InfoHub Logo

Taqyryby: Fýnksıa uǵymy jáne onyń formýlamen berilý tásilderi (slaıdymen)

Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Oqýshylardy fýnksıanyń shyǵý tarıhymen, praktıkada paıdalanýymen tanystyrý;
á) Damytýshylyq: Oılaý, esepteý erejeni este saqtaý qabiletterin damytý. Oqýlyqtan tys aqparatty paıdalaný;
b) Tárbıelik: Oqýshylardyń shyǵarǵan esepterin syzý jumystary arqyly baǵalaýǵa, uıymshyldyq qasıetterge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: zertteýlik jumystar, praktıkým sabaq
Sabaqtyń ádisi: Suraq – jaýap, túsindirmeli.
Sabaqtyń kórnekiligi: syzba plakattar, slaıd, matematıkterdiń sýretteri, ınterak taqta.
Tehnologıa túri: zertteýlik jumys, saralap deńgeılep oqytý tehnologıasynyń elementteri.
Pánaralyq baılanys: qoǵamtaný, geometrıa, fızıka, tarıh.

Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen sálemdesý;
Oqýshylardy túgeldeý;
Nazarlaryn sabaqqa aýdarý.

İİ. Ótken materıaldardy eske túsirý.
1. Úı tapsyrmasyn tekserý.
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý.
Tarıhı málimetter.
1. Fýnksıanyń alǵashqy anyqtamasyn Dekart «Geometrıa» atty eńbeginde usyndy.
2. «h - ten fýnksıa» termınin alǵash G. V. Leıbnıs pen shákirti I. Bernýllı qoldandy.
3. 1698 jyldan bastap Leıbnıs aınymaly jáne «konstanta» ( turaqty ) termınderin engizdi.
4. 1718 jyly shveısarıalyq matemetık I. Bernýllı fýnksıaǵa dálirek anyqtama berdi:
«Aınymaly shamanyń fýnksıasy dep osy aınymaly men turaqtydan qandaı da bir tásilmen qurylǵan shamany aıtady».
5. Qazirgi kezde qabyldanǵan fýnksıanyń belgilenýin L. Eıler engizgen.

Esep. Kvadrattyń qabyrǵasy a sm. Onyń perımetrin (R) tabý. Mundaǵy, a=2; 5; 7
Sheshýi: Eger a=2 bolsa, R=4▪2=8 sm
a=5 bolsa, R=4▪5=20 sm
a=8 bolsa, R=4▪7=28 sm
R=4▪a (a - táýelsiz aınymaly)
(R – táýeldi aınymaly nemese fýnksıa)

Táýelsiz aınymaly argýment dep atalady.
Táýeldi aınymaly osy argýmenttiń fýnksıasy nemese fýnksıa.
Táýelsiz aınymalynyń árbir mánine táýeldi anymalynyń bir aǵna máni sáıkes keletin táýeldilikti fýnkıonaldyq táýeldilik nemese fýnksıa dep ataıdy.

Aldymen fýnksıa uǵymyna qatysty shamalarǵa toqtalamyz.