InfoHub Logo

«Shákirt-shákirt emes,
-Ustazyn ol súımese,
Ustaz- ustaz emes, 
Shákirti úshin kúımese»-dep uly aǵartýshy Y. Altynsarın aıtqandaı, óz isin jetik biletin, únemi izdeniste júretin, mádenıetti ustaz el bolashaǵynyń tizginin ustaıtyn qazirgi jas búldirshinderdiń júregine jol tapqanda ǵana bilim jetistikterine jetetini sózsiz. Bilim, daǵdy, iskerliktiń qalyptasýynyń bastamasy – bastaýysh saty. Keleshekte arnaýly mamandyqtarǵa talpynýdyń irgetasy da osy bastaýyshtan bastalmaq. Bastaýysh synyp oqýshylarynyń oı-qıalyn bilimmen nurlandyratyn, dúnıetanymyn keńeıtetin –ustaz sheberligi.

Qazirgi tańda bilim salasynyń aldynda daıyn bilimdi, daǵdylardy meńgeretin, qaıtalaıtyn ǵana emes, shyǵarmashylyq baǵytta jumys isteıtin, tyń jańalyqtar ashatyn, birtýma oılaý qabiletimen erekshelenetin jeke tulǵa qalyptastyrý mindetiniń turǵany barshamyzǵa belgili. Osy oraıda, Kembrıdj baǵdarlamasynyń 2-modýli oqýshylardy synı turǵydan oılaý- oqýshylardy joǵary oılaý, synaı oılaý deńgeıine jetkizedi.  Bastaýysh synyp oqýshysy jańalyqqa jany qumar, bilmegenin bilgisi kelip turady. 
Synı  turǵydan  oılaý  «oılaý  týraly  oılaný» dep  sıpattalǵan.  Ol  mańyzdy  máselelerdi  talqylaýdy  jáne  tájirıbeni  oı  eleginen ótkizýdi  qamtıdy.  

( Muǵalimderge  arnalǵan  nusqaýlyq  48 – bet ).
Osy kýrs boıynda úırengenimdi óz tájirıbemde qoldanyp, synı turǵydan oılaý arqyly oqýshylardyń bilimge degen senimin nyǵaıtyp, iskerligi men dúnıetanymyn qalyptastyrdym, yntasyn arttyrdym.  Sabaqtaǵy basty ózgeris-  oqýshylardyń jappaı tildik áreketke túsýi. Oqýshylardyń oılaý deńgeıi áldeqaıda joǵarylady. Ár taqyryptyń ıdeıasyn oqýshylardyń ózderiniń ashýy, keıipkerge aınalý, keıipkermen birge qýaný sabaqta jaǵymdy emosıa, áser qaldyratyndaı jaǵdaıǵa jetti.
Ásirese toptyq jumystarda balalardyń jandary jaqyndasyp, birge jasaǵan isteriniń nátıjesin kórý, olardy joǵary emosıonaldyq jaǵdaıǵa ákeletindigi baıqaldy.  Sabaqta ózderin erkin ustap, bilim alýǵa degen qushtarlyqtary men qyzyǵýshylyqtary artty.  Alǵan bilimin keńeıtý úshin ózdiginen   oqyp, topta, jupta  jumys jasaýǵa qalyptasa bastady. 

Synı  turǵysynan  oılaý  baǵdarlamasyn  sabaqtarǵa  engizý barysynda:

•    Oqýshylardyń  jas  erekshelikterine  saı  áreket  etý  mańyzdy.
•    Olardyń  qyzyǵýshylyǵyn  arttyrýǵa  mán  berý
•    Muǵalimge  de  synı  turǵydan  oılaýdy  meńgerý.
•    Sabaq  maqsatyna  negizdelgen  strategıalardy  durys  tańdaýǵa  úırendim.
•    Synyptan  tys  jumystarda  synı  turǵydan  oılaýǵa  berilgen  qyzyqty  tapsyrmalar  berip  otyrýdy  úırendim
•    Ár  sabaqqa  daıyndyqta  shyǵarmashylyqpen  jumys  isteý  kerek  ekenin  túsindim.
•    Endi  oqýshylarmen  damý  deńgeıin únemi  zerttep  otyrýdy  qajettiligime  aınaldyramyn.

Oqýshylar   ne  úırendi ?

•     Oqýshylar  izdenýge,  daǵdylanýǵa  úırendi.
•     Refleksıa  jasaı  alatyn  boldy.
•     Oqýshylar  oılaryn  júıeleýge,  ashyq  aıtýǵa  úırendi.
•     Oqýshylardyń    bir-birine  degen  qarym qatynasy  jaqsaryp,  yntymaqtastyq  atmosfera  qalyptasty.
•     Taldaý, jınaqtaý.  salystyrý  sıaqty  oılaý  prosesterin  meńgeredi.
•     Úlgerimi  tómen    oqýshylarda  alǵa  umtylys  paıda  boldy.  Synyptyń   úlgerimi  joǵarylady.
•     Shyǵarma,   esse   jaza  alatyn  boldy.
•     Olar  ártúrli  sheshimder  aıta  alatyn   boldy.

Meniń jasaǵan qorytyndym -  bul modýl boıynsha oqýshyǵa reprodýktıvti bilim bermeı, ol ózdiginen oqyp bilim alý úshin áreket etý shart. Muǵalimniń róli oqýshyǵa baǵyt baǵdar berý, qadaǵalaý ǵana. Oqýshy ózinde bar eski aqparatty ala otyryp, basqa derek kózderi arqyly óz bilimin tolyqtyryp otyrady. Budan sóz joq balanyń belsendiligi damyp, oılaý qabileti artady, nátıjesinde ózderine degen senimdilik paıda bolyp, qate jaýap bergeni úshin qoryqpaıdy, bir - birine jetistikke jetýlerine kómektesedi. Bul ádispen jumys jasaý muǵalimnen kóp izdenisti talap  etedi. Sabaqta balanyń kóbirek sóıleýin maqsat etetin bul tehnologıany ıgerý  muǵalimniń úzdiksiz izdenýin, óz biliktiligi men sheberligin, óziniń synı turǵydan oılaı bilý qabiletin shyńdap otyrýdy talap etedi.  

Kembrıdj oqytý baǵdarlamasy boıynsha oqýshylardy synı turǵyda oılaýǵa úıretý eń negizgi oıdy búkil aqparat ishinen saralap, jınaqtap meńgertýde kóp kómegin tıgizetini sózsiz.

Keleshekte  syndarly oqytýdy óz sabaqtaryma qoldana otyryp, tıanaqty jumys júrgizgim keledi. Jeti modýl arqyly  barlyq oqýshyny sabaqqa yntalandyrýda, óz oılaryn   ashyq aıta otyryp belsendilikterin arttyrýda paıdasy  kóp ekendigine   kóz jetkizdim.

---