- 08 qaz. 2023 00:00
- 229
Syrym batyrdyń Nuraly handy shabýy (IV nusqa)
Nuraly hannyń bir qatynynan Syǵaly Qısyq degen balasy bolyp, bir kúni bir jaqtan kele jatyp, bir qyz-kelinge bara qonyp, kempir menen shalyn úıden qýyp shyǵyp, túnde yqtıarsyz qyz-kelinshekti de qastaryna alyp jatypty. Sonan qart Syrymǵa baryp aıtypty. Syrym: «Nuralyǵa aıt», — depti. Nuraly hanǵa aıtsa, Nuraly: «Áı, jastardyń oınaǵan oınyn da aıtasyńdar-aý!» — dep tyńdamapty. Sonan Syrymǵa baryp tyńdamady dep aıtqan soń, Syrym Úrgenishtiń hanyna baryp, qasyndaǵy qazysynan surapty:
— Qyryq shah jeti shartpenen qoıǵan handy óltirse, onyń quny ne bolady? — degende, qazy aıtypty:
— Qyryq shah jeti shartpenen qoıǵan handy óltirse, onyń quny: myń kisi, myń aq qarabas túıe, myń aq qarabas jylqy, myń aq qarabas sıyr, myń aq qarabas qoı, — depti. Sonda Syrym aıtypty:
— Qyryq shah jeti shartpenen qoıǵan han sertinen jańylsa, ne qylady? — depti.
— Ol qyryq shah jeti shartpenen qoıǵan han sertinen jańylsa, ony óltirgen kisige qun joq, — depti.
Sonan Syrymnyń Nuralyny shappaq bolyp qaıtyp el jınaǵandy estip, Nuraly Úrimge ketipti. Artynan Nuralynyń ornyna Syrym han bolypty. Bir kúnderde tana Aıtýǵan bıdiń Dat balalary Syrymnyń týmalarynda talas bolyp, teńdik bermeı júrip, Aıtýǵan Syrymǵa aıttyrsa da týmalaryna tilin aldyra almaı júrgen kezinde, bir kúni Syrymnyń úıine bir paqyr kelipti. Ol úıde Aıtar qoja ham aıtylmysh Aıtýǵan bı de bar eken. Bireý turyp aıtypty: «Paqyrdy jarylqap jibere kórińder», — degende, Aıtar qoja aıtypty: «Bul paqyrdy halyq bılegen han jarylqar bolmas, qydyr qonǵan baı jarylqar bolmas, hannyń oń tizesindegi Aıtýǵan sekildi bı jarylqar», — degende, Aıtýǵan bı aıtypty: «Men nesine bı bolyp jarylqaıyn, Dattyń alty tentegin hanǵa aıtyp, hannan teńdigimdi ala almaı júrmin», — depti. Sonda Syrym úıden tura jónelipti, úıdegi kisiniń bári de shyǵypty. Aıtýǵan bı úıinde jalǵyz qalyp «esikke úsh baryp, úsh keldim» depti.
Sonan Syrym atyna minip alyp esik aldyna kelip: «Aıtýǵan, beri shyq!» — dep, shyǵaryp alyp aıtypty: «Kúndegeniń men bolsam, kópsingeniń halyq bolsa, men mynaý elden kettim, qalǵan halyq senderge han bolsyn!» — dep saryp uryp jónelipti. Sonan Úrgenishke baryp turyp, sol Úrgenish shaharynda dúnıeden qaıtypty deımish. Sol Syrym bı aıtady eken: «Úıde, óriste, qyrda qazaqty aýzyma qaratsam da, Dattyń alty tentegine álim jetpedi!» — depti.
Oqýǵa keńes beremiz:
Jylqynyń torysy kóp pe, tóbeli kóp pe? (İ nusqa)
Syrymnyń Nuraly handy shabýy (İİ nusqa)
Baımaǵambet sultan men Syrym batyr