InfoHub Logo

Mynaý jaryq dúnıedegi izgi de shynaıy ásem qubylystarǵa kórgenin aınytpaı qabyldaıtyn sábıdiń pák kóńilimen, bozbalanyń bulaqtaı móldir bula sezimimen qaraǵym keledi. Bylaıynsha dúnıeniń, osynaý ómirimizdiń máni de, sáni de aspandaǵy jaryq nur ispetti. Al tirshiliktiń mán-maǵynasyn álgi aıtqan balanyń pák júreginiń, bozbalanyń arman-seziminiń tylsym syrlarynan izdeıtindeımin, sezinetindeımin. Sondaıda kún shuǵylasymen kúmisteı jylt-jylt etken aqsha qar oralady oıyma. Appaq-aý, appaq, bir ǵajaıyp kirshiksiz álem...

Sondaıda taǵy da dúnıe-pánıdiń ózge qym-qýytynda tıtteı de sharýasy joq bal búldirshinge aınalyp, top balaǵa qosylyp, qulaqshynym jalpyldap, alma better narttaı bolyp qyzaryp, qyr basynan shanamen tómen qaraı quldılaǵym keledi dersiń. Aýyl balasynyń aqsha qar ústinde alysyp-julysyp, aýnap-qýnaǵanynyń ózi ájeń aıtar ertegi sekildenedi. Bala degeniń oıynǵa toıýshy ma edi sirá da. Qaıran, balǵyn shaq! Eki topqa bólinip alyp, qar laqtyrysyp, árli-berli sybasyp, esh ýaıymsyz, soǵan máz bolyp arqaıyn ótken kúnder-aı! Asyl anashym, seniń ulylyǵyńa taǵy da endi kóz jetkizgendeımin. Kún uzaqqa dalada qarmen oınaǵan qaradomalaqtaryń ábden qoldary úsip, búrisip úıge jetkenderinde meıirimdi júzińmen jylytyp, yp-ystyq qoltyǵyńa mup-muzdaı qolymyzdy salǵyzatyn ediń. Sonda baldyrǵan balapandaryńnyń tulaboıdy qaryp keterdeı sup-sýyq alaqanynyń yzǵaryn eleń de qylmaı, sheksiz meıir mahabbatyńmen óbekteı qaraıtynsyń, aıaýly ana!

Ol kezde kún de shaǵyrmaqtanyp, qulaǵyńdy qyz-qyz qaınatyp turýshy edi. Ol kezde qar da qalyń túsetin. Ol kezde tereze áınekterinde kádimgi qazaqtyń oıý-órnekterindeı ásem sýretterdi shymyr aıaz ózi-aq beınelep úlgiretin. Jerge túsken aq ulpa aq maqtadaı úlbirep, kózdiń jaýyn alatyn. Ol kezde de aq mamyqtaı aq túbit qardyń ústinde qompańdaǵan qara qarǵa júretuǵyn jorǵalap...

Shirkin, dúnıe! Bozbala dáýren - óz aldyna jatqan bir jyr. Alaburtqan asaý júrek, jaqsylyqqa, izgilikke, meıirimge, dostyqqa, mahabbatqa uıyǵan ińkár sezim alys armandarǵa jetelep, kóńil qusy qıalarǵa sharyqtaı samǵap, qıan-álemderden syr jumbaq izdemeýshi me edi? Jaz bolsa, sheksiz saıyn dala tósinde emin-erkin qalyqtaı qanat qaqqan aq kóbelekten kóz almaı, saǵymdy belge sarǵaıa, oılana kóz tigetinsiń, al qys tússe-aq boldy, qar jaýǵanyn tilep, alyp-ushyp qumartyp júretinsiń. Sonyń ózi dúnıege, tabıǵatqa adam balasynyń jańadan órken jaıyp kele jatqan balaýsa shaǵynda beı-jaı qaraı almaıtyndyǵynyń, sulýlyqty, ásemdikti sezine biletindiginiń belgisi eken-aý...

Alǵashqy qar jaýǵanda anamyz úıdiń ishin qaǵyp-silketin. Alǵashqy qar japalaqtap turǵanda adamdar kóńilinde de ózgeshe bir ózgeris bolyp, bir túlep, jańaryp, jasaryp qalatyn. Qar ústinde josylyp neshebir izder jatýshy edi. Sonyń bári de tabıǵatpen, jaratylyspen sonshalyq etene sýret sekildenetin. Bala bitken tań ertemen eki ezýleri eki qulaqtarynda máre-sáre bolyp, aı-hoı, aqqala soǵýshy edi. Osyndaıda tirshiliktiń tamyr soǵysynda erekshe ekpin, tabıǵı ári jańasha yrǵaq paıda bolatyn. Qyr ústinen qylt etip qasqyr kórinip, borannyń ózi ash bórideı ulı jónelgenimen isine bekem malshy qaýym qaraý kúnniń qaterinen yqpaı, qarýyna da, qaıratyna da senimdi júrýshi edi. Soǵan qaramastan maldyń kúı-qońy da, malshynyń kóńil aýany da jaman bolmaıtyn. El eńsesi kóterińki, sharýasy bekem, qytymyr aıazy kóp bolǵanymen, qysyr sózi az, jóni túzý áńgimesi mol bolatyn-dy. Árıne, munyń bári de ol kezde, bizdiń bala kezimizde, bozbala shaǵymyzda..

Bozbala demekshi, sol bir shaqtardy eske alsam, albyrt kóńilimde taǵy da arman, tátti muń júzedi. Qys túser-túspesten ylǵı da qarshyldaǵan qar jatatyn Beıneýdiń ǵajaıyp beınesi kóz aldymda beıne bir aq kógershindeı kólbeı qalady. Qysy qansha qatal bolǵanymen de aqsha qaryndaı appaq kóńilime, alǵaýsyz sezimime, lúpildegen boztorǵaı júregime máńgi sónbesteı ystyq ot salyp, qalǵan ǵumyrymda osynaý dúnıeden jalyndap, laýlap óterdeı tirshilik nárin sepken edi. Aqsha qarly dalada jelkendi úmittiń, appaq ýyz mahabbattyń tutqyny bolǵanmyn. Jańa jyldyń janǵa sondaı jaıly osynaý maqpal túni áli esimnen ketpeıdi...

1986 jyl

---