ەلدەگى قالامگەر
قالىڭ وقىرمان جاقسى جازۋشىنىڭ ءبورى استانادا، الماتىدا تۇرادى دەپ ويلايدى. ونىسى راس. استانا — رۋحاني ورتالىق. ال ەندى شىندىققا كەلسەك، كورنەكتى جازۋشىلاردىڭ كوبى ەلدەن، الىستاعى اۋىلداردان شىققان. ونەر كوزى — حالىقتا دەپ بەكەر ايتپايدى.
ال ءقازىر وبلىستاردا، ەلدە تۇراتىن قالامگەرلەر از ەمەس. مىسالى، جامبىل وبلىسىندا جازۋشىلاردىڭ الەۋەتتى توبى بار. ارينە، قالام شەبەرلەرى اۋەلى جاراتىلىستىڭ، اسا بيىك قۇدىرەتتىڭ جاراتقان جەمىسى. تالانتتى قۇداي بەرەدى. ەشبىر ۋنيۆەرسيتەت، و باستا جاراتىلىس بەرگەن دارىن بولماسا، جازۋشى تاربيەلەپ شىعارا المايدى. ۋنيۆەرسيتەت سول تالانتتى جەتىلدىرىپ، شىنداۋى مۇمكىن، ال قۇداي بەرمەگەن ونەردى ەشبىر مەكتەپ بەرە المايدى.
ونىڭ ۇستىنە تالانتقا وكىمەت تاراپىنان قامقورلىق بولماسا، قۇداي و باستا بەرگەن ءبىر ءتۇيىر شوق تۇتانباي قالۋى دا مۇمكىن. وسى تۇرعىدان العاندا جامبىل وبلىسىنىڭ اكىمى ومىربەك بايگەلدييەۆتىڭ ونەر، ادەبيەت ادامىنا، جالپى مادەنيەت سالاسىنا وڭ كوزبەن قاراۋى دا اۋليە اتالىق جازۋشىلار توبىنىڭ مىنا قيىن-قىستاۋ زاماندا قوجىراپ كەتپەي، جەمىستى ەڭبەك ەتۋىنە ەداۋىر سەبەپ.
جامبىل وبلىستىق قازاق تەاترىنىڭ رەپەرتۋارىنا كوز سالساڭىز، ونداعى سپەكتاكلدەردىڭ دەنى جەرگىلىكتى اۆتورلاردىڭ پەسالارى. كارىم بايالييەۆ، ءالديحان قالدىبايەۆ، باحتيار ابدىلدايەۆ، ارعىنباي بەكبوسىنوۆ...
سولاردىڭ قاتارىندا ەلەن ءالىمجانوۆتىڭ «ءبىر قازاققا — ءبىر قاتىن»، «تاقتالاس»، «جانتالاس» پەسالارى بويىنشا قويىلعان سپەكتاكلدەردىڭ كورەرمەن كوڭىلىنەن شىققانى اقيقات. بۇل پەسالار رەسپۋبليكامىزدىڭ باسقا وبلىستارىنداعى تەاترلاردا دا تابىستى ءجۇرىپ جاتىر.
ەلەن دراماتۋرگياسى وسى زاماننىڭ ەڭ ءزارۋ، ەڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنە باعىشتالعان. قازاقستان، قازاق ەلى ەجەلدەن بەرى اڭساعان ارمانىنا جەتكەن سياقتى. ەلىمىز ەركىندىك الدى، تاۋەلسىز مەملەكەت بولدى. سول تاۋەلسىزدىك، ەگەمەندىك باياندى بولۋ ءۇشىن ءالى الدىمىزدا تالاي-تالاي بەل-بەلەس اسقاق كەرەك.
سونداي بەلەستىڭ ءبىرى — قازاق دەگەن ۇلتتىڭ بىرلىگى. «جۇزگە بولىنگەننىڭ ءجۇزى كۇيسىن»،-دەدى ۇلى بابامىز تولە بي. «ءبىرىڭدى، كازاك، ءبىرىڭ دوس كورمەسەڭ ءىستىڭ ءبارى بوس»، — دەدى ۇلى اباي.
وسى ۇلى وسيەتتى ۇعىندىق پا؟ سانامىزعا سىنالاپ جازىپ، بويىمىزعا سىڭىردىك پە؟ جۇزشىلدىك، رۋشىلدىق دەرتتەن ارىلدىق پا؟ ارىلماساق، الداعى بولاشاعىمىز نە بولادى؟
«تاقتالاس» دراماسىندا، مىنە، وسىنداي جالپى حالىقتىق وراسان سۇراق تۇر. دراما كەيىپكەرلەرى: قاۋعاباي، داۋعاباي، جاۋعاباي. اتتارى-اق ايتىپ تۇر.
ماسەلە جازۋشىنىڭ شىعارمانى توم-توم ەتىپ، كوپىرتىپ جازۋىندا ەمەس. مىنە، «تاقتالاستاي» ومىرلىك وزەكتى دۇنيەنىڭ جۇگىن كوتەرىپ تۇرعان ءبىر-اق دۇنيەمەن دە ادەبيەت الەمىنەن ورىن الۋعا بولادى.
ال ەلەن ءالىمجانوۆ بولسا، قىسقا اڭگىمەلەردىڭ، پوۆەستەردىڭ شەبەرى. تاياۋدا عانا وبلىستىق گازەتتە جاريالانعان «كوممۋنيزم مارشى» اتتى اڭگىمەسىنىڭ ەل اۋزىنان تۇسپەي جۇرگەنى سونىڭ ايعاعى.
و باسىندا ول جۋرناليست ەدى. ءالى دە سولاي. وبلىستىق راديو جانە تەلەديدار كومپانياسىن باسقارادى. مۇنىڭ قانشاما قيىن-قيامەت جۇمىس ەكەنىن ءوز باسىنان وتكەرمەگەن جان بىلە دە بەرمەيدى.
ەلەن ءالىمجانوۆ كوپ جىل بويىنا رەسپۋبليكالىق «سوسياليستىك قازاقستان» (قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان») گازەتىنىڭ اۋليە-اتا ءۋالاياتى بويىنشا مەنشىكتى ءتىلشىسى بولدى. ەل سۋساعان تالاي-تالاي ءزارۋ ماسەلەلەردى كوتەردى. وبلىستىڭ سولتۇستىك: سارىسۋ، تالاس، مويىنكۇم اۋداندارى سۋ تاپشىلىعىنان ازىپ-توزىپ كەتە جازداعان جىلدارى ەلەن وسى پروبلەمانى گازەت بەتىندە تالماي كوتەردى. ناتيجەسىندە ءقازىر، قۇدايعا شۇكىر، شۋ، تالاس، اسا وزەندەرىنىڭ سۋلارى بۇرىنعىداي بۇعالىقتالا بەرمەي، شول-شولەيتتى، مالدى ايماقتارعا دا جەتىپ جاتىر.
جازۋشى، دراماتۋرگ، جۋرناليست ەلەن ءالىمجانوۆ ەلۋدىڭ قىرقاسىنا شىقتى. ەلۋ — ەر-ازاماتتىڭ جاسى. شىعارماشىلىق شابىتتىڭ لاۋلاي تۇسەتىن شاعى. قۇدىرەت بەرگەن تالانتتى تالماۋراتپاي، ەرىنشەك بولماي، بويكۇيەزدىككە الدىرماي، ەڭبەك ەتسە — ەلەننىڭ بەرەرى ءالى الدا.
You Might Also Like
-
اندا-ساندا ماسكەۋدە، ياكي تاشكەنت، نە بىشكەكتە كەزدەسە قالسام، شىڭعىس ايتماتوۆ اعامىزدىڭ الدىمەن سۇرايتىن ادامدارىنىڭ ءبىرى — سايلاۋبەك جۇمابەك.
-
ادامنىڭ باي رۋحاني الەمى عىلىمي كوزقاراستى، ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىكتى، الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىكتى جانە مورالدىق يدەيالاردى بىرىكتىرەدى.
