InfoHub Logo

Tabıǵattaǵy tirshiliktiń kóbi tisimen qorǵanady. Nemese olardyń kómegimen qoregin tabady. Keıbiri qurbanynyń denesine xımıalyq ý shashyratý úshin bizgegin paıdalansa, basqasy bar zeıinin tisteý kúshi men qýattylyǵyna baǵyttap otyrady. Tizimde birneshe tirshilik ıesi keltirilgen, olardy kezdestirseńiz ómirińizge qaýip tónýi de ábden múmkin.

Otty qumyrsqalar

Solenopsidini dep atalatyn jaýyz qumyrsqalar óz qurbanynyń denesine bekinip alady da, keıinnen qursaq qýysynda ornalasqan bizgek arqyly ý shashady. Solenopsın ýly alkaloıdy adamda qatty kúıikke uqsas sezimderdi týdyrady eken.

Bóribalyqtar

Bóribalyqtardyń tómengi jaq súıegi alǵa qaraı edáýir shyǵyńqy keledi. Asa ótkir úshburyshty tisteriniń ósýi de erekshe — balyq aýzyn jumǵanda, ústińgi tisteri astyńǵy tisterdiń aralaryna dál túsedi eken. Sonyń arqasynda jyrtqysh baıǵus qurbannyń denesin bólshek-bólshektep kesip jibere alady. Sonymen qatar, bóribalyqtar óte jyldam tisteıdi: bul jyrtqyshtardyń bir úıiri alyp deneli enekeniń ózin bar bolǵany 15 mınýt ishinde qý súıek qalǵansha kemirip tastaı alady eken.

Medýzalar

Medýzalardyń kóp túri ózderin shabýyldan qorǵaý úshin, nemese kerisinshe, oljany ustaý úshin nematosıttermen atqylaıdy. Nematosıtter — atý kezinde kip-kishkentaı garpýndar tárizdi áreket etetin arnaýly kletkaly qurylymdar. Keıbireýi qosymsha ýly shabýyldy qamtamasyz etedi. Álemde medýzalardyń adam úshin qaýipti bolyp keletin 15 túri bar. Chironex fleckeri medýzasyn kezdestirý ómirińizge qaýip tóndiredi, onyń salmaǵy bir jarym kılogrammǵa deıin jetedi, al ýly qarmaýyshtary úsh metrge deıin jaıylady eken.

Qurshaıandar

Ǵylymǵa qurshaıandardyń eki myńǵa jýyq túr tarmaǵy belgili. Olardyń jıyrmasy adam ómiri úshin qaýipti. Ol qurshaıandardy Soltústik Afrıka men Taıaý Shyǵysta kezdestirýge bolady. Kóbinese Leiurus quinquestriatus dep atalatyn tarmaqtyń ókilderi jıi shabýyldaıdy, olardyń shaqqanynan adamnyń qınalatyny sonsha, ólimniń ózin adam azaptan qutqarýshy retinde qabyldaıdy eken.

Qanisher-ara

Afrıkanyń jabaıy aralary órkenıetti álemniń omartashalary úırengen aralardan aıtarlyqtaı erekshelenedi. XX ǵasyrda olardy Ońtústik Amerıkaǵa engizý áreketteri jasalǵan, sodan bul túr soltústikke taraldy, aralardyń “qanisher-ara” ataǵyna ıe bolǵan jeri de sol. Bul jándikter uıasyn qorǵaý qajet dep sheshse ǵana shabýyldaıdy eken. Olardyń ýynyń ýlandyrǵysh qasıeti de tym qatty — adam balasyn sanaýly mınýtta-aq óltirip jibere alady.

---