ستاليندىك كسرو-دا يدەالدى ادامدى قالاي جاسادى
كەز كەلگەن يدەولوگيا مەن ۇگىت-ناسيحاتتىڭ باستى تىلەگى دە وسى شىعار. يدەولوگيانىڭ ءمانى
مۇلدەم باسقاشا بولۋى مۇمكىن، ءبىراق وعان جەتۋ تەتىكتەرى ءارقاشان دەرلىك بىردەي. كەڭەس
وداعىنىڭ يدەالدى ازاماتى قانداي بولۋى كەرەك جانە كسرو-دا يدەولوگيالىق جانە ۇگىت-
ناسيحات جۇمىستارى قالاي جۇرگىزىلدى؟
كسرو-دا يدەولوگيالىق جانە ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارى وتە جوعارى دەڭگەيدە جۇرگىزىلدى.
ستاليندىك جىلىمىق دەپ اتالاتىن كەزەڭ، ستالين ءقازىردىڭ وزىندە جالعىز كوشباسشى
بولعان، ءبىراق مۇنداي ايقىن ديكتاتورلىق كورىنىستەرگە يە بولماعان كەزەڭ. 1934 جىلعى ەگىن
وتە جاقسى بولدى، اشتىق كەزەڭدەرى وتكەن نارسە بولدى. بيۋدجەت، الداعى بەسجىلدىق
جوسپارلار سياقتى ناقتىراق كورىنە باستادى.
ءيا، تۇتقىنداۋلار بولدى، ءبىراق سونىمەن بىرگە بۇقارالىق سانا كوتەرىلدى. قابىرعالار
بىرتە-بىرتە ءستاليننىڭ پورترەتتەرىمەن بەزەندىرىلە باستادى، ءبىراق ونىڭ تولىق اۋقىمىندا
جەكە ادامعا تابىنۋ ءالى بولعان جوق. 1933 جىلعا دەيىن ءتىپتى گازەت بەتتەرىندە ءستاليننىڭ
فوتوسۋرەتى سيرەك جاريالاندى، كوبىنەسە ونىڭ جولداستارىنىڭ ورتاسىندا بولدى. 1934
جىلدان كەيىن كوسەمنىڭ پورترەتى بار كارتينالاردىڭ رەپرودۋكسياسى شىعارىلا باستادى،
ەسكەرتكىشتەر مەن بيۋستتەردى جاپپاي شىعارۋ باستالدى.
كەڭەستىك پارادتاردا ۇشاقتار ونىڭ اتىن اسپانعا جازادى. بۇل كەزەڭدە ءستاليننىڭ بەينەسى
قۇنارلىلىقتىڭ سەبەبى رەتىندە ۇسىنىلدى، ويتكەنى اشتىق جىلداردى ەسكە ءتۇسىرۋ ءالى دە
بولسا بولدى. ول گۇلدەردىڭ، قارا بيدايدىڭ، قىزدار مەن ايەلدەردىڭ اراسىندا بەينەلەنگەن.
1934 جىلدىڭ باسىندا ۆكپ(ب)-نىڭ ءحىى-شى سەزى ءوتتى. ەشقانداي ەلەۋلى وزگەرىستەر بولعان
جوق؛ مۇشەلەر مەن كانديداتتاردىڭ كوپشىلىگى بۇرىننان قۇرىلعان جانە ءستاليننىڭ ساياساتى
مەن تۇلعاسىن جاقتاۋشىلار. وسى ۋاقىتقا دەيىن سەزدەر مەن پلەنۋمدار ءبىرشاما
فورمالدى سيپاتقا يە بولدى، ويتكەنى ساياسي بيۋرو نەگىزگى باسقارۋ ورگانىنا اينالدى.
سونىمەن بىرگە، ستاليننەن باسقا ەشكىم انىقتاۋشى يدەولوگ ءرولىن تالاپ ەتكەن جوق. ال،
تۋرا ماعىنادا 10 جىل بۇرىن تروسكيي، كامەنيەۆ، زينوۆيەۆ كەڭەستىك يدەولوگيانىڭ
تەوريالىق بولىگىن قۇرۋدى تولىق مالىمدەگەن بولاتىن ەدى. جۇمىسى ۇگىت-ناسيحاتپەن
اينالىساتىن ورگاندار جەلىسى كەڭەس وداعىندا سوناۋ 1920 جىلدارى دامىدى. بۇقارالىق
اقپارات قۇرالدارى، كينەماتوگرافيا، ادەبيەت جانە باسپا ءبولىمى ونىڭ ىقپالى مەن
باقىلاۋىندا بولدى - كەڭەستىك ازاماتتاردىڭ ساناسى مەن سەزىمىنە قانداي دا ءبىر تۇردە اسەر
ەتە الاتىن بارلىق نارسە.
بۇكىل مادەني ويىن-ساۋىق بولىگىن تولىق جانە تولىق باقىلاۋ كەز كەلگەن ۇگىت-ناسيحات
قىزمەتىنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. لەنين سونداي-اق باسپا
باسىلىمدارى ازاماتتاردىڭ ساياسي ساناسىنىڭ ءوسۋىنىڭ ماڭىزدى قۇرالى ەكەنىن اتاپ
كورسەتتى. ءدال وسىنىڭ كەسىرىنەن گازەتتەردىڭ كوپپارتيالىق جۇيەسى جويىلدى. ەندى بارلىق
باسىلىمدار مەملەكەت مەنشىگىندە بولدى جانە يدەولوگيالىق تەكسەرۋدەن ءوتتى. كوبىنەسە
لەنيننىڭ بۇيرىعىمەن ولار گازەت بەتتەرىنەن جانە جاپپاي قۋدالاۋدى ۇيىمداستىرا
الاتىن.
جاپپاي تاراتۋ تۋرالى ايتۋدىڭ قاجەتى جوق بولسا دا، پارتيالىق تازارتۋدان كەيىن ەكى
جۇزدەن ءسال استام باسىلىم قالدى. ءدال وسى كەزەڭدە ۇگىت-ناسيحاتتىڭ تاعى ءبىر ءپرينسيپى -
قايتالاۋ بەلسەندى تۇردە قولدانىلا باستادى. «جوعارىدان تۇسىرىلگەن» سول ءبىر اقپارات
ورتالىق، وبلىستىق، اۋداندىق باسىلىمداردا بىرنەشە رەت جاريالاندى. ەگەر قۋدالاۋدى
ۇيىمداستىرۋ تۋرالى نۇسقاۋ الىنعان بولسا، وندا ونىمەن بىرگە قاجەتتى جيىلىك تۋرالى
اقپارات كەلدى.
كەڭەستىك ناسيحاتتىڭ ماڭىزدى ەرەكشەلىگى – ونىڭ اشىقتىعى. بۇل پودسوزنانيە
مانيپۋلياسياسى ەمەس، اشىق، شىنايى اڭگىمە سياقتى. ناسيحات قوعامدا ءاربىر ادامدى جانە
بۇكىل وداقتى سول جارقىن بولاشاققا جەتەلەيتىن بەلگىلى ءبىر قۇندىلىقتار مەن
كوزقاراستاردى سىڭىرۋمەن اينالىستى. ءاربىر بولشيەۆيك ۇگىتشى بولۋى كەرەك ەدى، پلاكاتتار
وسىلاي دەپ جازىپتى، گازەتتەرگە جازىپتى.
كەڭەستىك ناسيحاتتىڭ بۇل اشىقتىعى وڭاي تۇسىندىرىلەدى. بارلىق كوممۋنيستىك دوگمالار
اپريوري حالىقتىڭ قالاۋى بولىپ سانالدى. دەمەك، كەڭەستىك ۇگىت-ناسيحات مۇلدەم ۇگىت ەمەس،
قىزمەتى ۇگىت-ناسيحاتپەن اينالىساتىن ورگاندار جەلىسى وداق كولەمىندە سوناۋ 1920
جىلدارى دامىتقان نارسە. كەڭەستىك بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى، كينەماتوگرافيا،
ادەبيەت جانە باسپا ءبولىمى ونىڭ ىقپالى مەن باقىلاۋىندا بولدى - كەڭەستىك ازاماتتاردىڭ
ساناسى مەن سەزىمىنە قانداي دا ءبىر تۇردە اسەر ەتە الاتىن بارلىق نارسە. بۇكىل مادەني
ويىن-ساۋىق بولىگىن تولىق جانە تولىق باقىلاۋ كەز كەلگەن ۇگىت-ناسيحات قىزمەتىنىڭ نەگىزگى
قاعيدالارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
لەنين سونداي-اق باسپا باسىلىمدارى ازاماتتاردىڭ ساياسي ساناسىنىڭ ءوسۋىنىڭ ماڭىزدى
قۇرالى ەكەنىن اتاپ كورسەتتى. ءدال وسىنىڭ كەسىرىنەن گازەتتەردىڭ كوپپارتيالىق جۇيەسى
جويىلدى. ەندى بارلىق باسىلىمدار مەملەكەت مەنشىگىندە بولدى جانە يدەولوگيالىق
تەكسەرۋدەن ءوتتى. كوبىنەسە لەنيننىڭ بۇيرىعىمەن ولار گازەت بەتتەرىنەن جانە جاپپاي
قۋدالاۋدى ۇيىمداستىرا الاتىن. جاپپاي تاراتۋ تۋرالى ايتۋدىڭ قاجەتى جوق بولسا دا،
پارتيالىق تازارتۋدان كەيىن ەكى جۇزدەن ءسال استام باسىلىم قالدى.
ءدال وسى كەزەڭدە ۇگىت-ناسيحاتتىڭ تاعى ءبىر ءپرينسيپى - قايتالاۋ بەلسەندى تۇردە قولدانىلا
باستادى. «جوعارىدان تۇسىرىلگەن» سول ءبىر اقپارات ورتالىق، وبلىستىق، اۋداندىق
باسىلىمداردا بىرنەشە رەت جاريالاندى. ەگەر قۋدالاۋدى ۇيىمداستىرۋ تۋرالى نۇسقاۋ
الىنعان بولسا، وندا ونىمەن بىرگە قاجەتتى جيىلىك تۋرالى اقپارات كەلدى. كەڭەستىك
ناسيحاتتىڭ ماڭىزدى ەرەكشەلىگى – ونىڭ اشىقتىعى.
بۇل پودسوزنانيە مانيپۋلياسياسى ەمەس، اشىق، شىنايى اڭگىمە سياقتى. ناسيحات قوعامدا
ءاربىر ادامدى جانە بۇكىل وداقتى سول جارقىن بولاشاققا جەتەلەيتىن بەلگىلى ءبىر
قۇندىلىقتار مەن كوزقاراستاردى سىڭىرۋمەن اينالىستى. ءاربىر بولشيەۆيك ۇگىتشى بولۋى
كەرەك ەدى، پلاكاتتار وسىلاي دەپ جازىپتى، گازەتتەرگە جازىپتى. كەڭەستىك ناسيحاتتىڭ بۇل
اشىقتىعى وڭاي تۇسىندىرىلەدى. بارلىق كوممۋنيستىك دوگمالار اپريوري حالىقتىڭ قالاۋى
بولىپ سانالدى.
You Might Also Like
-
اكە - دەگەن ءۇش ارىپتەن قۇرالعان ءسوزدىڭ بىزگە بەرەر ماعىناسى وتە زور. اكە - الەمدەگى كەرەمەت ەسىم. اكە - وتباسىنىڭ تىرەگى، قامقورشىسى، اسىراۋشىسى، قولداۋشىسى ءارى قورعاۋشىسى. ءبىزدىڭ شاڭىراقتا اكەنىڭ...
-
2023 جىلدىڭ قاراشا ايىندا رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين توقايەۆتىڭ شاقىرۋىمەن استاناعا رەسمي ساپارمەن كەلدى. قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك ءۇش وبلىسىنا، اتاپ ايتقاندا تۇركىستان، قىزىلوردا، جامبىل وبلىستارىندا ورىس ءتىلىن تەرەڭدەتىپ وقىتاتىن قازاق-ورىس مەكتەپتەرىن اشۋ تۋرالى ۇسىنىس وسى ساپاردان كەيىن ايتىلدى.
