InfoHub Logo

Daırabaı — áńgimege sheber, ázilge usta, ashyq-jarqyn adam bolypty. Ózi ánshi, kúıshi, seri atanǵan, jalǵyz atty kedeı eken. Bir kúni Daırabaıdy Altaıdaǵy Tobyqty Qubyltaı degen naǵashysy shaqyrady. Biraq el arasyna óziniń ónerimen aty shyqqan Daırabaı, qoly tımeı, bul shaqyrýǵa bara almaıdy. Sóıtip júrgende elde úlken toı bolyp, sol jerdegi Kóben degen baı aǵaıynshylap, Daırabaıdyń jalǵyz Kókbesti atyn ózimsinip, báıgige qosady. Al Daırabaıdy kúreske shyǵarady.

Dosbaı, Kólbaı elindegi toıdyń osy at shybys jarysynda Daırabaıdyń kókbestisi birinshi bolyp keledi. Daırabaı beldeskenin jyǵady. Biraq bul báıginiń bárin Kóben baı ózi alyp, Daırabaıǵa eshteńe bermeıdi. Toı bitip, aýylǵa kelgen soń, Kóben Daırabaıdyń kókbestisin tartyp alyp, ózin elden qýýǵa ámir etedi.

Kóben Kókbestini kisendep, qasyna tórt kisi qaraýyl qoıady. Daırabaı — óz atyn qalaı da qaıtaryp alý úshin kúnde kisende turǵan atty ańdýmen bolady. Aqyry sáti túsip, bir kúni Daırabaı at kúzetken qaraýyldardyń úsheýin uryp jyǵyp, atqa umtylǵanda basqa adamdar kelip qalyp, ol óz basy zorǵa qashyp qutylady. Munan keıin Daırabaıdyń sońyna qýǵynshylar túsip, jan-jaqtan izdeıdi. olar qansha izdegenimen, halyq ózderi súıgen óner ıesin ustap bermeıdi, qaıta jasyra túsedi.

Attan aıyrylyp qalamyn ba dep qoryqqan Kóben baı endi kókbestini qarańǵy túnekke qulyptap ustaıdy. Sol aýyldaǵy Daırabaıdyń tileýlesteri Kóben baıdyń atty jasyrǵan jerin Daırabaıǵa habarlap, oǵan kómektesýge ázir ekendikterin bildiredi. Bir kúni Daırabaı jigitterdiń járdemimen úıdiń tóbesinen túsip, attyń aıaǵyndaǵy kisendi syndyryp, úıdiń qabyrǵasyn buzyp, kókbestini alyp qashyp ketedi.

Daırabaı sol ketkennen Altaıǵa asyp, baıaǵy ózin shaqyryp júrgen Qubyltaı naǵashysyna bet alady. Jolshybaı bir aýylda bolyp jatqan toıdyń ústinen shyǵyp, osy toıda Kámshat degen qobyzshy qyzben tanysady. Ol qyz da Tobyqtyǵa jıen eken.

Toıda Kámshat qobyzben, Daırabaı dombyramen óz muńdaryn shertedi. Bulardyń tartysyn halyq qyzyǵa tyńdaıdy. Biraq ne aıtyp, qandaı syr shertip otyrǵandaryn jete túsinbeıdi. Sol kúni Daırabaı — óziniń jalǵyz ekendigin, kedeıliktiń saldarynan baılardyń qysymyna shydamaı osy jaqqa ketip qalǵanyn baıandasa, Kámshat — óz ákesiniń joqtyǵyn, jetimdik ómirin aıtady. Osylaısha, ekeýi mýzyka tilimen bir-birin uǵysyp otyrǵanda, bozaryp tań da atady. Ertemen Kámshattyń ógeı ákesi saýda isteýge bazarǵa ketedi.

Sol kúni Daırabaı Kámshatty alyp naǵashysynyń aýylyna qaraı qashady. Bulardyń artynan qýǵynshylar shyǵady. Altaı jerine jete bergende Daırabaı men Kámshatty qaraqshylar ustap alady. Urylar bári jabylyp Daırabaıdy uryp-soǵyp, úlken qara tasqa matap baılap, Kámshatty alyp ketedi.

Daırabaı sol jerde eki kúndeı baılaýly jatyp, áreń degende retin taýyp bosanyp, jaıaýlap naǵashysynyń úıine jetedi. Naǵashysy jıenin kórip qýanyp, elin jınap toı jasaıdy. Osy jıynda Daırabaı bastan keshken oqıǵasyn túgel baıandaı otyryp, dombyramen bir kúıdi ekpindete tarta beripti. Kúıdi berile tyńdaǵan Altaı eliniń adamdarynyń ishinen bir qart:

— Shyraǵym-aı! Adamnyń jan-dúnıesin qozǵaǵan myna tartqan sazyńnyń aty ne edi? — degende, Daırabaı:

— Ózderińiz de sezip otyrsyzdar ǵoı Daırabaıdyń jaıyn, bul kúıdi «Daırabaı» deseńder de bolady, — depti.

Sóıtip «Daırabaı» kúıi dúnıege osylaı kelgen eken desedi.

---