قۇلاق پەن تىماق
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇلاق پەن تىماق
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى مىسال ولەڭمەن تانىستىرا وتىرىپ، ولەڭدەگى نەگىزگى ويدى ۇعىندىرۋ، تالداۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ جانە بەلسەندى، ىنتالى وقۋعا ۇيرەتۋ. وقۋشىلاردى ىزدەنىمپازدىققا، سىپايى، ادەپتى - ارلى بولۋعا، كىشىپەيىل بولۋعا، ادال دوستىققا، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ؛ ءوز ويلارىن، پىكىرلەرىن ەركىن ايتۋعا، ءوز كوزقاراستارىن دالەلدەي بىلۋگە ماشىقتاندىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ. زەيىنىن، ءتىل بايلىعىن، سوزدىك قورىن، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن دامىتۋ. شىعارماعا تالداۋ جاساۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋىن دامىتۋ؛
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، وقىتۋ، تالداۋ، ىزدەنۋ، قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، پروبلەمالىق، سالىستىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، توپپەن جۇمىس، وزىندىك ج
كورنەكىلىگى: وقۋلىق، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: پسيحولوگيالىق كەزەڭ:
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: الداركوسەنىڭ ولەڭى
مەن الدارمىن، الدارمىن
تۋرا جولدى تاڭدارمىن
كەرەگى جوق پاڭداردىڭ
جىلۋى جوق جانداردىڭ
ادالداردى اڭدارمىن
ارامداردى الدارمىن
الداركوسە كىم، ول جايىندا نە بىلدىڭدەر؟
«الداركوسە مەن سالت اتتى» مازمۇنداۋ
زەرتتەۋ ورتالىعى الداكوسە كىم؟ ومىردە بولعان با؟ «الداركوسە» دەگەن نە ماعىنانى بەرەدى؟ الداركوسەنىڭ اتىندا نە بار؟
ونەر ورتالىعى. ەرتەگىنى ساحنالاۋ
جازۋ ورتالىعى. كەستە تولتىرۋ
الداركوسە
اقىلدى، ايلاكەر، زەردەلى قۋ، قاراپايىم حالىققا جانى اشىدى، مۇراتىنا جەتىپ وتىردى، تاپقىر، سوزگە شەشەن.
باي
ساراڭ، ءوزىمشىل، ارام، ادىلەتسىز، حالىققا وزبىرلىق كورسەتتى
باي بولساڭ حالقىڭا پايداڭ ءتيسىن، باتىر بولساڭ جاۋعا نايزاڭ ءتيسىن! ايتەكە بي
جومارتتىقتىڭ نەگىزىندە ءۇش نارسە بار: ءبىرى - ءوز ايتقان ءسوزىڭدى ءوزىڭ ورىنداۋ، ەكىنشىسى - ادىلدىكتى نۇقسان كەلتىرمەۋ، ءۇشىنشىسى - قايىرىمدىلىقتى ەسىڭە ۇستاۋ، ۇمىتپاۋ
وسى قاسيەتتەردىڭ بارلىعى كىمنىڭ بويىندا بولدى؟
جىل مەزگىلدەرىنىڭ سۋرەتى
كوكتەم – كوڭىلدى جاز – جايدارى كۇز - كوڭىلسىز قىس - قاتال
ادامنىڭ كوڭىل - كۇيىنىڭ جىل مەزگىلدەرىمەن بايلانىسى. كوڭىلدى، كوڭىلسىز.
III. جاڭا ساباققا كىرىسپە
- قىس مەزگىلى قىستا ادامدار قالاي كيىنەدى؟ بايدىڭ كيىمىنە نازار اۋدارۋ
وقۋلىققا نازار اۋدارۋ جاڭىلتپاشتى ايتۋ
قىستا قۇلاعىم ءۇسىپ كەتتى،
ءۇسىپ، ءىسىپ كەتتى.
- قۇلاعىڭ ۇسىمەس ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
«سيقىرلى ساندار» توپپەن جۇمىس. جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن شىعارۋ
جاڭا ساباق. قۇلاق پەن تىماق. ا. توقماعانبەتوۆ.
كۇن رەتىن، تاقىرىپتى جازۋ.
«بولجاۋ» ستراتەگياسى
«قۇلاق پەن تىماق» ويلارىڭا نە كەلدى، نە تۋرالى بولۋى مۇمكىن؟
بۇل – مىسال ولەڭ.
مىسال ولەڭ دەگەن نە؟؟
جان - جانۋارلار مەن وسىمدىكتەرگە ادامدىق قاسيەت بەرىپ بەينەلەۋ ارقىلى ادامدار ورتاسىنداعى جاعىمسىز قىلىقتار مەن ءىس ارەكەتتەردى سىن تەزىنە الىپ، وي - پىكىردى استارلى بەينەلەيتىن ۋاقيعالى ولەڭدەردى مىسال ولەڭ دەيمىز.
1. كىم جازدى؟
2. نە تۋرالى؟
3. قاي جانردا جازىلعان؟
4. تىماق قانداي بولادى؟
1. اۆتور جايلى ماعلۇمات
اسقار توقماعامبەتوۆ (19. 9. 1905، قىزىلوردا وبل.، تەرەڭ وزەك اۋدانى، بۇرىنعى 18 - پارتيا سەزدى اتىنداعى كەڭشار — 21. 8. 1983، قىزىلوردا ق.) — اقىن، جازۋشى.
1932 جىلى موسكۆا پوليگرافيا ينستيتۋتىن بىتىرگەن. «لەنينشىل جاس» (قازىرگى «جاس الاش») (1927 – 30)، «لەنين جولى» (قىزىلوردا، 1933 — 34)، «قازاق ادەبيەتى» (1934 – 35)، «سوسياليستىك قازاقستان» (قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان») (1937 – 1944) گازەتتەرىندە، «ارا» جۋرنالىندا قىزمەت ىستەدى.
توقتاعامبەتوۆ كازاك ادەبيەتىنە ەلەۋلى ۇلەس قوسقان. ونىڭ پوەمالارىن تاقىرىبى، ءتۇرى جاعىنان ءتورت توپقا بولۋگە بولادى: كەڭشار، اۋىل ءومىرى؛ ەلگە ەڭبەگى سىڭگەن تاريحي ادامدارعا ارنالعان شىعارمالارى؛ وتان قورعاۋ، ەرلىك؛ حالىقتار دوستىعى تاقىرىپتارى.
توقتاعامبەتوۆ — 19 عاسىردا ءومىر سۇرگەن قازاق اقىندارى تۋرالى «جىر كۇمبەزى» (1975) اتتى تاريحي روماننىڭ اۆتورى. اقىننىڭ العاشقى ساتيرا - لىق ولەڭدەر جيناعى «كۇلكى - سىقاق» 1929 جىلدارى باسىلدى. توقتاعامبەتوۆ «ازىرەت سۇلتان»، «سەمافور اشىق»، «ەكى زاڭ» اتتى درامالىق شىعارمالار، «ءبارىمىز دە سونداي بولساق» كينوسەناريي دە جازدى. س. ءاينيدىڭ «قۇلدار» رومانىن قازاقشاعا اۋداردى (1953). 1 - ءدور. وتان سوعىسى، 3 رەت ەڭبەك قىزىل تۋ وردەندەرىمەن جانە بىرنەشە مەدالدارمەن ماراپاتتالعان.
2. تىماق – مال، اڭ تەرىسىنەن تىگىلەتىن قىستىق باس كيىم. ءتورت سايلى، بيىك توبەلى، مول پىشىلگەن ماڭدايى، ەكى قۇلاعى جانە جەلكەنى جوتاعا دەيىن جاۋىپ تۇراتىن ارتقى ەتەگى بولادى. تىماقتىڭ سىرتى ءدۇريا، شاعي، ءپۇلىش، بارقىت، ت. ب. ماتامەن تىستالادى.
قۇلاق پەن تىماق جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى مىسال ولەڭمەن تانىستىرا وتىرىپ، ولەڭدەگى نەگىزگى ويدى ۇعىندىرۋ، تالداۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ جانە بەلسەندى، ىنتالى وقۋعا ۇيرەتۋ. وقۋشىلاردى ىزدەنىمپازدىققا، سىپايى، ادەپتى - ارلى بولۋعا، كىشىپەيىل بولۋعا، ادال دوستىققا، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ؛ ءوز ويلارىن، پىكىرلەرىن ەركىن ايتۋعا، ءوز كوزقاراستارىن دالەلدەي بىلۋگە ماشىقتاندىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ. زەيىنىن، ءتىل بايلىعىن، سوزدىك قورىن، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن دامىتۋ. شىعارماعا تالداۋ جاساۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋىن دامىتۋ؛
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، وقىتۋ، تالداۋ، ىزدەنۋ، قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، پروبلەمالىق، سالىستىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، توپپەن جۇمىس، وزىندىك ج
كورنەكىلىگى: وقۋلىق، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: پسيحولوگيالىق كەزەڭ:
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: الداركوسەنىڭ ولەڭى
مەن الدارمىن، الدارمىن
تۋرا جولدى تاڭدارمىن
كەرەگى جوق پاڭداردىڭ
جىلۋى جوق جانداردىڭ
ادالداردى اڭدارمىن
ارامداردى الدارمىن
الداركوسە كىم، ول جايىندا نە بىلدىڭدەر؟
«الداركوسە مەن سالت اتتى» مازمۇنداۋ
زەرتتەۋ ورتالىعى الداكوسە كىم؟ ومىردە بولعان با؟ «الداركوسە» دەگەن نە ماعىنانى بەرەدى؟ الداركوسەنىڭ اتىندا نە بار؟
ونەر ورتالىعى. ەرتەگىنى ساحنالاۋ
جازۋ ورتالىعى. كەستە تولتىرۋ
الداركوسە
اقىلدى، ايلاكەر، زەردەلى قۋ، قاراپايىم حالىققا جانى اشىدى، مۇراتىنا جەتىپ وتىردى، تاپقىر، سوزگە شەشەن.
باي
ساراڭ، ءوزىمشىل، ارام، ادىلەتسىز، حالىققا وزبىرلىق كورسەتتى
باي بولساڭ حالقىڭا پايداڭ ءتيسىن، باتىر بولساڭ جاۋعا نايزاڭ ءتيسىن! ايتەكە بي
جومارتتىقتىڭ نەگىزىندە ءۇش نارسە بار: ءبىرى - ءوز ايتقان ءسوزىڭدى ءوزىڭ ورىنداۋ، ەكىنشىسى - ادىلدىكتى نۇقسان كەلتىرمەۋ، ءۇشىنشىسى - قايىرىمدىلىقتى ەسىڭە ۇستاۋ، ۇمىتپاۋ
وسى قاسيەتتەردىڭ بارلىعى كىمنىڭ بويىندا بولدى؟
جىل مەزگىلدەرىنىڭ سۋرەتى
كوكتەم – كوڭىلدى جاز – جايدارى كۇز - كوڭىلسىز قىس - قاتال
ادامنىڭ كوڭىل - كۇيىنىڭ جىل مەزگىلدەرىمەن بايلانىسى. كوڭىلدى، كوڭىلسىز.
III. جاڭا ساباققا كىرىسپە
- قىس مەزگىلى قىستا ادامدار قالاي كيىنەدى؟ بايدىڭ كيىمىنە نازار اۋدارۋ
وقۋلىققا نازار اۋدارۋ جاڭىلتپاشتى ايتۋ
قىستا قۇلاعىم ءۇسىپ كەتتى،
ءۇسىپ، ءىسىپ كەتتى.
- قۇلاعىڭ ۇسىمەس ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
«سيقىرلى ساندار» توپپەن جۇمىس. جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىن شىعارۋ
جاڭا ساباق. قۇلاق پەن تىماق. ا. توقماعانبەتوۆ.
كۇن رەتىن، تاقىرىپتى جازۋ.
«بولجاۋ» ستراتەگياسى
«قۇلاق پەن تىماق» ويلارىڭا نە كەلدى، نە تۋرالى بولۋى مۇمكىن؟
بۇل – مىسال ولەڭ.
مىسال ولەڭ دەگەن نە؟؟
جان - جانۋارلار مەن وسىمدىكتەرگە ادامدىق قاسيەت بەرىپ بەينەلەۋ ارقىلى ادامدار ورتاسىنداعى جاعىمسىز قىلىقتار مەن ءىس ارەكەتتەردى سىن تەزىنە الىپ، وي - پىكىردى استارلى بەينەلەيتىن ۋاقيعالى ولەڭدەردى مىسال ولەڭ دەيمىز.
1. كىم جازدى؟
2. نە تۋرالى؟
3. قاي جانردا جازىلعان؟
4. تىماق قانداي بولادى؟
1. اۆتور جايلى ماعلۇمات
اسقار توقماعامبەتوۆ (19. 9. 1905، قىزىلوردا وبل.، تەرەڭ وزەك اۋدانى، بۇرىنعى 18 - پارتيا سەزدى اتىنداعى كەڭشار — 21. 8. 1983، قىزىلوردا ق.) — اقىن، جازۋشى.
1932 جىلى موسكۆا پوليگرافيا ينستيتۋتىن بىتىرگەن. «لەنينشىل جاس» (قازىرگى «جاس الاش») (1927 – 30)، «لەنين جولى» (قىزىلوردا، 1933 — 34)، «قازاق ادەبيەتى» (1934 – 35)، «سوسياليستىك قازاقستان» (قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان») (1937 – 1944) گازەتتەرىندە، «ارا» جۋرنالىندا قىزمەت ىستەدى.
توقتاعامبەتوۆ كازاك ادەبيەتىنە ەلەۋلى ۇلەس قوسقان. ونىڭ پوەمالارىن تاقىرىبى، ءتۇرى جاعىنان ءتورت توپقا بولۋگە بولادى: كەڭشار، اۋىل ءومىرى؛ ەلگە ەڭبەگى سىڭگەن تاريحي ادامدارعا ارنالعان شىعارمالارى؛ وتان قورعاۋ، ەرلىك؛ حالىقتار دوستىعى تاقىرىپتارى.
توقتاعامبەتوۆ — 19 عاسىردا ءومىر سۇرگەن قازاق اقىندارى تۋرالى «جىر كۇمبەزى» (1975) اتتى تاريحي روماننىڭ اۆتورى. اقىننىڭ العاشقى ساتيرا - لىق ولەڭدەر جيناعى «كۇلكى - سىقاق» 1929 جىلدارى باسىلدى. توقتاعامبەتوۆ «ازىرەت سۇلتان»، «سەمافور اشىق»، «ەكى زاڭ» اتتى درامالىق شىعارمالار، «ءبارىمىز دە سونداي بولساق» كينوسەناريي دە جازدى. س. ءاينيدىڭ «قۇلدار» رومانىن قازاقشاعا اۋداردى (1953). 1 - ءدور. وتان سوعىسى، 3 رەت ەڭبەك قىزىل تۋ وردەندەرىمەن جانە بىرنەشە مەدالدارمەن ماراپاتتالعان.
2. تىماق – مال، اڭ تەرىسىنەن تىگىلەتىن قىستىق باس كيىم. ءتورت سايلى، بيىك توبەلى، مول پىشىلگەن ماڭدايى، ەكى قۇلاعى جانە جەلكەنى جوتاعا دەيىن جاۋىپ تۇراتىن ارتقى ەتەگى بولادى. تىماقتىڭ سىرتى ءدۇريا، شاعي، ءپۇلىش، بارقىت، ت. ب. ماتامەن تىستالادى.
قۇلاق پەن تىماق جۇكتەۋ