Grafıkalyq programmalarda shyǵarmashylyq jumys jasaý
Grafıkalyq programmalarda shyǵarmashylyq jumys jasaý
XXI ǵasyr kompúterdiń ǵasyry. Olaı bolsa, azamattardyń barlyǵy kompúterdi ıgerý ómir talaby. Ustazdardyń aldynda turǵan basty maqsat jas urpaqty jaı ǵana oqytyp qana qoıý emes, sonymen birge daıarlaý. Ǵylymnyń ósip – órkendeýi eleýli tehnıkalyq progreske jol ashyp otyrǵan jaǵdaıda oqý – tárbıe paıdalaný qajet. Oqý prosesin gýmanızasıalaýdy, jańa tehnologıa men ozyq tájirıbemen sabaqtastyra zertteý – búgingi kún talabynan týyndap otyrǵan bilim berý júıeleriniń aldyn eń mańyzdy mindetteriniń biri. Qazirgi qoǵam suranysyna saı bilimdi, shyǵarmashylyqpen jumys jasaıtyn, ózin ózi damytyp jetildire alatyn jeke kásibı maman daıarlaý asa mańyzdy.
«Esepteý tehnıkasy jáne programmalyq qamsyzdandyrý» mamandyǵy boıynsha oqý baǵdarlamasyna engizilgen Corel DRAW, Adobe Photoshop, 3Ds MAX programmalardy oqytylady. Osy grafıkalyq programmalardy oqytýda maqsat EEM operatory – qazirgi zaman talabyna saı, kompúterdiń múmkinshilikterin keńinen qoldana alatyn jeke kásibı maman daıarlaý.
Grafıkalyq programmalardyń múmkindikteri ártúrli, degenmen olardyń qurylymy negizinde ortaq prınsıpter bar. Sol sebepti vektorlyq, rastorlyq jáne úsh ólshemdi beınelerdi salý joldaryn kórsetýdi eki bólimge bóldim: teorıalyq jáne tájirıbelik.
İ. Birinshi bólimniń maqsaty beınelerdi qurýdyń teorıalyq máselelerin qarastyrý.
1. Grafıkalyq beınelerdi kórsetý ádisteri: vektorlyq, rastorlyq jáne úsh ólshemdi.
Adobe Photoshop – rastorlyq beınelerdi óńdeýge eń tanymal programmalardyń biri. Bul programmalarda rastorlyq keskinderdi jasaý jáne óńdeý arqyly joǵary sapaly keskin (fotosýretter) kollaj qurýǵa ár túrli beınelerden qyzyqty, erekshe effektiler alý úshin qoldanylady.
Rastorlyq programmalar sýretti qalyptastyratyn júzdegen jáne núktelermen jumys isteıdi. Rastorlyq beıne mozaıka sıaqty óte usaq elementter – pıkselderden turady. Rastorlyq sýret tor kóz dápter betine uqsaıdy, onyń ár beti belgili bir túspen boıalady jáne osyndaı boıaý nátıjesinde beıne qalyptasady.
Corel DRAW – vektorlyq grafıkanyń negizi bolyp qarastyrylady. Geometrıalyq fıgýralardyń vektorlyq ádispen kodtaý kezinde ondaǵy sýretter kompúter janynda matematıkalyq formýla túrinde saqtalady. Sheńber salynǵan ýaqytta programma onyń radıýsyn, sentriniń koordınattaryn, syzyqtyń túsi men fıgýralardy beıneleýge bolady. Vektorlyq sýrettiń parametrlerin masshtabtaýǵa bolady. Osynyń nátıjesinde súrettiń sapasy ózgermeıdi.
Corel DRAW vektorlyq grafıkamen jumys isteýge arnalǵan grafıkalyq beınelerdi ózgertý men jasaýdyń kóptegen joldaryn qamtıdy. Programma ınterfeısi qoldanýǵa óte qolaıly jáne alynatyn keskinniń sapasy joǵary bolyp keledi. Programma qarapaıym bolǵandyqtan, ony meńgerýi ońaı jáne qoldanýshy – nyń ınterfeısi yńǵaıly bolyp tabylady. Vektorlyq jáne rastorlyq grafıkanyń quraldaryn oqyp – úırený kezinde barlyq jumystar naqty grafıkalyq keskinderdi qurý jáne óńdeý maqsatynda júrgiziledi.
Qazirgi ýaqytta kompúterlik tehnologıa áleminde úshólshemdi grafıkalyq programmany zertteý erekshe oryn alady. Úshólshemdi programmany qurastyrý úshin grafıkalyq modeldeý programmasy boıynsha tereń bilim qajet. Osyndaı programmalardyń biri 3D STUDIO MAX bolyp tabylady. Bul programma dúnıe júzinde eń kóp taralǵan. 3D STUDIO MAX – ti kınofılmder men teledıdar úshin anımasıalar men arnaıy áserler úshin qoldanylady. Sonymen qatar. 3D STUDIO MAX – ti dızaınerler men arhıtektorlar óz jumysynda keńinen paıdalanady. 3Ds MAX – jumys jasaý formaty – max.
2. Túster jáne ony sıpattaýdyń ádisteri
Tústerdi kompúterge shyǵarýǵa múmkindik beretin, túster sıpattamasy úshin arnaıy qural taǵaıyndalǵan – ol túster modeli. Ony kompúterlik grafıkada nátıjeli paıdalaný úshin tús núkteleri elektrondyq sáýle áserimen jaryq beredi Ol núktelerdiń kólemi óte kishi (shamamen dıametri – 0, 3 mm). Ár túrli núktelerdiń birigip jarqyraýynan basqa túster paıda bolady. Kompúter ekranynyń árbir shyqqan jaryq mólsherin basqara alady. Sondyqtan boıaý núkteleriniń jaryq qarqyndyǵyn ózgerte otyryp myńdaǵan túrli boıaýlar alýǵa bolady. Bir sózben aıtqanda tańdalǵan tús negizgi úsh tústeń jaryqtarynan
jasalady. Olar qyzyl, jasyl jáne kók, eger olardyń árqaısysynyń qarqyndyǵy 100 paıyzǵa jetse aq tús paıda bolady. Al barlyq úsh joq bolǵan jaǵdaıda qara tús paıda bolady. Kompúter monıtorynda qoldanylatyn addıtıvtik túster júıesin RCB abbrevmatýrasy dep ataıdy. Sýbtraktıvti túster júıesi negizi mynadaı tústerden turady: kógildir, sary jáne kúlgin. Osy úsh tústi qoldaný arqyly qara, qyzyl, jasyl jáne kók tústerdi alýǵa bolady. Bul negizgi tústerdi ár túrli mólsherde aralastyrý arqyly kóptegen basqa tústerdi alýǵa bolady.
3. Grafıkalyq faıldar formattary
Beıneni saqtaý máselesi olardy sońynan óńdeý úshin óte mańyzdy. Barlyq qosymshalar úshin jaramdy, birkelki grafıkalyq faıldar formaty joq jáne bolýy múmkin emes. Biraq keıbir formattar belgili bir bólimder úshin standartty bolyp qalyptasty. Grafıkalyq faıl formattaryn ajyrata bilý beıneni tıimdi saqtaý jáne ártúrli qosymshalar arasynda derekter almasýdy uıymdastyrý úshin óte mańyzdy.
Grafıkalyq faıl formaty syrtqy tasýyshtaǵy grafıkalyq derekteriniń kórsetilýi jáne ornalasý ádisteri. Paıdalanýshyǵa grafıkalyq derekterdiń saqtalýy týraly aqparatty bilýdiń qajeti joq. Degenmen vektorlyq jáne rastrlyq format erekshelikterin ajyrata bilý beıneni tıimdi saqtaý úshin mańyzdy. Vektorlyq faıl formattarynyń qarapaıym grafıkalyq obektilerdi turǵyzýǵa arnalǵan sýretterdi sıpattaıtyn, komandalar jıyntyǵy bar.
Rastrlyq format faılynyń erekshelikteri:
Beıne ólshemi – sýrettiń kóldeneń jáne tik baǵyttaǵy pıkselder sany;
Bıttik tereńdik – bir pıksel túsin saqtaý úshin paıdalanatyn bıt sany;
Súretti sıpattaıtyn derekter sol sıaqty keıbir qosymsha aqparat.
Ártúrli formattaǵy rastorlyq grafıka faılyndaǵy bul erekshelikter túrli ádistermen saqtalady.
İİ. Ekinshi tájirıbelik bólimniń maqsaty - Corel DRAW vektorlyq, Adobe Photoshop – rastorlyq jáne 3Ds MAX úsh ólshemdi programmalardyń erekshelikterin qarastyrý jáne tájirıbe júzinde úıretý.
BQO, Jańaqala aýdany,
Qyzyloba aýyly «E. Sh. Oraqbaev atyndaǵy
jalpy orta bilim beretin mektebi» KMM
Informatıka páni muǵalimi
Sharıpkalıev Tımýr Nýrmangalıevıch
XXI ǵasyr kompúterdiń ǵasyry. Olaı bolsa, azamattardyń barlyǵy kompúterdi ıgerý ómir talaby. Ustazdardyń aldynda turǵan basty maqsat jas urpaqty jaı ǵana oqytyp qana qoıý emes, sonymen birge daıarlaý. Ǵylymnyń ósip – órkendeýi eleýli tehnıkalyq progreske jol ashyp otyrǵan jaǵdaıda oqý – tárbıe paıdalaný qajet. Oqý prosesin gýmanızasıalaýdy, jańa tehnologıa men ozyq tájirıbemen sabaqtastyra zertteý – búgingi kún talabynan týyndap otyrǵan bilim berý júıeleriniń aldyn eń mańyzdy mindetteriniń biri. Qazirgi qoǵam suranysyna saı bilimdi, shyǵarmashylyqpen jumys jasaıtyn, ózin ózi damytyp jetildire alatyn jeke kásibı maman daıarlaý asa mańyzdy.
«Esepteý tehnıkasy jáne programmalyq qamsyzdandyrý» mamandyǵy boıynsha oqý baǵdarlamasyna engizilgen Corel DRAW, Adobe Photoshop, 3Ds MAX programmalardy oqytylady. Osy grafıkalyq programmalardy oqytýda maqsat EEM operatory – qazirgi zaman talabyna saı, kompúterdiń múmkinshilikterin keńinen qoldana alatyn jeke kásibı maman daıarlaý.
Grafıkalyq programmalardyń múmkindikteri ártúrli, degenmen olardyń qurylymy negizinde ortaq prınsıpter bar. Sol sebepti vektorlyq, rastorlyq jáne úsh ólshemdi beınelerdi salý joldaryn kórsetýdi eki bólimge bóldim: teorıalyq jáne tájirıbelik.
İ. Birinshi bólimniń maqsaty beınelerdi qurýdyń teorıalyq máselelerin qarastyrý.
1. Grafıkalyq beınelerdi kórsetý ádisteri: vektorlyq, rastorlyq jáne úsh ólshemdi.
Adobe Photoshop – rastorlyq beınelerdi óńdeýge eń tanymal programmalardyń biri. Bul programmalarda rastorlyq keskinderdi jasaý jáne óńdeý arqyly joǵary sapaly keskin (fotosýretter) kollaj qurýǵa ár túrli beınelerden qyzyqty, erekshe effektiler alý úshin qoldanylady.
Rastorlyq programmalar sýretti qalyptastyratyn júzdegen jáne núktelermen jumys isteıdi. Rastorlyq beıne mozaıka sıaqty óte usaq elementter – pıkselderden turady. Rastorlyq sýret tor kóz dápter betine uqsaıdy, onyń ár beti belgili bir túspen boıalady jáne osyndaı boıaý nátıjesinde beıne qalyptasady.
Corel DRAW – vektorlyq grafıkanyń negizi bolyp qarastyrylady. Geometrıalyq fıgýralardyń vektorlyq ádispen kodtaý kezinde ondaǵy sýretter kompúter janynda matematıkalyq formýla túrinde saqtalady. Sheńber salynǵan ýaqytta programma onyń radıýsyn, sentriniń koordınattaryn, syzyqtyń túsi men fıgýralardy beıneleýge bolady. Vektorlyq sýrettiń parametrlerin masshtabtaýǵa bolady. Osynyń nátıjesinde súrettiń sapasy ózgermeıdi.
Corel DRAW vektorlyq grafıkamen jumys isteýge arnalǵan grafıkalyq beınelerdi ózgertý men jasaýdyń kóptegen joldaryn qamtıdy. Programma ınterfeısi qoldanýǵa óte qolaıly jáne alynatyn keskinniń sapasy joǵary bolyp keledi. Programma qarapaıym bolǵandyqtan, ony meńgerýi ońaı jáne qoldanýshy – nyń ınterfeısi yńǵaıly bolyp tabylady. Vektorlyq jáne rastorlyq grafıkanyń quraldaryn oqyp – úırený kezinde barlyq jumystar naqty grafıkalyq keskinderdi qurý jáne óńdeý maqsatynda júrgiziledi.
Qazirgi ýaqytta kompúterlik tehnologıa áleminde úshólshemdi grafıkalyq programmany zertteý erekshe oryn alady. Úshólshemdi programmany qurastyrý úshin grafıkalyq modeldeý programmasy boıynsha tereń bilim qajet. Osyndaı programmalardyń biri 3D STUDIO MAX bolyp tabylady. Bul programma dúnıe júzinde eń kóp taralǵan. 3D STUDIO MAX – ti kınofılmder men teledıdar úshin anımasıalar men arnaıy áserler úshin qoldanylady. Sonymen qatar. 3D STUDIO MAX – ti dızaınerler men arhıtektorlar óz jumysynda keńinen paıdalanady. 3Ds MAX – jumys jasaý formaty – max.
2. Túster jáne ony sıpattaýdyń ádisteri
Tústerdi kompúterge shyǵarýǵa múmkindik beretin, túster sıpattamasy úshin arnaıy qural taǵaıyndalǵan – ol túster modeli. Ony kompúterlik grafıkada nátıjeli paıdalaný úshin tús núkteleri elektrondyq sáýle áserimen jaryq beredi Ol núktelerdiń kólemi óte kishi (shamamen dıametri – 0, 3 mm). Ár túrli núktelerdiń birigip jarqyraýynan basqa túster paıda bolady. Kompúter ekranynyń árbir shyqqan jaryq mólsherin basqara alady. Sondyqtan boıaý núkteleriniń jaryq qarqyndyǵyn ózgerte otyryp myńdaǵan túrli boıaýlar alýǵa bolady. Bir sózben aıtqanda tańdalǵan tús negizgi úsh tústeń jaryqtarynan
jasalady. Olar qyzyl, jasyl jáne kók, eger olardyń árqaısysynyń qarqyndyǵy 100 paıyzǵa jetse aq tús paıda bolady. Al barlyq úsh joq bolǵan jaǵdaıda qara tús paıda bolady. Kompúter monıtorynda qoldanylatyn addıtıvtik túster júıesin RCB abbrevmatýrasy dep ataıdy. Sýbtraktıvti túster júıesi negizi mynadaı tústerden turady: kógildir, sary jáne kúlgin. Osy úsh tústi qoldaný arqyly qara, qyzyl, jasyl jáne kók tústerdi alýǵa bolady. Bul negizgi tústerdi ár túrli mólsherde aralastyrý arqyly kóptegen basqa tústerdi alýǵa bolady.
3. Grafıkalyq faıldar formattary
Beıneni saqtaý máselesi olardy sońynan óńdeý úshin óte mańyzdy. Barlyq qosymshalar úshin jaramdy, birkelki grafıkalyq faıldar formaty joq jáne bolýy múmkin emes. Biraq keıbir formattar belgili bir bólimder úshin standartty bolyp qalyptasty. Grafıkalyq faıl formattaryn ajyrata bilý beıneni tıimdi saqtaý jáne ártúrli qosymshalar arasynda derekter almasýdy uıymdastyrý úshin óte mańyzdy.
Grafıkalyq faıl formaty syrtqy tasýyshtaǵy grafıkalyq derekteriniń kórsetilýi jáne ornalasý ádisteri. Paıdalanýshyǵa grafıkalyq derekterdiń saqtalýy týraly aqparatty bilýdiń qajeti joq. Degenmen vektorlyq jáne rastrlyq format erekshelikterin ajyrata bilý beıneni tıimdi saqtaý úshin mańyzdy. Vektorlyq faıl formattarynyń qarapaıym grafıkalyq obektilerdi turǵyzýǵa arnalǵan sýretterdi sıpattaıtyn, komandalar jıyntyǵy bar.
Rastrlyq format faılynyń erekshelikteri:
Beıne ólshemi – sýrettiń kóldeneń jáne tik baǵyttaǵy pıkselder sany;
Bıttik tereńdik – bir pıksel túsin saqtaý úshin paıdalanatyn bıt sany;
Súretti sıpattaıtyn derekter sol sıaqty keıbir qosymsha aqparat.
Ártúrli formattaǵy rastorlyq grafıka faılyndaǵy bul erekshelikter túrli ádistermen saqtalady.
İİ. Ekinshi tájirıbelik bólimniń maqsaty - Corel DRAW vektorlyq, Adobe Photoshop – rastorlyq jáne 3Ds MAX úsh ólshemdi programmalardyń erekshelikterin qarastyrý jáne tájirıbe júzinde úıretý.
BQO, Jańaqala aýdany,
Qyzyloba aýyly «E. Sh. Oraqbaev atyndaǵy
jalpy orta bilim beretin mektebi» KMM
Informatıka páni muǵalimi
Sharıpkalıev Tımýr Nýrmangalıevıch
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: «Lentalardy jına», «Ormandaǵy aıý». Saptyq jattyǵýlar
