неше тырна ұшып барады? (120)
3. Жанұяда 4 ұл, және әр ұлдың бір анасы бар. Жанұяда неше бала бар? (5)
4. 2 оқушы тығыз құмалақты 4 сағат ойнады. Әр қайсысы неше сағат ойнатады? (4)
5. 5 жұмыртқа 4 минутта піседі, ал 10 жұмыртқа неше минутта піседі? (4)
6. Қосарланып жегілген ат – арбамен Сымбат 8 минут жол жүрді. Оның әр аты неше шақырым жүрді? (8)
7. Кенеттен клиенттің көгілдір түстес 3 тоты құсы 3 кг жемді 3 күнде, жасыл түстес 5 тоты құсы 5 кг жемді 5 күнде, ал сарғыш 7 құс 7 күнде жеп тауысады. Тотылардың ең қомағайы қайсысы? (көгілдір түстісі)
8. Жасы 100 -ге жеткен қария өмір бойы өзінің туған күнін 25 рет қана атап өтіпті, себебі неде? (29 ақпан)
9. Үстелдің 4 бұрышы бар. Егер бір бұрышын кесіп тастаса, неше бұрышы қалады? (5)
10. Тәрелкеде 4 алма қалатындай етіп, 4 алманы төртеуіне бөлу керек. (төртіншісіне тәрелкені беру керек)