وتباسى باقىتى
اتا – انالارمەن ترەنينگ
تاقىرىبى: «وتباسى باقىتى»
ماقساتى: اتا – انالار اراسىندا جاعىمدى قارىم – قاتىناس ورناتۋ، سىيلاستىقتى ارتتىرۋ، وتباسىندا بالاعا جاقسى تاربيە بەرۋىنە ىقپال جاساۋ.
ترەنينگ ەرەجەسى: سەنىمدىلىك، سىيلاستىق، جاقىن ارالاسۋ
بارىسى: اتا – انالار شەڭبەر جاساي تۇرادى.
1. سالەمدەسۋ
ءبىر كۇنگى تانىسىڭا قىرىق كۇن سالەم دەگەندەي ءبىز بۇگىن داستۇردەن تىس امانداسۋ تۇرلەرىن جاسايمىز.
الاقانىمىزدىڭ ءىشىن جانە سىرتىن تيگىزىپ ءبىر – بىرىمىزگە كۇلىمسىرەي قارايىق
ءبىر – بىرىمىزگە ماڭدايلارىمىزدى تيگىزىپ سالەمدەسەمىز.
وڭ جانە سول جاق يىقتارىڭىزدى تيگىزىپ سالەمدەسۋ.
سالەمدەسۋ كەزىندە قانداي اسەردە بولدىڭىزدار؟ قۇرمەتتى اتا - انالار سىزدەرمەن بىرگە وتباسى باقىتى تاقىرىبىندا ءسوز قوزعايمىز. ترەنيگ ساباعىمىزعا قوش كەلدىڭىز دەي دەپ وتىرىپ نازارلارىڭىزعا مىنا بەينەروليكتى ۇسىنامىن.
2. دەن وبياتيي. قۇشاقتاسۋ كۇنى جايلى
اتا - انالار ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.
يا قۇرمەتتى اتا - انالار ءبىز سىزدەرمەن ءبىرىنشى «باقىت» دەگەن سوزگە جاۋاپ ىزدەپ كورەيىك.
3. باقىت دەگەن نە ءوزى؟ بەينەبايان
ب. مومىش ۇلىنىڭ پايىمداۋىندا باقىت دەگەنىمىز.......................
باقىت اركىمنىڭ وزىنە، ءومىر سۇرگەن ورتاسىنا جاعدايعا بايلانىستى. «باقىتتىمىن» دەپ پاڭدانىپ، اياعىن ەرىنە باسىپ جۇرگەن كوپ كىسىلەردىڭ باقىتسىز ەكەنىن وزدەرى سەزبەگەن. تاريحتا داۋلەتكە، اتاققا پاڭدانىپ ءماز بولىپ، ءومىرىن اقىماقتىقپەن وتكىزگەندەر از ەمەس...
باقىت دەگەنىمىز - ءومىردى ءوز ورنىندا، ءوز قالپىندا شاماسى كەلگەنشە ۇلگىلى ءومىر ءسۇرۋ. ادال بولۋ، مايدالىقتان، ءىشتارلىقتان، قاشىق بولۋ. مۇرشاسى ءالى جەتكەنشە ءوز زامانىن تۇسىنە ءبىلۋ، ءوز قوعامىمەن بىرگە العان ماقساتقا قوپارىلا شىن كوڭىلمەن ادال قىزمەت ىستەي ءبىلۋ. ار نامىستى قورعاۋ – باقىتتىڭ شىڭى، قيىنشىلىقتارمەن ساناسپاستان، ازاماتتىق مىندەتتى ورىنداپ شىعۋ - ول دا باقىتتىڭ شىڭى. جەڭسەڭ باقىت.
3 جاتتىعۋ «الاقان اشۋ»
اتا - انالار ەكىگە ءبولىنىپ، ولاردىڭ بىرەۋى جۇمىلعان قولدارىن ۇسىنادى.
ورىندى سويلەۋ، قيسىندى سويلەۋ ول دا ءبىر دارا باقىت.
ادامگەرشىلىك، باۋىرمالدىق، تاتۋلىق سياقتى قاسيەتتەر تەوريامەن دامىمايدى، ۇلكەندەردىڭ ۇلگىسىمەن، جاقسى ءىس - ارەكەتىمەن سىڭەدى. سويلەۋ ادەبىن بىلمەگەن كىسى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەن ايىرىلادى. ءسوز ءقادىرىن بىلمەگەن ءوز ءقادىرىن بىلمەيدى. جىلى جىلى سويلەسەڭ، جىلان ىنىنەن شىعادى. مۇنىڭ بارلىعى اتا - بابادان قالعان اسىل سوزدەر.
4. بەينەبايان باقىتتى وتباسى
ءبىر كىشكەنتاي قالاشىقتا ەكى وتباسى ءبىر - بىرىمەن كورشى تۇرادى.
ءبىر وتباسىنداعى ەرلى زايىپتىلار قانداي جاعداي بولماسىن ۇنەمى ءبىر - ءبىرىن كىنالاپ، ءجيى جانجالداسادى.
ال ەكىنشى وتباسى ەشقانداي ۇرىس كەرىسسىز، جانجالسىز تاتۋ - ءتاتتى ءومىر سۇرەدى.
جانجالداسقىش ايەل كورشى وتباسىنىڭ تاتۋ ءتاتتى ءومىر سۇرگەنىن كورە الماي، كۇيەۋىنە ونىڭ سىرىنىڭ نەدە ەكەنىن ءبىلىپ قايتۋىن سۇرانادى.
وسىلايشا كۇيەۋى كورشى ءۇيدىڭ اشىق تۇرعان تەرەزەسىنەن ەرلى-زايىپتىلاردى باقىلايدى.
كورشى ءۇيدىڭ ايەلى ءۇيىن تازالاپ - جيناستىرۋمەن اينالىسىپ جاتادى. قولىنا قىمبات قۇمىرانى ۇستاپ، شاڭىن ءسۇرتىپ جاتادى.
كەنەتتەن تەلەفون شىلدىرلايدى، تەلەفونعا اسىققان ايەل ءسۇرتىپ تۇرعان قۇمىرانى ستولدىڭ شەتىنە قويا سالىپ جۇگىرەدى.
وسى مەزەتتە كۇيەۋىنە وسى بولمەدەن ءبىر نارسە كەرەك بولىپ، ستولدىڭ شەتىندە تۇرعان قىمبات قۇمىرانى جەرگە قۇلاتىپ، سىندىرىپ قويادى.
وسىنىڭ بارلىعىن باقىلاپ تۇرعان كورشى: «نە بولار ەكەن؟»- دەپ تاعاتسىزدانا كۇتەدى.
تەلەفونمەن سويلەسىپ بولعان ايەلى وكىنىشپەن ءبىر كۇرسىندى دە، كۇيەۋىنىڭ قاسىنا كەلىپ: كەشىرشى مەنى قىمباتتىم! مەن كىنالىمىن، قۇمىرانى وتە ىڭعايسىز قويدىم. ال كۇيەۋى: جوق اياۋلىم مەن كىنالىمىن، مەن اسىعىستىقتان بۇل قۇمىرانى بايقاماي جەرگە قۇلاتتىم. جارايدى، قويا بەرشى. جاماندىق وسىمەن كەتسىن،- دەيدى.
باقىلاپ تۇرعان كورشىسى تاڭىرقاپ قالعانى سونداي، جۇرەگى اۋىرىپ، ۇيىنە كوڭىل كۇيى ءتۇسىپ كەلەدى.
ايەلى وعان: “نەگە سونشا ۇزاق باقىلادىڭ؟ كوردىڭ بە؟ ءيا، قالاي ەكەن ولاردا؟”
كۇيەۋى:”ولاردا ءبىر جاعداي بولسا بارلىعى كىنالى ەكەن. ال بىزدە ءبارى وزىنىكىن دۇرىس سانايدى”
ومىردەگى ەڭ ماڭىزدى تىرەۋلەرىڭىز كىم؟ (بالا، جانۇيا، وتاعاسى، ت. ب.)
كورسەتىلگەن وقيعا بويىنشا «وتباسى باقىتى» تاقىرىبىندا كلاستەر جاساۋ.
5 قۇندىلىقتار
ومىردە ءۇش نارسە..............
ومىردە ءۇش نارسە ەشقاشان قايتا ورالمايدى: ۋاقىت، ءسوز، مۇمكىندىك.
ومىردە ءۇش نارسە ەشقاشان جوعالتپاۋ كەرەك: سابىرلىق، ءۇمىت، نامىس.
ومىردە ءۇش نارسە قۇندى: ماحاببات، دوستىق، سۇيىسپەنشىلىك.
ومىردە ءۇش نارسە تۇراقسىز: ارمان، ساتتىلىك، بايلىق.
ومىردە ءۇش نارسە ادامدى قۇرتادى: شاراپ، وزىمشىلدىك، اشۋ.
ومىردە ءۇش نارسە ادامدى سيپاتتايدى: ەڭبەك، شىنشىلدىق، جەتىستىك.
6. پسيحولوگيالىق ترەنينگ. قيال! مۇنسىز اقىن دا، فيلوسوف تا.... ءتىپتى ادام بولۋ دا مۇمكىن ەمەس. د. ديدرو. ولاي بوسا اتا - انالار سىزدەرمەن بىرگە دال ءقازىل قيالىمىزدى جانداندىرىپ كورەيىك. «ءوز جۇلدىزىڭىزدى تابىڭىز» اتتى پسيحولوگيالىق جاتتىعۋ جاسايىق.
نۇسقاۋ: جۇلدىزدى ءتۇندى ەلەستەتىڭىز. جۇلدىزدار ۇلكەن جانە كىشى، جارىق جانە كۇڭگىرت. بىرەۋ ءۇشىن بۇل بىرەۋ نەمەسە بىرنەشە جۇلدىزدار، ال بىرەۋلەر ءۇشىن سانسىز كوپ، جارىق شاشىپ بىردە الىستاپ، بىردە قول سوزىم جەردە ورنالاسقان. جۇلدىزدارعا مۇقيات قاراپ، ەڭ كەرەمەت جۇلدىزدى تاڭداڭىز. مۇمكىن، بۇل بالالىق كەزدەگى ءسىزدىڭ ارمانىڭىزعا ۇقساس شىعار، مۇمكىن ول ءسىزدىڭ باقىتتى ءسابي كەزىڭىزدى ەسكە تۇسىرگەن شىعار. تاعى دا ول جۇلدىزعا ءسۇيسىنىپ، سوعان جەتۋگە تىرىسىڭىز. بار كۇشىڭىزدى سالىڭىز. ءسىز مىندەتتى تۇردە سول جۇلدىزعا جەتەسىز. اسپاننان الىپ ونى الدىڭىزعا قويىڭىز.
اتا - انا الدارىندا جاتقان جۇلدىزداردىڭ بىرەۋىن تاڭداپ الادى.
جۇلدىزدارعا بولاشاقتا بالاڭىزدى قانداي ادام رەتىندە ەلەستەتەتىنىن جازادى.
7. «ءتۇسىنىسۋ تەورەماسى» قازىرگى كەزەڭنىڭ ەڭ باستى قاجەتتىلىگى – ادامدار اراسىنداعى سىيلاستىق، ءبىرىن - ءبىرى قادىرلەۋ، ءبىرىن - ءبىرى قۇرمەتتەي ءبىلۋ مەن باعالاي الۋى، ياعني ادامداردىڭ ءوزىن - ءوزى، قورشاعان ورتانى، الەمدى تاني ءبىلۋى.
8. «تىلەك شامى» بۇگىنگى كوۋچينگتەن قانداي وي ءتۇيدىڭىز؟
العان اسەرلەرىڭىزبەن بولىسسەڭىزدەر؟
وقو، كەنتاۋ قالاسىنداعى مامانداندىرىلعان
«دارىن» مەكتەپ - ينتەرناتى بايبولوۆا ا. ن.
وتباسى باقىتى. جۇكتەۋ
تاقىرىبى: «وتباسى باقىتى»
ماقساتى: اتا – انالار اراسىندا جاعىمدى قارىم – قاتىناس ورناتۋ، سىيلاستىقتى ارتتىرۋ، وتباسىندا بالاعا جاقسى تاربيە بەرۋىنە ىقپال جاساۋ.
ترەنينگ ەرەجەسى: سەنىمدىلىك، سىيلاستىق، جاقىن ارالاسۋ
بارىسى: اتا – انالار شەڭبەر جاساي تۇرادى.
1. سالەمدەسۋ
ءبىر كۇنگى تانىسىڭا قىرىق كۇن سالەم دەگەندەي ءبىز بۇگىن داستۇردەن تىس امانداسۋ تۇرلەرىن جاسايمىز.
الاقانىمىزدىڭ ءىشىن جانە سىرتىن تيگىزىپ ءبىر – بىرىمىزگە كۇلىمسىرەي قارايىق
ءبىر – بىرىمىزگە ماڭدايلارىمىزدى تيگىزىپ سالەمدەسەمىز.
وڭ جانە سول جاق يىقتارىڭىزدى تيگىزىپ سالەمدەسۋ.
سالەمدەسۋ كەزىندە قانداي اسەردە بولدىڭىزدار؟ قۇرمەتتى اتا - انالار سىزدەرمەن بىرگە وتباسى باقىتى تاقىرىبىندا ءسوز قوزعايمىز. ترەنيگ ساباعىمىزعا قوش كەلدىڭىز دەي دەپ وتىرىپ نازارلارىڭىزعا مىنا بەينەروليكتى ۇسىنامىن.
2. دەن وبياتيي. قۇشاقتاسۋ كۇنى جايلى
اتا - انالار ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.
يا قۇرمەتتى اتا - انالار ءبىز سىزدەرمەن ءبىرىنشى «باقىت» دەگەن سوزگە جاۋاپ ىزدەپ كورەيىك.
3. باقىت دەگەن نە ءوزى؟ بەينەبايان
ب. مومىش ۇلىنىڭ پايىمداۋىندا باقىت دەگەنىمىز.......................
باقىت اركىمنىڭ وزىنە، ءومىر سۇرگەن ورتاسىنا جاعدايعا بايلانىستى. «باقىتتىمىن» دەپ پاڭدانىپ، اياعىن ەرىنە باسىپ جۇرگەن كوپ كىسىلەردىڭ باقىتسىز ەكەنىن وزدەرى سەزبەگەن. تاريحتا داۋلەتكە، اتاققا پاڭدانىپ ءماز بولىپ، ءومىرىن اقىماقتىقپەن وتكىزگەندەر از ەمەس...
باقىت دەگەنىمىز - ءومىردى ءوز ورنىندا، ءوز قالپىندا شاماسى كەلگەنشە ۇلگىلى ءومىر ءسۇرۋ. ادال بولۋ، مايدالىقتان، ءىشتارلىقتان، قاشىق بولۋ. مۇرشاسى ءالى جەتكەنشە ءوز زامانىن تۇسىنە ءبىلۋ، ءوز قوعامىمەن بىرگە العان ماقساتقا قوپارىلا شىن كوڭىلمەن ادال قىزمەت ىستەي ءبىلۋ. ار نامىستى قورعاۋ – باقىتتىڭ شىڭى، قيىنشىلىقتارمەن ساناسپاستان، ازاماتتىق مىندەتتى ورىنداپ شىعۋ - ول دا باقىتتىڭ شىڭى. جەڭسەڭ باقىت.
3 جاتتىعۋ «الاقان اشۋ»
اتا - انالار ەكىگە ءبولىنىپ، ولاردىڭ بىرەۋى جۇمىلعان قولدارىن ۇسىنادى.
ورىندى سويلەۋ، قيسىندى سويلەۋ ول دا ءبىر دارا باقىت.
ادامگەرشىلىك، باۋىرمالدىق، تاتۋلىق سياقتى قاسيەتتەر تەوريامەن دامىمايدى، ۇلكەندەردىڭ ۇلگىسىمەن، جاقسى ءىس - ارەكەتىمەن سىڭەدى. سويلەۋ ادەبىن بىلمەگەن كىسى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەن ايىرىلادى. ءسوز ءقادىرىن بىلمەگەن ءوز ءقادىرىن بىلمەيدى. جىلى جىلى سويلەسەڭ، جىلان ىنىنەن شىعادى. مۇنىڭ بارلىعى اتا - بابادان قالعان اسىل سوزدەر.
4. بەينەبايان باقىتتى وتباسى
ءبىر كىشكەنتاي قالاشىقتا ەكى وتباسى ءبىر - بىرىمەن كورشى تۇرادى.
ءبىر وتباسىنداعى ەرلى زايىپتىلار قانداي جاعداي بولماسىن ۇنەمى ءبىر - ءبىرىن كىنالاپ، ءجيى جانجالداسادى.
ال ەكىنشى وتباسى ەشقانداي ۇرىس كەرىسسىز، جانجالسىز تاتۋ - ءتاتتى ءومىر سۇرەدى.
جانجالداسقىش ايەل كورشى وتباسىنىڭ تاتۋ ءتاتتى ءومىر سۇرگەنىن كورە الماي، كۇيەۋىنە ونىڭ سىرىنىڭ نەدە ەكەنىن ءبىلىپ قايتۋىن سۇرانادى.
وسىلايشا كۇيەۋى كورشى ءۇيدىڭ اشىق تۇرعان تەرەزەسىنەن ەرلى-زايىپتىلاردى باقىلايدى.
كورشى ءۇيدىڭ ايەلى ءۇيىن تازالاپ - جيناستىرۋمەن اينالىسىپ جاتادى. قولىنا قىمبات قۇمىرانى ۇستاپ، شاڭىن ءسۇرتىپ جاتادى.
كەنەتتەن تەلەفون شىلدىرلايدى، تەلەفونعا اسىققان ايەل ءسۇرتىپ تۇرعان قۇمىرانى ستولدىڭ شەتىنە قويا سالىپ جۇگىرەدى.
وسى مەزەتتە كۇيەۋىنە وسى بولمەدەن ءبىر نارسە كەرەك بولىپ، ستولدىڭ شەتىندە تۇرعان قىمبات قۇمىرانى جەرگە قۇلاتىپ، سىندىرىپ قويادى.
وسىنىڭ بارلىعىن باقىلاپ تۇرعان كورشى: «نە بولار ەكەن؟»- دەپ تاعاتسىزدانا كۇتەدى.
تەلەفونمەن سويلەسىپ بولعان ايەلى وكىنىشپەن ءبىر كۇرسىندى دە، كۇيەۋىنىڭ قاسىنا كەلىپ: كەشىرشى مەنى قىمباتتىم! مەن كىنالىمىن، قۇمىرانى وتە ىڭعايسىز قويدىم. ال كۇيەۋى: جوق اياۋلىم مەن كىنالىمىن، مەن اسىعىستىقتان بۇل قۇمىرانى بايقاماي جەرگە قۇلاتتىم. جارايدى، قويا بەرشى. جاماندىق وسىمەن كەتسىن،- دەيدى.
باقىلاپ تۇرعان كورشىسى تاڭىرقاپ قالعانى سونداي، جۇرەگى اۋىرىپ، ۇيىنە كوڭىل كۇيى ءتۇسىپ كەلەدى.
ايەلى وعان: “نەگە سونشا ۇزاق باقىلادىڭ؟ كوردىڭ بە؟ ءيا، قالاي ەكەن ولاردا؟”
كۇيەۋى:”ولاردا ءبىر جاعداي بولسا بارلىعى كىنالى ەكەن. ال بىزدە ءبارى وزىنىكىن دۇرىس سانايدى”
ومىردەگى ەڭ ماڭىزدى تىرەۋلەرىڭىز كىم؟ (بالا، جانۇيا، وتاعاسى، ت. ب.)
كورسەتىلگەن وقيعا بويىنشا «وتباسى باقىتى» تاقىرىبىندا كلاستەر جاساۋ.
5 قۇندىلىقتار
ومىردە ءۇش نارسە..............
ومىردە ءۇش نارسە ەشقاشان قايتا ورالمايدى: ۋاقىت، ءسوز، مۇمكىندىك.
ومىردە ءۇش نارسە ەشقاشان جوعالتپاۋ كەرەك: سابىرلىق، ءۇمىت، نامىس.
ومىردە ءۇش نارسە قۇندى: ماحاببات، دوستىق، سۇيىسپەنشىلىك.
ومىردە ءۇش نارسە تۇراقسىز: ارمان، ساتتىلىك، بايلىق.
ومىردە ءۇش نارسە ادامدى قۇرتادى: شاراپ، وزىمشىلدىك، اشۋ.
ومىردە ءۇش نارسە ادامدى سيپاتتايدى: ەڭبەك، شىنشىلدىق، جەتىستىك.
6. پسيحولوگيالىق ترەنينگ. قيال! مۇنسىز اقىن دا، فيلوسوف تا.... ءتىپتى ادام بولۋ دا مۇمكىن ەمەس. د. ديدرو. ولاي بوسا اتا - انالار سىزدەرمەن بىرگە دال ءقازىل قيالىمىزدى جانداندىرىپ كورەيىك. «ءوز جۇلدىزىڭىزدى تابىڭىز» اتتى پسيحولوگيالىق جاتتىعۋ جاسايىق.
نۇسقاۋ: جۇلدىزدى ءتۇندى ەلەستەتىڭىز. جۇلدىزدار ۇلكەن جانە كىشى، جارىق جانە كۇڭگىرت. بىرەۋ ءۇشىن بۇل بىرەۋ نەمەسە بىرنەشە جۇلدىزدار، ال بىرەۋلەر ءۇشىن سانسىز كوپ، جارىق شاشىپ بىردە الىستاپ، بىردە قول سوزىم جەردە ورنالاسقان. جۇلدىزدارعا مۇقيات قاراپ، ەڭ كەرەمەت جۇلدىزدى تاڭداڭىز. مۇمكىن، بۇل بالالىق كەزدەگى ءسىزدىڭ ارمانىڭىزعا ۇقساس شىعار، مۇمكىن ول ءسىزدىڭ باقىتتى ءسابي كەزىڭىزدى ەسكە تۇسىرگەن شىعار. تاعى دا ول جۇلدىزعا ءسۇيسىنىپ، سوعان جەتۋگە تىرىسىڭىز. بار كۇشىڭىزدى سالىڭىز. ءسىز مىندەتتى تۇردە سول جۇلدىزعا جەتەسىز. اسپاننان الىپ ونى الدىڭىزعا قويىڭىز.
اتا - انا الدارىندا جاتقان جۇلدىزداردىڭ بىرەۋىن تاڭداپ الادى.
جۇلدىزدارعا بولاشاقتا بالاڭىزدى قانداي ادام رەتىندە ەلەستەتەتىنىن جازادى.
7. «ءتۇسىنىسۋ تەورەماسى» قازىرگى كەزەڭنىڭ ەڭ باستى قاجەتتىلىگى – ادامدار اراسىنداعى سىيلاستىق، ءبىرىن - ءبىرى قادىرلەۋ، ءبىرىن - ءبىرى قۇرمەتتەي ءبىلۋ مەن باعالاي الۋى، ياعني ادامداردىڭ ءوزىن - ءوزى، قورشاعان ورتانى، الەمدى تاني ءبىلۋى.
8. «تىلەك شامى» بۇگىنگى كوۋچينگتەن قانداي وي ءتۇيدىڭىز؟
العان اسەرلەرىڭىزبەن بولىسسەڭىزدەر؟
وقو، كەنتاۋ قالاسىنداعى مامانداندىرىلعان
«دارىن» مەكتەپ - ينتەرناتى بايبولوۆا ا. ن.
وتباسى باقىتى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
