ىبىراي التىنسارين «ونەر ءبىلىم بار جۇرتتار»، «جاز»
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ىبىراي التىنسارين «ونەر ءبىلىم بار جۇرتتار»، «جاز»
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ءبىلىم الۋشىلارعا ى. ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن تانىستىرا وتىرىپ، ولەڭدەرىنە توقتالىپ، ماعىناسىن اشىپ، نەگىزگى يدەياسىن ءتۇسىندىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: ءبىلىم الۋشىلاردى ءبىر - بىرىمەن اۋىزەكى تىلدە سويلەسۋگە، قازاق تىلىندە ساۋاتتى جازا بىلۋگە، تىلدىك قورلارىن دامىتۋعا، نەگىزگى ويدى تابۋعا داعدىلاندىرۋ؛
تاربيەلىك: ءبىلىم الۋشىلاردى ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ولەڭدەرى، اڭگىمەلەرى ارقىلى ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
ءادىس - تاسىلدەرى: وزا وقىتۋ، ستو تەحنولوگياسىنىڭ ستراتەگياسىن، اكت ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋ
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ورىس ءتىلى، قوعامتانۋ، قازاقستان تاريحى
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. سالەمدەسۋ. تۇگەندەۋ. ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
2. 1 شوقان ءۋاليحانوۆ كىم؟
2. 2 ش. ءۋاليحانوۆ قاي جەردە تۋعان؟
2. 3 شوقاننىڭ شىن اتى.
2. 4 شوقاننىڭ كادەت كورپۋسىندا قانداي ورىس دوستارى بولعان؟
2. 5 شوقاننىڭ قانداي ەڭبەكتەرى بار؟
ءىىى جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
3. 2 جاڭا سوزدەرمەن جۇمىس
ءتىلماش - پەريەۆودچيك
دارىندى – تالانتليۆىي
جوعارى باعالايدى - ۆىسوكو سەنيات
تابيعات – پريرودا
ەسكەرتكىش – پامياتنيك
عىلىمي – زەرتتەۋ – ناۋچنو – يسسلەدوۆاتەلسكيي
جاڭاشىل - نوۆاتور
اتاقتى – ۆىدايۋششييسيا
قىزمەت - دەياتەلنوست
اعارتۋشى – پروسۆەتيتەل
3. 3 ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن بايانداۋ.
ىبىراي التىنسارين 1841 جىلى 20 قازاندا قازىرگى قوستاناي وبلىسىنىڭ زاتوبول اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى التىنسارى ەرتە ءولىپ، اتاسى بالقوجانىڭ تاربيەسىندە بولعان. اتاسى ءوز زامانىنىڭ بەدەلدى ادامدارىنىڭ ءبىرى بولعان، وقۋ - ونەردىڭ ماڭىزىن جاقسى تۇسىنگەن بالقوجا بي 5 جاسار ىبىرايدى ورىنبوردا اشىلماق بولعان، بولاشاق ورىس - قازاق مەكتەبىنە جازدىرىپ قويدى. 1850 جىلى سول مەكتەپ اشىلعاندا تۇسكەن 30 قازاق بالاسىنىڭ ءبىرى - ىبىراي بولعان. ىبىراي ساباقتى ەرەكشە ىنتامەن وقيدى. ءسويتىپ، مەكتەپتى 1957 جىلى “وتە جاقسى” دەگەن باعامەن بىتىرەدى.
1859 جىلى ىبىراي التىنسارين ورىنبورداعى شەكارالىق كوميسسياعا ءتىلماش بولىپ اۋىسادى. ول كەزدە ول شەكارالىق كوميسسيانىڭ ءتوراعاسى، شىعىستى زەرتتەۋشى بەلگىلى عالىم، پروفەسسور ۆ. ۆ گريگوريەۆپەن جاقسى تانىسادى. اتاسى بالقوجانى جاقسى سىيلاتىن گريگوريەۆ ىبىرايعا اسا جاقسى ќاراپ، ءوزىنىڭ باي كىتاپحاناسىن پايدالانۋعا رۇقسات بەرگەن. وسى كىتاپحانادا ىبىراي گريگوريەۆتىڭ كومەگىمەن ورىس جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارىنىڭ، ورىس جانە دۇنيە ءجۇزى اعارتۋشىلارىنىڭ ەڭبەكتەرىن ۇلى ادامداردىڭ ءومىرى جايلى كىتاپتاردى كوپ وقىعان. 1860 قازاقتار ءۇشىن 4 باستاۋىش مەكتەپ اشىلعان كەزدە، تورعاي مەكتەبىنە ءمۇعالىم بولۋعا سۇرانىپ رۇقسات الادى. ءبىراق مەكتەپ بىردەن اشىلا قويمايدى، سول سەبەپتەن ىبىراي ءبىراز بالالاردى ءوز ۇيىنە اكەلىپ، وقىتادى. تورعاي مەكتەبى 1864 جىلى عانا اشىلادى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ءبىلىم الۋشىلارعا ى. ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن تانىستىرا وتىرىپ، ولەڭدەرىنە توقتالىپ، ماعىناسىن اشىپ، نەگىزگى يدەياسىن ءتۇسىندىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: ءبىلىم الۋشىلاردى ءبىر - بىرىمەن اۋىزەكى تىلدە سويلەسۋگە، قازاق تىلىندە ساۋاتتى جازا بىلۋگە، تىلدىك قورلارىن دامىتۋعا، نەگىزگى ويدى تابۋعا داعدىلاندىرۋ؛
تاربيەلىك: ءبىلىم الۋشىلاردى ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ولەڭدەرى، اڭگىمەلەرى ارقىلى ادامگەرشىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
ءادىس - تاسىلدەرى: وزا وقىتۋ، ستو تەحنولوگياسىنىڭ ستراتەگياسىن، اكت ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋ
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ورىس ءتىلى، قوعامتانۋ، قازاقستان تاريحى
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. سالەمدەسۋ. تۇگەندەۋ. ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
2. 1 شوقان ءۋاليحانوۆ كىم؟
2. 2 ش. ءۋاليحانوۆ قاي جەردە تۋعان؟
2. 3 شوقاننىڭ شىن اتى.
2. 4 شوقاننىڭ كادەت كورپۋسىندا قانداي ورىس دوستارى بولعان؟
2. 5 شوقاننىڭ قانداي ەڭبەكتەرى بار؟
ءىىى جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
3. 2 جاڭا سوزدەرمەن جۇمىس
ءتىلماش - پەريەۆودچيك
دارىندى – تالانتليۆىي
جوعارى باعالايدى - ۆىسوكو سەنيات
تابيعات – پريرودا
ەسكەرتكىش – پامياتنيك
عىلىمي – زەرتتەۋ – ناۋچنو – يسسلەدوۆاتەلسكيي
جاڭاشىل - نوۆاتور
اتاقتى – ۆىدايۋششييسيا
قىزمەت - دەياتەلنوست
اعارتۋشى – پروسۆەتيتەل
3. 3 ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن بايانداۋ.
ىبىراي التىنسارين 1841 جىلى 20 قازاندا قازىرگى قوستاناي وبلىسىنىڭ زاتوبول اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى التىنسارى ەرتە ءولىپ، اتاسى بالقوجانىڭ تاربيەسىندە بولعان. اتاسى ءوز زامانىنىڭ بەدەلدى ادامدارىنىڭ ءبىرى بولعان، وقۋ - ونەردىڭ ماڭىزىن جاقسى تۇسىنگەن بالقوجا بي 5 جاسار ىبىرايدى ورىنبوردا اشىلماق بولعان، بولاشاق ورىس - قازاق مەكتەبىنە جازدىرىپ قويدى. 1850 جىلى سول مەكتەپ اشىلعاندا تۇسكەن 30 قازاق بالاسىنىڭ ءبىرى - ىبىراي بولعان. ىبىراي ساباقتى ەرەكشە ىنتامەن وقيدى. ءسويتىپ، مەكتەپتى 1957 جىلى “وتە جاقسى” دەگەن باعامەن بىتىرەدى.
1859 جىلى ىبىراي التىنسارين ورىنبورداعى شەكارالىق كوميسسياعا ءتىلماش بولىپ اۋىسادى. ول كەزدە ول شەكارالىق كوميسسيانىڭ ءتوراعاسى، شىعىستى زەرتتەۋشى بەلگىلى عالىم، پروفەسسور ۆ. ۆ گريگوريەۆپەن جاقسى تانىسادى. اتاسى بالقوجانى جاقسى سىيلاتىن گريگوريەۆ ىبىرايعا اسا جاقسى ќاراپ، ءوزىنىڭ باي كىتاپحاناسىن پايدالانۋعا رۇقسات بەرگەن. وسى كىتاپحانادا ىبىراي گريگوريەۆتىڭ كومەگىمەن ورىس جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارىنىڭ، ورىس جانە دۇنيە ءجۇزى اعارتۋشىلارىنىڭ ەڭبەكتەرىن ۇلى ادامداردىڭ ءومىرى جايلى كىتاپتاردى كوپ وقىعان. 1860 قازاقتار ءۇشىن 4 باستاۋىش مەكتەپ اشىلعان كەزدە، تورعاي مەكتەبىنە ءمۇعالىم بولۋعا سۇرانىپ رۇقسات الادى. ءبىراق مەكتەپ بىردەن اشىلا قويمايدى، سول سەبەپتەن ىبىراي ءبىراز بالالاردى ءوز ۇيىنە اكەلىپ، وقىتادى. تورعاي مەكتەبى 1864 جىلى عانا اشىلادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ءاربىر حالىقتىڭ جانە بۇكىل ادامزاتتىڭ اسىل مۇراتتارىنىڭ ەڭ باستىسى - ەل مەن ەلدىڭ، ۇلت پەن ۇلتتىڭ دوستىعى ەكەندىگى انىق. وسى دوستىقتىڭ دانەكەرى ءارى حالىقتار اراسىن جالعاستىراتىن بەرىك كوپىرلەردىڭ ءبى...
