InfoHub Logo

Eger siz Ilon Mask bolsańyz, onda sizge apta saıyn alpaýyt kópmıllıardtyq eki kompanıany jáne odan sál kishirek úsheýin basqarýyńyzǵa týra keler edi, sondaı-aq Mars týraly armandaýmen qatar, bes ulyńyzdy kórýge ýaqyt izdep, al sáti túsip jatsa - romantıkalyq keshki astyń qyzyǵyna bólener edińiz. Ilon Mask óziniń jumys aptasyn qalaı ótkizedi? SpaceX pen Tesla bas dırektorynyń kúntizbelik jospary kóptegen jyldar boıy kópshilikti tań qaldyrǵan dúnıelerdiń biri bolyp keldi. Qalaı bir ǵana adam osynshama kóp kásiporyndardy iske qosyp, olardy jumys istetýge múmkindik tabady jáne munymen qatar ol Marsta zeınetkerlikke ketýdi josparlaıdy, ári Tvıtterde Overwatch oınyna demeý kórsetýge ýaqyty bolady?

Jumys, jumys, jumys jáne uıqy

Tesla men SpaceX basshysy ýaqytynyń basym bóligin óz kompanıalaryn basqarýǵa jumsaıtyny tań qalatyn jaǵdaı emes. Masktyń ábden qaljyratatyn 100 saǵattyq jumys aptasyn 80-90 saǵatqa deıin qysqartqandyǵy týraly habarlanǵan bolatyn. Osyndaı jumys yrǵaǵyn ustap turý úshin, ol kofeınge arqa súıep aldy. Jumysynyń eń qyzǵan shaǵynda Mask kún saıyn 8 banka dıetaly kola jáne úlken shynaıaqpen birneshe ret kofe ishetin. «Kózimniń nashar kóre bastaǵanyn baıqap, meniń kádimgideı mazam ketti», «Biraq endi, keńsemde kofeınsiz dıetalyq kola bar» - deıdi ol.

Alaıda ol uıqydan bas tartpady. Uıqyǵa bólingen ýaqytty qysqartý kúndelikti bitiretin jumys kólemine keri áser etetin baıqady. Mask tańǵy jetide turyp, túngi birlerden keıin uıyqtaýdy ózine ádet etip aldy. «Men úshin uıqynyń eń jaqsy ýaqyttary — 6, 6,5 saǵat» - degen bolatyn 2013 jyly. «Uıqy degen – jaqsy nárse. Eger uıqym qanbaǵan bolsa, meniń kóńil-kúıim de jabyrqaý bolatynyn baıqadym».

Mask ádettegi adamǵa qaraǵanda eki ese artyq  jumys isteıdi. AQSH-ta 25-54 jastaǵy ádettegi qyzmetkerler kúnine 6,3 saǵat eńbek etedi. Al Mask kúnine 12 saǵat jumys isteıdi. Tİpti balalarmen ýaqyt ótkizgen kezdiń ózinde de elektrondy poshtamen jumysyn atqaryp jatady.

Bes jumystyń beseýine de keshikpeý

Mask óziniń jumys ýaqyttarynyń basym bóligin (90% ǵa jýyq) Tesla men SpaceX kompanıalary arasynda ótkizedi. Qalǵan bóligin basqa úsh kompanıalarda — olardyń birinde Mask teń quryltaıshy, ekinshisinde ınvestor bolsa, úshinshisinde atqarýshy dırektor qyzmetin oryndaıdy. 2013 jyly Mask óziniń asa qarbalas jumys kestesin bylaı sıpattady: dúısenbi Los-Andjeleste-tegi SpaceX-te, sársenbi men beısenbide Tesla-da jumys jasaý úshin seısenbiniń túninde Bay Area-ǵa ushý, al juma kúni SpaceX-ke qaıtyp oralý. Demalys kúnderdi SpaceX-te jáne biraz ýaqytyn Teslada ótkizedi.

Otbasyna arnalǵan ýaqyt

Masktyń qansha ýaqytyn úıde ótkizetindigi túsiniksiz, alaıda onyń bes uly ár eki aptadaǵy tórt kúndi ákelerimen ótkizedi eken. Uldar Masktiń kalıfornıalyq fabrıkalaryna jıi baryp turady, tipti jyl saıyn palatkalaryn alyp, demalysqa da shyǵyp úlgeredi. «Men - ájeptáýir jaqsy ákemin», «Balalarymmen jeterlikteı ýaqyt ótkizemin. Qala syrtyna shyqanymda da ózimen birge ertip alamyn» - deıdi Mask.

Demalys

Kezinde bir kúniń 10 saǵatyn kitap oqýǵa arnaǵan Mask, qazirgi kezde de demala biledi. Vıdeoıyndar —tvıtter taspasynda jıi kezdesetin taqyryp. «Men kólikte mýzyka tyńdaǵandy unatamyn» deıdi ol óziniń basqa da kóńil bóletin dúnıelerin eske alǵanda. «Sonymen qatar fılmder kóremin, biraq qazirgi kezde - sırekteý. Balalarmen áńgime-dúken quryp, dostarmen júzdesip turamyn, bári sol ádettegideı. Keıde tvıtterde qutyryp ketemin. Biraq kóbine jumystyń basyndamyn».

Jetistik formýlasy

Ilon Masktiń tártibi men jumys barysy bes negizden turatyn formýlaǵa saıady. Onyń tabysqa jetý syry qıyn, bárine birdeı kele bermeıdi, alaıda Masktiń izimen júrýge bel sheshseńiz, qalaı bolsada bir jerdi tesip shyǵasyz. Formýla qarapaıym — kúnine 14-16 saǵat jumys jasaý. Biraq is júzinde bul qıyn.

Tómende osy formýlaǵa saı bolam degenderdiń aldynan shyǵýy múmkin kedergiler bildirilgen.

Birinshi kedergi: bıologıalyq

Táýliktiń basym bóligin jumysqa jumsaýdan týyndaǵan aýrý, ýaqyt óte eksponentti túrde ósedi. Ilon Masktiń ózi muny moıyndaıdy, alaıda ol sol qarqynmen eńbek etýin jalǵastyryp keledi. Qarapaıym adam úshin bul múldem múmkin emes deýge bolmaıdy, alaıda tym qıyn. Bul jaǵdaıda siz tek fızıkalyq múmkindikterińizdi ǵana emes, dostaryńyz ben otbasyńyzdan uzaq ýaqytqa alystaǵannan paıda bolǵan kúızelispen kúreske túsetin sana-sezim, emosıonaldy qabiletterińizdi tekseresiz. Startaptar áleminde: «Sátti startapty iske qosqyń kel me? Jumys, Uıqy, Otbasy, Sport nemese Dostar  — kez kelgen úsheýin ǵana tańda»  — degen maqal bar.

Oqýǵa keńes beremiz: Stress sabaǵy

Bıologıalyq turǵydan buǵan qol jetkizýge bolady. Mysaly dostaryńyzben ótkizgen ýaqyttaryńyzdy oılap kórińiz, olarmen bolǵanda birshama ýaqyt uıyqtamaı júre alasyz, sonda da sharshamaısyz. Árıne birtindep sharshaý da kele bastaıdy, alaıda siz ony jeńil ótkeresiz. Másele bul iske fızıkalyq nemese aqyl-oı qýaty jumsalmaǵandyǵynda emes, másele bul istiń sizge unaýynda. Kúnine 16 saǵat jumys jasaǵyńyz kelmegenniń sebebi  — siz bul jumysty jaqsy kórmeısiz.

Ilon óziniń jumysyn jaqsy kóredi jáne óziniń ádisterimen qýana bólisedi:

- Kortızoldy basqarý tájirıbesi. Dostaryńyzben bolǵan ýaqytta boıyńyzǵa serotonın taralady. Al jumys ýaqytynda organızmge kortızol taralady. 16 saǵattyq jumysqa bıologıalyq túrde beıimdelgińiz kelse, boıǵa taralatyn kortızoldy baqylaýǵa alý kerek.

*Serotonın — qan ımýnıtetin qozdyrýshy medıator.

*Kortızol — stress​ gormony.

- Sheshim izdeý. Muny jasaý qıyn, biraq joly bar. Qandaı jaǵdaı bolmasyn, oǵan ınjenerlik problema turǵysynan qarap, ınjenerlik sheshimin tabý qajet.

Problemany kez kelgen ýaqytta sheshý men sońǵy ýaqytqa qaldyrý — ekeýi eki bólek nárse. Ekinshi jaǵdaıda kúızeliske túsýińiz, úreıge boı aldyrýyńyz múmkin.

Árbir tapsyrmany saralap alyńyz: kúızelispen tıimdi túrde kúresýdi úırenińiz. Ol úshin «árbir tapsyrmany saralap alyńyz». Qarapaıym jaǵdaıdy elestetip kórińiz: úıden áýe jaıǵa jol tarttyńyz da, jol keptelisine tústińiz. Ájepteýir mazasyzdana bastaısyz.  Al tapsyrmany saralaǵan bolsańyz, barlyǵyn esepke alyp, úıden erterek shyǵar edińiz de naqty ýaqytynda úlgerer edińiz. Stresske de túspeısiz.

- Ashýlanbańyz, kúıip-pispeńiz: eń nátıjeli adamdar problemaǵa tap bolǵanda ashýlanbaıdy. Olar ony tez arada anyqtap, durys qorytyndy shyǵaryp, sheshýge kirisedi. Olardyń kúızeliske túsý deńgeıi tómen qalpynda qalady, olaı bolsa, mundaı ádis ádetke aınalady.

- Basqalardyń da ashýlanýyna, kúıip-pisýine jol bermeńiz: Komandada bir adam dúrlikse, ol ózimen basqalardy da ilestirip alyp ketedi. Stresstik jaǵdaılarda baısaldy bolyp qalý óte mańyzdy. Eger fýtbol komandasy baısaldylyǵyn saqtaı otyryp, óz áreketin jaqsy úılestire alsa, onda olar machta az qurammen de jeńip kete alady. Eger bir ǵana adam barlyq komandany iritse, sózsiz jeńiliske ushyraıdy.

Úzdik komandalardyń úzdik oıynshylary baısaldylyqty saqtaı otyryp basqalardyń da baısaldyly bolyp qalýyn qamtamassyz etedi.

Qysqasy: Tarazylańyz. Abyrjymańyz. İske asyryńyz. Kúıip-pispeńiz.

Ilon Masktyń óz fırmalarynda ótkizetin ýaqyttary.

Ekinshi kedergi: ergonomıka

Kúnine 16 saǵat jumys istegen kezde qaýipsizdik pen ergonomıkada da, sózsiz sátsizdikter bolýy múmkin. Ilon osy másele boıynsha óziniń ádisterin ashpaıdy, alaıdy olardyń onda bar ekendigi belgili.

- Kóbirek úzilis jasańyz, qajetti mólsherde sý ishińiz, durys tamaqtanyńyz, qolyńyzǵa túskenniń bárin jeı beremeńiz.

- Kúnine eń bolmaǵanda 7 saǵat uıyqtańyz (Ilonnyń ózi de 6-6,5 saǵat uıyqtaıtyn, alaıda kóbirek uıyqtaǵysy keledi), 15-30 mınýtty jattyǵýǵa arnańyz.- Ońtaıly áreketter jasańyz. Marafondardy jarasymsyz aıaq kıimmen nemese qate adymmen júgirip ótý qıyn. Aldymen solardy rettep alyńyz, sodan keıin barysyn josparlaısyz.

Qysqasy: jaqsy kúıde bolyńyz, demalyńyz, jattyǵý jasańyz.

Úshinshi kedergi: psıhologıalyq 

Bul kedergi mynany bildiredi: ózińizge unamaǵan jumys aldyńyzdan shyqqanda, jumys jasaý óte qıyn bola bastaıdy. Bul kedergini aınalyp ótýdiń eshqandaı amaly joq bolýy múmkin, biraq júıeli tásil problemany der kezinde sheshýge kómek beredi.

Ilonnyń formýlasy qarapaıym: óz jumysyńdy jaqsy kór. Eger jumys barysyna kóńiliń tolmaı, problemalaryńnyń ushy-qıyry kórinbese, demek bul jerde birdeńe durys emes jáne ony ózgertý kerek.

- Jumysyńdy ózińe unamdy et: eger jumys jaǵymdy bolsa, ony ýaqytyna qaramaı sheksiz oryndaı berer edińiz. Kez kelgenimiz ózine unaǵanyn saǵattap otyryp jasaı beredi — kıno kórý, sýret salý, dúken aralaý, t.s.s...

- Avtomattandyr: jumysyńyz kóńildi bola túsýi úshin, kóńilge qonbaǵan isterdi jeńildetip, bul jumysty kompúterlik baǵdarlamaǵa tapsyryńyz.

- Úıret jáne ókilettikterdi tabysta: kóbine tapsyrmalar jınalyp qalady, alaıda keıbir adamdar jekelegen mindetterdi jaqsyraq sheshe alady, sondyqtan topta sizge qıyn bolǵan isterdi óziniń moınyna alatyn adam mindetti túrde tabylady. Tapsyrmalardy bólip, mindettemelermen almasý - kóńildi, ári paıdaly.

Ózińe óziń jaýap beresiń: basshyń seniń jumysyńdy jasamaıdy. Árıne, eger qalasa jasaýy da múmkin, biraq jeme-jemge kelgende, sen óz máseleńdi óziń sheship, olarmen óziń kúresýge tıissiń.

Qysqasy: óz jumysyńdy jaqsy kór jáne ony óziń úshin yńǵaıyl etip jasa

Tórtinshi kedergi: zerigý

Qandaı jumys jasap jatqanyńyzǵa jáne onyń sizge qanshalyqty unaýyna qaramastan, tek kúrdeli tapsyrmalardy ǵana oryndap jatsańyz, ol sizdi keleshke bir kúni jalyqtyryp jibereri sózsiz.

Ilon formýlasy: árdaıym sıgnal men gúrildi ajyrata bil.

Sıgnal men gúril: Sıgnal — ​negizgi másele. Gúril — negizgi máseleniń jeteginde bolǵan únemi sheshýdi talap etip turatyn basqa mindettemeler.

Qysqasy: nazaryńyzdy sıgnalǵa shoǵyrlańyz da, gúrildi tez sheship qutylyńyz.

Besinshi kedergi: túp-tamyryna deıin taldaý

Shyndyq mynada, adamdardyń basym bóligi nusqaýlyqty tereńirek zerttemeıdi de qıyndyqtarmen betpe-bet keledi. Al eń aqyldylar nusqaýlyqtardy egjeı-tegjeıli zerttep qana qoımaı, olar ony qurastyrady. Dál sol adamdar problemany qalaı sheshý kerek jáne onyń eń durys sheshý joldaryn anyqtaıdy. Sondyqtan olar Ilon Mask sıaqty bola bastaıdy.

Qysqasy: únemi úırenińiz, tereń maǵynaly suraqtar qoıyńyz jáne durys sheshimder izdeýde aıanbaı eńbek etińizder.

---