InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: ىستىق سۋسىندار
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ىستىق سۋسىندار تۋرالى كەڭ اۋقىمدا ماعلۇمات بەرۋ.
تاربيەلىلىك: قوناقجايلىلىققا، سىپايىلىلىققا، يناباتتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: ءشاي، كوفە، كاكاو دايىنداۋ تەحنولوگياسىن مەڭگەرتۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ
كورنەكىلىگى: تەحنولوگيالىق كارتا، سۋرەتتەر، ىدىس - اياق تۇرلەرى

بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ: وقۋشىلارمەن
سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ
2. ءۇي جۇمىسى:
«نازار اۋدارىڭىز»
«قىزىلشا سالاتى»
مىنا ارىپتەر فورماسىنان قىزىلشا سالاتىنا قاجەتتى ازىق – تۇلىكتى تابىندار
ءسابىز
قىزىلشا
جۋا
قيار
كارتوپ
تۇز
ماي
ىدىس

ايگىلى اڭىزدار دا چانبۋدديستەر ۇزاق ۋاقىت بويى سەرگەك جۇرۋلەرى كەرەك دەلىنگەن. حرامدا ساجدە ەتى كەزىندە ۇيىقتاپ كەتۋ – ۇياتتى.
ءبىر كۇندەرى ايگىلى پاتريارح بودحيدحارما ساجدە ەتۋ كەزىندە ۇيىقتاپ قالعان. ۇيقىدان ويانعان سوڭ بودحيدحارما ىزاعا بۋلىعىپ، ءوز كىرپىكتەرىن قىرقىپ تاستاعان. سول كىرپىكتەرى تۇسكەن جەردەن شاي بۇتاقتارى شىققان. ءشاي بۇتاعىنىڭ جاپىراعىنان سەرگەكتىك شايىن دايىندايتىن بولىپتى دەگەن اڭىز بار.
شايدى ولەڭ جولدارىنا قوسىپ جىرلاي باستادى. ءشاي جۇڭگو ەلىندە سۇيىكتى سۋسىنعا اينالدى.
«ادام ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن 7 ءتۇرلى نارسە كەرەك: وتىن، كۇرىش، ماي، شاي، تۇز، ءسۇت جانە بيداي» دەگەن ءسوز بەكەرگە ايتىلماعان.
9 - عاسىردا ءشاي قىتايدان جاپونياعا كەلدى. شوتلاند مايورى روبەرت برۋستىڭ ارقاسىندا ينديادا 1823 جىلدان باستاپ شاي وندىرىلە باستادى. اززاموم جانە بيرموي ورماندارى اراسىنان كەزدەيسوق شاي وسىمدىكتەرى تابىلعان. سول كەزدەن باستاپ بريتاندىقتار ينديادا ءشاي وسىرۋگە بولاتىنىنا سەنىمدى بولدى. وسى كۇنى ينديادا 7000 استام ءشاي القاپتارى بار. ەۆروپاداعى گوللانديالىقتاردىڭ داستارحانىندا 17 عاسىردا پايدا بولدى. ودان ءارى انگلياعا اپارىلدى

روسسياعا شاي ءسىبىر ارقىلى ازيادان كەلدى. ەڭ العاش مونعول حانى ورىس ديپلومانتى ۆاسيليي ستاركوۆقا سىيلىق رەتىندە بەرگەن. ول ورىس ەلشىسىنە تۇلكىگە ايىرباس رەتىندە 64 كگ شاي بەرگەن. جاڭا سۋسىن پاتشا مەن ۋازىرلەرگە قاتتى ۇنادى. 17 عاسىردىڭ 70 جىلدارىنان باستاپ ورىس حالىقتارىنىڭ بازارلارىندا شاي ساتىلا باستادى
1825 جىلعا دەيىن جۇڭگو جەرىندە عانا جابايى ءشاي وسىمدىكتەرى عانا بەلگىلى بولدى، ودان ءارى ول ينديا، بيرما، كورەيا، ۆەتنام جانە لاوس جەرىندەگى قالىڭ دجۋنگليلەردە پايدا بولدى. جابايى ءشايدىڭ كەيبىر تۇرلەرى تيبەتتەگى گيمالاي تاۋلارىنان تابىلدى
1. قارا
2. كوك
3. سارى
4. قىزىل

تەحنولوگيالىق كارتا شاي دايىنداۋ
شاي قۇرامىندا نەلەر بار؟

كوفەين - سەرگەكتىك، تىتىركەندىرگىشتىك
يلەنگىش زات - تۇتقىرلىق ءدام بەرەدى
ەفير مايى - ۆاتتى حوش ءيىستى، دەزينفەكسيالىق جانە انتيسەپتيكالىق قوسىلىس
پەكتين - اسقورىتۋداعى اۋىتقۋلاردى رەتكە كەلتىرەدى
دارۋمەندەر
مينەرالدى زاتتار
«ءتۇن سەكىلدى – قارا، وت سەكىلدى - ىستىق، پەرىشتە سەكىلدى - تازا، ماحاببات سۇيىسپەنشىلىگىندەي – ءتاتتى».
بۇل – كوفە. ول ءتۇرلى تاريحي، سيقىرعا تولى. كوفە مەن تاتتىلەر قوسىندىسىنان نەگىزگى كوفەين قۇرىلادى. كوفە مەن تاتتىلەر – ءبىر فيلوسوفيا.
بۇل فيلوسوفيا مەن ءومىردىڭ نەگىزگى ايتارى: توقتا، ويىندى ءبول، ءتۇرلى ماسەلەلەردى ۇمىتىپ، از ۋاقىت بولسىن ءومىردىڭ قىزىقتارىن قىزىقتا، كۇش - قۋاتقا، قۋانىشقا تولى ءومىردى جالعاستىر. ءبىر جۇتىم حوش ءيىستى ىستىق سۋسىن – سەرگىتىپ، وعان ۇلپىلدەگەن توقاش – ءبىر نازىكتىكتى سەزىندىرەدى. بۇل قوسىلىس ويىندى ءبولىپ باسقا ءبىر الەمگە جەتەلەيدى.

اڭىزدار ەفيوپيادا وسەتىن ارابيكا جايلى نە ايتادى؟ اڭىز بويىنشا ياحين موناح ەشكىنىڭ بويىنداعى كۇش – قۋاتتىنداعى وزگەرىستى بايقايدى. سولايشا ول ەشكىنىڭ جەگەن جەمىستەرىنەن دايىندالعان قارا سۋسىندى ءىشىپ كورەدى. سۋسىندى ءىشىپ الىپ، ءوزىنىڭ لاشىعىندا نە بولادى ەكەن دەپ كۇتكەن. ءبىر كەزدە موناح وزىندە ءبىر عاجايىپ كۇش پايدا بولعانىن سەزەدى. ول جەڭىلدەپ، سەرگىپ قالعان. موناح بۇل سۋسىندى “kewek” دەپ اتادى. ول سەرگىتكىش بەرەتىن دەگەندى بىلدىرەدى
تاريحتا شىعىستا قوناقتارعا شىنىاياق كوفە ۇسىنىپ، بىلاي دەگەن: “سەن 10 ساعات بويى مامىق جاستىقتا ۇيىقتاعانداي جانە 40 ساربازدى قارۋسىزداندىراتىنداي سەزىنەسىڭ....”. ءقازىر بۇل شىندىققا اينالدى. مىقتى ءدام مەن فيزيكالىق جانە پسيحولوگيالىق بەلسەندىلىك بەرەدى.

كوفەنىڭ تۇرلەرى
1. ءداندا
2. تۇيىرشىكتى
3. ەرىگىش

Chocolatle — وسىلايشا حوش ءيىستى سۋسىندى كاكاو بۇرشاعىدەپ مەكسيكا حالقى يسپاندىقتار جاۋلاپ العانعا دەيىن اتاعان.
اڭىز بويىنشا 1519 ج يسپان ساربازدارى مەكسيكا استاناسىنا كىرىپ، پاتشا سارايىنان كوپتەگەن بۇرشاقتار قورىن تاپقان. يسپاندىقتار اقىرىندا سۋسىندى دايىنداۋ قۇرامىن تاپتى. مىسالى: ۇككىشتەن وتكەن كاكاو بۇرشاعىن ىستىق سۋعا ەرىتىپ، بۇرىش قوسقان. ءبىراق ەۆروپالىقتارعا بارىنەن دە پاتشاعا دايىندالعان سۋسىن ۇنادى. قۋىرىلعان كاكاو بۇرشاعىن كۋكۋرۋز داندەرىمەن قوسىپ ەرىتتى، بال قوسىپ جانە اگاۆا سوگى، ۆانيلينمەن ارالاستىردى. كاكاو بۇرشاعى مەن ەرەكشە سۋسىننىڭ جاسالۋ قۇرامىن يسپاندىقتار ءوز پاتشالارىنا اكەلدى. سۋسىن قۇرامىن قۇپيادا ساقتاعىلارى كەلگەنمەن، كەشىكپەي ونىمەن فرانسيا تانىستى، XVII عاسىر ناعىز «شوكولاد جارىلىس» بولدى. لوندوندا 1650 جىلى العاش رەت پليتوچنىي شوكولادتار ساتىلا باستادى، 1659 جىلى فرانسيادا شىعارىلا باستادى. فرانسۋز شوكولادى بۇكىل الەمدىك رىنوكتى جاۋلادى. XIX عاسىر اياعىندا اعىلشىن شوكولادتارى ءبىزدىڭ ەلىمىزگە كىرۋى توقتاتىلىپ، ءوز قازاقستاندىق كونديتەرلەرى بۇل ءتاتتىنى فرانسۋزداردان كەم جاسامايتىنداي دارەجەگە جەتتى. مۇنى قاي – قايسىمىزدا جوققا شىعارا الماسپىز.

كاكاو (شوكولاد اعاشى)، ماڭگى جاسىل تەوبروما تەگى. امەريكانىڭ تروپيكالىق ورماندارىندا وسەدى. ءدان قۇرامىندا الكالويد تەوبرومين، مەدەسينادا قولدانادى، سونىمەن 50% ماي بار.
ولاردى كاكاو مايىن الۋ ءۇشىن قولدانادى (كونديتەرلىك زاتتار شىعارۋعا، دارىلىك سۆەچا جاساۋعا، ماز، ەرىن دالابى)، شوكولاد جانە كاكاو ۇنتاعىن جاسايدى
ءۇي جۇمىسى: كاكاو تۋرالى جۇمباق جازۋ؛
شاي، كوفە، كاكاو تۋرالى اڭىزدار ىزدەپ، جازۋ؛

باسقادا كاكاو مەن كوفەنىڭ دايىندالۋ رەتىن جازۋ؛
ۇيدە ءوز وتباسىنا ءشاي دەمدەپ بەرۋ.
جولداستارىنا كاكاو دايىنداپ، ۇسىنۋ.