InfoHub Logo

Ertede bir kedeıdiń jalǵyz balasy bolypty. Aty Asan eken. Kúnderdiń kúninde ákesi dúnıe salyp, bala jetim qalypty. Sheshesi ulyn jetelep júrip, el qydyryp, kúnin kóripti.

         Bir kúni bular Taıyr degen hanǵa kelip, muńyn shaǵyp, járdem surapty. Sonda han Asannyń sheshesi Jańylǵa:

         — Sen meniń tazylarymnyń kútýshisi bol, ıttermen birge jatyp, birge tamaqtanasyń. Al myna balań qozy baqsyn, – deıdi.

         Asan men sheshesi osylaısha hanǵa kiriptar qul bolady. Aýyr jumys, ıtqorlyq tıtyqtatyp, ábden júdetken Jańyl túni boıy zarlap, ózine-ózi muńyn shaǵady eken.

         Asan segiz jasqa tolǵanda, anasynyń qaıǵy-qasiretin bólisip, zaryn qamyǵa tyńdap, keń dalada qozy jaıyp júrip, kúńirene tolǵanatyn bolypty. Qapaly kóńildiń qaıǵysy men armanyn sary dalanyń saǵymymen ulastyrypty.

         Sóıtip, ol erjete kelip, asqan sheber sybyzǵyshy bolǵan eken. Biraq onyń órnektep sybyzǵy jasaýǵa qarajaty joq eken. Qýraıdyń ishi qýys sabaǵynan sybyzǵy jasap alady da dalany kúńirentedi. Bul kúıine «Arman» dep at qoıypty. Sóıtip ańyrata tarta beredi. Tartqan saıyn Asannyń kúıi údep, tamyljı sorǵalaıdy. Taý qalǵyp, dala múlgip, jan-janýarǵa deıin qumarta tyńdaıdy eken.

         Birde Asan óziniń «Arman» kúıin ańyratyp otyrǵanda, eki laǵyn ilestirip, nán ker kıik qasyna keledi. Eki laǵy kúı sazyna bıleı jóneledi. Kúı sazyna eltip, bı qyzyǵyna kirip ketken kıikter eshbir qaýyp-qater oılamaıdy. Kúndelikti ómiri osylaısha ótip jatady.

         Kúnderdiń kúninde Asan sybyzǵysyn sarnatyp, kıikter bılep, ıen dalada oıyn qyzyp jatqanda, aıaq astynan myltyqtyń daýsy tars ete túsedi. Qoıý tútinniń astynda qalǵan Asandy bireý kele sala sabaı beripti. Qarasa, Taıyr hannyń balasy eken.

         — Asyrandy bıshi kıigińniń baryn maǵan nege aıtpaǵansyń? Qazir ustap ber! Áıtpese basyńdy shaýyp tastaımyn! – dep, qıǵylyqty salady.

         Asan amalsyzdan kıiktiń bir laǵyn hannyń balasyna ustap beredi. Hannyń balasy kıiktiń laǵyn ákesiniń aldyna alyp keledi. Onyń bıshi ekenin aıtady.

         Taıyr han qol astyndaǵy sybyzǵyshylardyń bárin jınap, kezek-kezek kúı tartqyzady. Qanshama kúı tartsa da laq bılemeı qoıypty. Han qaharyna minip, qutyrǵan býradaı zirkildeıdi, sybyzǵyshylardyń barlyǵyn ordasynan qýyp shyǵady da:

         — Sybyzǵy tartatyn taǵy kim bar? – dep surapty ýázirlerinen.

         — Júz elý jasqa kelgen bir sybyzǵyshy bar,– depti ýázirlerdiń bireýi.

         — Endeshe sony alyp kel! – dep buıyrady han.

         Qart sybyzǵyshy da kúıdi kúni-túni tartyp, kıiktiń laǵyn bılete almapty.

         — Taqsyr han, – depti, sonan soń qart sybyzǵyshy, – siz qarasha halyqqa jarlyq berip, ámirińizdi júrgizgenińizben, sezim men oıǵa buıyrǵanyńyzdy ótkize almaısyz. Sybyzǵyda sıqyr joq. Sybyzǵyshylarda jazyq joq. Kıiktiń myna laǵynyń sezimine áserin tıgize alatyn kúıdi Asan balanyń ózi ǵana biledi. Basqa eshkimniń qolynan kelmeıdi.

         Han qart sybyzǵyshynyń sózine ılanypty da Asandy aldyrtypty. Sonan soń kúı tartqyzǵan eken, laq qushyrlana bıleı jónelipti. Asannyń zarly kúıi men laqtyń bıi hannyń da júregin jibitip, peıildendiripti. Sodan keıin han:

         — Mynadaı óneriń úshin qandaı tilegiń bolsa da qabyl alamyn. Ne qalasań, sony al! – depti Asanǵa.

         Asan hannan anasy men óziniń jáne kıik laǵynyń bas bostandyǵyn surap alypty da jalpaq dalany kezip ketipti.

---