م. ماقاتايەۆ. «قارا ولەڭ»، «قايىرلى ءتۇن»
قازاق ادەبيەتى 6 سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: م. ماقاتايەۆ. «قارا ولەڭ»، «قايىرلى ءتۇن»
جالپى ماقسات: وقۋشىلاردىڭ مانەرلەپ وقۋ، جاتتاۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، ولەڭدى تەوريالىق جاعىنان تالداي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
تاربيەلىك ءمانى بار مىسالدار كەلتىرە وتىرىپ وقۋشىلاردى ەلىن، جەرىن، وتانىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ؛
وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، تىلدەرىن دامىتۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، سالىستىرا تالداي بىلۋگە، وي ۇشقىرلىعىنا باۋلۋ؛
سىلتەمە:
1. مۇعالىمدەرگە ارنالعان نۇسقاۋلىق
2. قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى وقىتۋ ادىستەمەسى
3. 6 - سىنىپقا ارنالعان وقۋلىعى
4. ۇلەستىرمە ماتەريالدارى
وقۋ ناتيجەسى: 1. م. ماقاتايەۆ ولەڭدەرىنىڭ تابيعاتىن ءتۇسىندىرۋ؛ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ؛ پوەزياسىنىڭ ومىرشەڭدىگىن تانىتۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ولەڭگە دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ؛ كوركەم ءسوز وقۋ شەبەرلىگىن، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتىن قالىپتاستىرۋ.
3. وقۋشىلاردى وتاندى سۇيۋگە، ونىڭ قۇندىلىقتارىن باعالاپ، قاستەرلەۋگە، ولەڭدى، ونەردى، سەزىمدى باعالاۋعا تاربيەلەۋ؛ ەلىم، جەرىم دەپ تەبىرەنەتىن پاتريوت تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
ساباقتا قولدانىلاتىن ماتەريالدار: اقىن پورترەتى، كىتاپتار، ءۇنتاسپا، ديداكتيكالىق ماتەريالدار ت. ب
وقىتۋ ادىستەرى: وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا ءادىس - تاسىلدەر، وقىتۋدا اكت - نى پايدالانۋ، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ، وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ.
ءى. وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
وقۋشىلار نازارىنا «تابيعات تاماشالارى» ۆيدەوروليگىن ۇسىنادى. تۇستەر ارقىلى توپتاستىرادى.
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ
«ناق سۇراق - ءدال جاۋاپ» ءادىسىن پايدالانامىن.
1. م. ماقاتايەۆ قاي جەردە دۇنيەگە كەلدى؟
2. اقىننىڭ قانداي ولەڭدەر جيناعى بار؟
3. ءشايى، ايقارا جاپ، بوز كورپە سوزدەرىنىڭ ماعىناسىن ايت.
4. «قايىرلى ءتۇن» ولەڭدەرىندەگى كەيىپتەۋلەردى اتا.
5. «قايىرلى ءتۇن» ولەڭىندەگى ەپيتەتتى اتا.
6. قاراتپا ءسوز دەگەنىمىز نە؟ «قايىرلى ءتۇن» ولەڭدەرىندەگى قاراتپا سوزدەردى اتا.
1. قارا ولەڭ تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ كەتەمىن.
قارا ولەڭ كونە زاماننان باستاۋ الىپ، تەرەڭگە تامىر بويلاعان. ونىڭ ۇلگىلەرى «وعىزنامادا» ءىح عاسىر، ج. ءبالاساعۇنيدىڭ «قۇداتعۋ بىلىگىندە» ءحى عاسىر، م. ءقاشقاريدىڭ «ديۋاني لۇعات ات - تۇركىندە» ءحى عاسىر كەزدەسەدى.
قارا ولەڭ حالىق اۋىز ادەبيەتىنە جاتادى. ونىڭ يەسى، اۆتورى – حالىق. دۇنيەگە كەلگەن ءسابيدى انا بەسىك جىرىمەن تەربەتەدى. بالا حالىقتان قارا ولەڭدى تىڭداپ وسەدى.
تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ،
ولەڭمەن جەر قوينىنا كىرەر دەنەڭ،-
دەپ اباي اتامىز ايتپاقشى، ادام بالاسىن ومىرگە كەلگەندە بەسىك جىرىمەن قارسى الساق، دۇنيەدەن وتەردە جوقتاۋ ايتىپ شىعارىپ سالامىز. ەندەشە، ءومىرىمىزدىڭ ءبارى ولەڭگە قۇرىلعان ەكەن.
2. ۇيقاس - ولەڭ تارماقتارىنداعى ءسوز اياقتارىنىڭ ۇندەستىگى، ءوزارا ۇقساس، دىبىستاس ەستىلۋى.
قارا ولەڭ ۇيقاسىنىڭ ۇلگىسى مىناداي: اابا
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ. 1 - وقۋشى وقيدى.
3. - بالالار، ەندى ءبىز وسى ولەڭدى تالدايىق.
1. ولەڭنىڭ يدەياسىن انىقتاۋ.
2. ولەڭ ولشەمىنە تالداۋ.
3. كوركەمدەگىش قۇرالداردى تاپ.
يدەياسى: قازاقتىڭ ءسوز ونەرىنە، ولەڭگە قويعان تالاپتارى تۋرالى ايتىلادى.
«ءتۇيىندى سوزدەر» ستراتەگياسى. وقۋشىلار ءار شۋماقتى مازمۇنىنا قاراي قىسقاشا تۇيىندەپ قورىتىندىلايدى.
1 - شۋماق قارا ولەڭنىڭ قۇدىرەتتىلىگى
2 - شۋماق قازاقتىڭ وزىندەي قاراپايىم
3 - شۋماق اقىن - ولەڭنىڭ جاناشىرى
4 - شۋماق حالىق الدىندا ىزەتتى، كىشىپەيىل
ولەڭ 11 بۋىننان، 16 تارماقتان تۇرادى. 3 - بۋناق بار، قارا ولەڭ ۇيقاسىنا قۇرىلعان.
- ۇيقاستىڭ تاعى قانداي تۇرلەرى بار؟
4. سوزدىكپەن جۇمىس
كۇپى – ماتامەن تىستالعان، ىشىنە تۇيەنىڭ، قويدىڭ جاباعى ءجۇنىن سالىپ تىگەتىن ۇلتتىق سىرت كيىم.
كوگەن – ۇساق ءتولدى ءتىزىپ بايلاپ قويۋعا ارنالعان ءجۇن ارقان.
جەلى – ءىرى قارا مالدىڭ ءتولىن بايلاۋعا ارنالىپ، قازىققا بەرىك كەرىلگەن قايىس قىل نە كەندىر ارقان.
2 - ولەڭى مانەرلەپ وقىلادى. يدەياسى سۇرالادى. ولەڭ ولشەمىنە تالدانادى.
يدەياسى: اقىننىڭ وتانىنا، ەلىنە دەگەن ىستىق ىقىلاسى، سۇيىسپەنشىلىگى ايتىلادى. اقىن ءوز ەلى، حالقى تۇرعاندا باقىتتى سەزىنەتىنىن ولەڭنىڭ ءون بويىندا پاش ەتەدى.
ءمۇعالىم: ا. ساگيدۋللينا
م. ماقاتايەۆ «قارا ولەڭ»، «قايىرلى ءتۇن» جۇكتەۋ
ساباق تاقىرىبى: م. ماقاتايەۆ. «قارا ولەڭ»، «قايىرلى ءتۇن»
جالپى ماقسات: وقۋشىلاردىڭ مانەرلەپ وقۋ، جاتتاۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، ولەڭدى تەوريالىق جاعىنان تالداي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
تاربيەلىك ءمانى بار مىسالدار كەلتىرە وتىرىپ وقۋشىلاردى ەلىن، جەرىن، وتانىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ؛
وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، تىلدەرىن دامىتۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، سالىستىرا تالداي بىلۋگە، وي ۇشقىرلىعىنا باۋلۋ؛
سىلتەمە:
1. مۇعالىمدەرگە ارنالعان نۇسقاۋلىق
2. قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى وقىتۋ ادىستەمەسى
3. 6 - سىنىپقا ارنالعان وقۋلىعى
4. ۇلەستىرمە ماتەريالدارى
وقۋ ناتيجەسى: 1. م. ماقاتايەۆ ولەڭدەرىنىڭ تابيعاتىن ءتۇسىندىرۋ؛ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ؛ پوەزياسىنىڭ ومىرشەڭدىگىن تانىتۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ولەڭگە دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ؛ كوركەم ءسوز وقۋ شەبەرلىگىن، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتىن قالىپتاستىرۋ.
3. وقۋشىلاردى وتاندى سۇيۋگە، ونىڭ قۇندىلىقتارىن باعالاپ، قاستەرلەۋگە، ولەڭدى، ونەردى، سەزىمدى باعالاۋعا تاربيەلەۋ؛ ەلىم، جەرىم دەپ تەبىرەنەتىن پاتريوت تۇلعا قالىپتاستىرۋ.
ساباقتا قولدانىلاتىن ماتەريالدار: اقىن پورترەتى، كىتاپتار، ءۇنتاسپا، ديداكتيكالىق ماتەريالدار ت. ب
وقىتۋ ادىستەرى: وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا ءادىس - تاسىلدەر، وقىتۋدا اكت - نى پايدالانۋ، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ، وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ.
ءى. وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
وقۋشىلار نازارىنا «تابيعات تاماشالارى» ۆيدەوروليگىن ۇسىنادى. تۇستەر ارقىلى توپتاستىرادى.
ءىىى. جاڭا تاقىرىپ
«ناق سۇراق - ءدال جاۋاپ» ءادىسىن پايدالانامىن.
1. م. ماقاتايەۆ قاي جەردە دۇنيەگە كەلدى؟
2. اقىننىڭ قانداي ولەڭدەر جيناعى بار؟
3. ءشايى، ايقارا جاپ، بوز كورپە سوزدەرىنىڭ ماعىناسىن ايت.
4. «قايىرلى ءتۇن» ولەڭدەرىندەگى كەيىپتەۋلەردى اتا.
5. «قايىرلى ءتۇن» ولەڭىندەگى ەپيتەتتى اتا.
6. قاراتپا ءسوز دەگەنىمىز نە؟ «قايىرلى ءتۇن» ولەڭدەرىندەگى قاراتپا سوزدەردى اتا.
1. قارا ولەڭ تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ كەتەمىن.
قارا ولەڭ كونە زاماننان باستاۋ الىپ، تەرەڭگە تامىر بويلاعان. ونىڭ ۇلگىلەرى «وعىزنامادا» ءىح عاسىر، ج. ءبالاساعۇنيدىڭ «قۇداتعۋ بىلىگىندە» ءحى عاسىر، م. ءقاشقاريدىڭ «ديۋاني لۇعات ات - تۇركىندە» ءحى عاسىر كەزدەسەدى.
قارا ولەڭ حالىق اۋىز ادەبيەتىنە جاتادى. ونىڭ يەسى، اۆتورى – حالىق. دۇنيەگە كەلگەن ءسابيدى انا بەسىك جىرىمەن تەربەتەدى. بالا حالىقتان قارا ولەڭدى تىڭداپ وسەدى.
تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ،
ولەڭمەن جەر قوينىنا كىرەر دەنەڭ،-
دەپ اباي اتامىز ايتپاقشى، ادام بالاسىن ومىرگە كەلگەندە بەسىك جىرىمەن قارسى الساق، دۇنيەدەن وتەردە جوقتاۋ ايتىپ شىعارىپ سالامىز. ەندەشە، ءومىرىمىزدىڭ ءبارى ولەڭگە قۇرىلعان ەكەن.
2. ۇيقاس - ولەڭ تارماقتارىنداعى ءسوز اياقتارىنىڭ ۇندەستىگى، ءوزارا ۇقساس، دىبىستاس ەستىلۋى.
قارا ولەڭ ۇيقاسىنىڭ ۇلگىسى مىناداي: اابا
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ. 1 - وقۋشى وقيدى.
3. - بالالار، ەندى ءبىز وسى ولەڭدى تالدايىق.
1. ولەڭنىڭ يدەياسىن انىقتاۋ.
2. ولەڭ ولشەمىنە تالداۋ.
3. كوركەمدەگىش قۇرالداردى تاپ.
يدەياسى: قازاقتىڭ ءسوز ونەرىنە، ولەڭگە قويعان تالاپتارى تۋرالى ايتىلادى.
«ءتۇيىندى سوزدەر» ستراتەگياسى. وقۋشىلار ءار شۋماقتى مازمۇنىنا قاراي قىسقاشا تۇيىندەپ قورىتىندىلايدى.
1 - شۋماق قارا ولەڭنىڭ قۇدىرەتتىلىگى
2 - شۋماق قازاقتىڭ وزىندەي قاراپايىم
3 - شۋماق اقىن - ولەڭنىڭ جاناشىرى
4 - شۋماق حالىق الدىندا ىزەتتى، كىشىپەيىل
ولەڭ 11 بۋىننان، 16 تارماقتان تۇرادى. 3 - بۋناق بار، قارا ولەڭ ۇيقاسىنا قۇرىلعان.
- ۇيقاستىڭ تاعى قانداي تۇرلەرى بار؟
4. سوزدىكپەن جۇمىس
كۇپى – ماتامەن تىستالعان، ىشىنە تۇيەنىڭ، قويدىڭ جاباعى ءجۇنىن سالىپ تىگەتىن ۇلتتىق سىرت كيىم.
كوگەن – ۇساق ءتولدى ءتىزىپ بايلاپ قويۋعا ارنالعان ءجۇن ارقان.
جەلى – ءىرى قارا مالدىڭ ءتولىن بايلاۋعا ارنالىپ، قازىققا بەرىك كەرىلگەن قايىس قىل نە كەندىر ارقان.
2 - ولەڭى مانەرلەپ وقىلادى. يدەياسى سۇرالادى. ولەڭ ولشەمىنە تالدانادى.
يدەياسى: اقىننىڭ وتانىنا، ەلىنە دەگەن ىستىق ىقىلاسى، سۇيىسپەنشىلىگى ايتىلادى. اقىن ءوز ەلى، حالقى تۇرعاندا باقىتتى سەزىنەتىنىن ولەڭنىڭ ءون بويىندا پاش ەتەدى.
ءمۇعالىم: ا. ساگيدۋللينا
م. ماقاتايەۆ «قارا ولەڭ»، «قايىرلى ءتۇن» جۇكتەۋ
You Might Also Like
