Salaýatty ómir – elimizdiń bolashaǵy
Taqyryby: Salaýatty ómir – elimizdiń bolashaǵy.
Maqsaty: Tabıǵattyń adam balasyna syılaǵan basty baılyǵy, densaýlyqty saqtaýdyń birden - bir durys joly zıandy, jat qylyqtardan aýlaq bolyp, salaýatty ómir súrý ekendigin uǵyndyrý, densaýlyqtyń qadirin túsine, saqtaı bilýge tárbıeleý, aýyryp em izdegenshe, aýyrmaýdyń jolyn izdegen áldeqaıda tıimdirek ekendigin túsindirý, dene tárbıesine, salaýattylyqqa daǵdylandyrý.
Oqýshylardy izdenimpazdyqqa, belsendilikke, qosymsha materıaldardy paıdalanýǵa daǵdylandyrý, oılaý qabiletin damytý jáne este saqtaý qabiletin arttyrý, salaýatty ómir súrýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: ómir, densaýlyq, baqyt týraly sózder.
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý kezeńi
Muǵalim: Aýyryp em izdengenshe, Aýyrmaýdyń jolyn izde degendi qalaı túsinesizder?. Oqýshylar pikirin tyńdaý.
Sender bolashaq Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary búgingi mektep tabaldyryǵyndaǵy oqýshylar densaýlyqtaryńa jas kezden bastap qamqor bolý qajet. Halyqaralyq densaýlyq saqtaý uıymynyń esebi boıynsha adam densaýlyǵyna 10% dárigerlik kómek, 15% — tuqymqýalaýshylyqtan, 25% — qorshaǵan ortadan, al 50% — adamnyń ózine, ómir súrý qalpyna baılanysty eken.
Densaýlyq — tán, rýhanı jáne áleýmettik ıgiliktiń jıyntyǵy. Deneni únemi shınyqtyrý, sananyń sapa deńgeıin kóterý, ıntellekt órisin bıiktetý, rýhyńdy shyńdaý — bári de densaýlyqqa qyzmet etedi desek qatelespeımiz. Qazirgi ýaqyttaǵy áleýmettik — ekonomıkalyq jaǵdaı, tirshilik deńgeıiniń quldyraýy jáne ekologıalyq qolaısyzdyq Qazaqstan Respýblıkasynyń búkil halqynyń, ásirese, óskeleń urpaqtyń densaýlyǵyna keri áserin tıgizýde.
El Prezıdentiniń “Qazaqstan — 2030” joldamasyndaǵy uzaq merzimdi basymdyqtyń biri – “Qazaqstan azamattarynyń densaýlyǵy, bilimi mán ál aýqaty” tarmaǵynda,“…azamattarymyzdyń óz ómiriniń aıaǵyna deıin saı bolýy jáne olardy qorshaǵan tabıǵı ortanyń taza bolýy úshin” azamattarymyzdy salaýatty ómir saltyna ázirleý qajettigi kórsetilgen. Búgingi tańda óz táýelsizdigin alǵan egemendi elimiz osy baǵytta Qazaqstan mektepterine jan - jaqty damyǵan, densaýlyǵy myqty, salaýatty ómir saltyn murat tutqan dara tulǵalardy tárbıeleý basty talap etip qoıylǵan.
Qazaqstan azamattarynyń densaýlyǵyn nyǵaıtý, salaýatty ómir saltyn yntalandyrý týraly elbasynyń joldaýyn, egemendiktiń kiltin ustar jastardyń bolashaǵyna aparatyn, altyn súrleý dese bolady.
“Deni saý adam — tabıǵattyń eń qymbat jemisi” dep tegin aıtylmaǵan.
Denimiz saý bola otyryp, salaýatty ómir saltyn qalyptastyrý, ıaǵnı durys tamaqtaný, jeke bas gıgıenasyna mán berý arqyly sportpen shuǵyldaný. Durys tamaqtansaq jáne sportpen shuǵyldansaq biz naǵyz - qazaq eliniń salaýatty ómir súretin jastary bolasyńdar.
Ómiriń bolsyn deseń seniń sándi
Oılanyp, aınalańa qara mándi.
Adam bol! Bilimi tasqyn, óneri asqan
Ózine súısindirer basqa jandy.
Salaýatty maqsatyń — ómir súrý,
Ómirdiń maǵynasyn kerek bilý.
İshimdik, nashaqorlyq seniń jaýyń,
Paıdasy sol – bul joldan aýlaq júrý
Ár túrli juqpaly aýrýlardyń adamǵa mıkrobtar arqyly taralatyny jáne odan mıkrobtardyń kir - qoqysty jerlerde ósip - ónip, shań - tozańmen birge aýaǵa kóteriletini barshamyzǵa belgili jaǵdaı. Sondyqtan turmysta tazalyq saqtaý adamnyń densaýlyǵyna óte qajetti jaǵdaı ekenin esten shyǵarmaǵan durys.
Adamnyń densaýlyǵy, eńbekke qabiletti bolýy kóbinese úıdegi turmys jaǵdaıyna baılanysty. Sondyqtan da úı turmysy, ásirese onyń tazalyǵy belgili sanıtarlyq - gıgıenalyq talapqa saı bolýy qajet. Úı ishindegi bólmeler turatyn adam sanyna saı jáne árqashanda qurǵaq ta jyly, kún sáýlesi jaqsy túsetin keń bolýy kerek.
Muǵalim: Balalar, salaýatty ómir degendi qalaı túsinesińder? Salaýatty ómir salty degen ne?
oqýshy: Sportpen shuǵyldaný, kún tártibin saqtaý, jeke bas gıgıenasyn saqtaý, jaman qylyqtardan aýlaq bolý, maskúnemdikten, nashaqorlyqtan, shylym shegýden aýlaq bolý.
Muǵalim: Sonymen ishimdiktiń, temekiniń, nashaqorlyqtyń densaýlyqqa zıan ekenin bildik. Taǵy nelerge zıan?
oqýshy: Eńbek etýge, qoǵamǵa, urpaqqa, otbasyna zıan.
Muǵalim: Olaı bolsa qazir densaýlyqqa baılanysty maqal - mátelder ornyn taýyp kóreıikshi.
«Tapqyrlyq» saıysy. Maqal – mátelderdi aıaqtaý.
1. Densaýlyq -........................ (zor baılyq)
2. Táni saýdyń -....................... (jany saý)
3. Emniń aldy -................................ (eńbek)
4. Tazalyq – saýlyq negizi, saýlyq -................. negizi. (baılyq)
5. Shynyqsań -..................... (shymyr bolasyń)
6. Aýyryp em izdegenshe, aýyrmaıtyn............. izde. (jol)
7. Kóziń aýyrsa, qolyńdy tyı, ishiń aýyrsa....... /aýzyńdy tyı/
8. Jan aýyrsa tán azady, qaıǵy bassa jan...../azady/
9. «...... qadirin aýyrǵanda bilersiń»
10. «....... jasyrǵan óledi»
Salaýatty ómir – elimizdiń bolashaǵy. júkteý
Maqsaty: Tabıǵattyń adam balasyna syılaǵan basty baılyǵy, densaýlyqty saqtaýdyń birden - bir durys joly zıandy, jat qylyqtardan aýlaq bolyp, salaýatty ómir súrý ekendigin uǵyndyrý, densaýlyqtyń qadirin túsine, saqtaı bilýge tárbıeleý, aýyryp em izdegenshe, aýyrmaýdyń jolyn izdegen áldeqaıda tıimdirek ekendigin túsindirý, dene tárbıesine, salaýattylyqqa daǵdylandyrý.
Oqýshylardy izdenimpazdyqqa, belsendilikke, qosymsha materıaldardy paıdalanýǵa daǵdylandyrý, oılaý qabiletin damytý jáne este saqtaý qabiletin arttyrý, salaýatty ómir súrýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: ómir, densaýlyq, baqyt týraly sózder.
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý kezeńi
Muǵalim: Aýyryp em izdengenshe, Aýyrmaýdyń jolyn izde degendi qalaı túsinesizder?. Oqýshylar pikirin tyńdaý.
Sender bolashaq Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattary búgingi mektep tabaldyryǵyndaǵy oqýshylar densaýlyqtaryńa jas kezden bastap qamqor bolý qajet. Halyqaralyq densaýlyq saqtaý uıymynyń esebi boıynsha adam densaýlyǵyna 10% dárigerlik kómek, 15% — tuqymqýalaýshylyqtan, 25% — qorshaǵan ortadan, al 50% — adamnyń ózine, ómir súrý qalpyna baılanysty eken.
Densaýlyq — tán, rýhanı jáne áleýmettik ıgiliktiń jıyntyǵy. Deneni únemi shınyqtyrý, sananyń sapa deńgeıin kóterý, ıntellekt órisin bıiktetý, rýhyńdy shyńdaý — bári de densaýlyqqa qyzmet etedi desek qatelespeımiz. Qazirgi ýaqyttaǵy áleýmettik — ekonomıkalyq jaǵdaı, tirshilik deńgeıiniń quldyraýy jáne ekologıalyq qolaısyzdyq Qazaqstan Respýblıkasynyń búkil halqynyń, ásirese, óskeleń urpaqtyń densaýlyǵyna keri áserin tıgizýde.
El Prezıdentiniń “Qazaqstan — 2030” joldamasyndaǵy uzaq merzimdi basymdyqtyń biri – “Qazaqstan azamattarynyń densaýlyǵy, bilimi mán ál aýqaty” tarmaǵynda,“…azamattarymyzdyń óz ómiriniń aıaǵyna deıin saı bolýy jáne olardy qorshaǵan tabıǵı ortanyń taza bolýy úshin” azamattarymyzdy salaýatty ómir saltyna ázirleý qajettigi kórsetilgen. Búgingi tańda óz táýelsizdigin alǵan egemendi elimiz osy baǵytta Qazaqstan mektepterine jan - jaqty damyǵan, densaýlyǵy myqty, salaýatty ómir saltyn murat tutqan dara tulǵalardy tárbıeleý basty talap etip qoıylǵan.
Qazaqstan azamattarynyń densaýlyǵyn nyǵaıtý, salaýatty ómir saltyn yntalandyrý týraly elbasynyń joldaýyn, egemendiktiń kiltin ustar jastardyń bolashaǵyna aparatyn, altyn súrleý dese bolady.
“Deni saý adam — tabıǵattyń eń qymbat jemisi” dep tegin aıtylmaǵan.
Denimiz saý bola otyryp, salaýatty ómir saltyn qalyptastyrý, ıaǵnı durys tamaqtaný, jeke bas gıgıenasyna mán berý arqyly sportpen shuǵyldaný. Durys tamaqtansaq jáne sportpen shuǵyldansaq biz naǵyz - qazaq eliniń salaýatty ómir súretin jastary bolasyńdar.
Ómiriń bolsyn deseń seniń sándi
Oılanyp, aınalańa qara mándi.
Adam bol! Bilimi tasqyn, óneri asqan
Ózine súısindirer basqa jandy.
Salaýatty maqsatyń — ómir súrý,
Ómirdiń maǵynasyn kerek bilý.
İshimdik, nashaqorlyq seniń jaýyń,
Paıdasy sol – bul joldan aýlaq júrý
Ár túrli juqpaly aýrýlardyń adamǵa mıkrobtar arqyly taralatyny jáne odan mıkrobtardyń kir - qoqysty jerlerde ósip - ónip, shań - tozańmen birge aýaǵa kóteriletini barshamyzǵa belgili jaǵdaı. Sondyqtan turmysta tazalyq saqtaý adamnyń densaýlyǵyna óte qajetti jaǵdaı ekenin esten shyǵarmaǵan durys.
Adamnyń densaýlyǵy, eńbekke qabiletti bolýy kóbinese úıdegi turmys jaǵdaıyna baılanysty. Sondyqtan da úı turmysy, ásirese onyń tazalyǵy belgili sanıtarlyq - gıgıenalyq talapqa saı bolýy qajet. Úı ishindegi bólmeler turatyn adam sanyna saı jáne árqashanda qurǵaq ta jyly, kún sáýlesi jaqsy túsetin keń bolýy kerek.
Muǵalim: Balalar, salaýatty ómir degendi qalaı túsinesińder? Salaýatty ómir salty degen ne?
oqýshy: Sportpen shuǵyldaný, kún tártibin saqtaý, jeke bas gıgıenasyn saqtaý, jaman qylyqtardan aýlaq bolý, maskúnemdikten, nashaqorlyqtan, shylym shegýden aýlaq bolý.
Muǵalim: Sonymen ishimdiktiń, temekiniń, nashaqorlyqtyń densaýlyqqa zıan ekenin bildik. Taǵy nelerge zıan?
oqýshy: Eńbek etýge, qoǵamǵa, urpaqqa, otbasyna zıan.
Muǵalim: Olaı bolsa qazir densaýlyqqa baılanysty maqal - mátelder ornyn taýyp kóreıikshi.
«Tapqyrlyq» saıysy. Maqal – mátelderdi aıaqtaý.
1. Densaýlyq -........................ (zor baılyq)
2. Táni saýdyń -....................... (jany saý)
3. Emniń aldy -................................ (eńbek)
4. Tazalyq – saýlyq negizi, saýlyq -................. negizi. (baılyq)
5. Shynyqsań -..................... (shymyr bolasyń)
6. Aýyryp em izdegenshe, aýyrmaıtyn............. izde. (jol)
7. Kóziń aýyrsa, qolyńdy tyı, ishiń aýyrsa....... /aýzyńdy tyı/
8. Jan aýyrsa tán azady, qaıǵy bassa jan...../azady/
9. «...... qadirin aýyrǵanda bilersiń»
10. «....... jasyrǵan óledi»
Salaýatty ómir – elimizdiń bolashaǵy. júkteý
You Might Also Like
