InfoHub Logo

«Kedeılik ketkende jaqsy, baılyq kelgende jaqsy» deıdi halqymyz. Búgingi qoǵamda tamyr­-tanyssyz, eshqandaı zańǵa qarsy kelmeı-aq adal eńbekpen baıýǵa bolady. Oǵan dálel kóp. «Forbes» jýrnalynda otandyq mıllıonerler tiziminde elimizdiń eń jas kásipkeri Marat Ábıevtiń esimi jarıalandy. Aqtóbelik jıyrma tórt jastaǵy bıznesmenniń baılyǵy 11 mln dollarǵa jetken.

Alǵashqy saýda

Maratqa mıllıondaǵan dollar aspannan salbyrap túsken joq. Osyndaı deńgeıge jetý úshin 13 jyl jumys istedi. Eń alǵash aqshany on jasynda tapty. Kezinde el-jurt aılyǵyn ala almaı, jumys oryndary jabylǵany belgili. Toqyraý Ábıevterdiń de otbasyn aınalyp ótpedi. Aıaq astynan kúnde «makaron» jeıtin kúnder bastalǵan tusta on jastaǵy Marat anasyna kelip, «Nege eti joq tamaq jep júrmiz?» dep suraıdy. Anasy bala demeı, eldegi jaǵ­daı­dy baıyppen túsindiredi. Tek bul otbasy ǵana emes, kórshileriniń de, tanys­tarynyń da, týǵan-týystarynyń da jaıy osyndaı ekenin aıtady.

Sol kezde ózimen qatarlas balalar Aqtó­­be­­niń «Shyǵys» bazarynda kólik jýyp, aqsha tabatyn. Ol sol topqa qosy­lady. Kúnine birneshe mashına jýyp, alǵashqy tabysyn alǵanda úıine azyq-túlik ákeledi. Otbasyna ájeptáýir kómek bolǵanymen kásibi kópke sozyl­ma­dy. Aıaq astynan «krysha» degen bále shyǵady. Oǵan kúndelikti tapqan tabysynyń teń jartysyn ótkizý kerek eken. Áıtpese, kólik jýdyrmaıdy. Mun­daı talapqa shydamaǵan Marat aqsha tabý­dyń basqa jolyn izdeıdi.

Oqý jyly aıaqtalarda barlyq oqýshylar kitaptaryn retteıdi. Ol kezde skoch – taptyrmas qural. Marat oılanbastan 2000 teńgege jaqyn dúkenderdegi skochtardyń birin qaldyrmaı satyp alady. Mektepke kelgennen keıin, synyptastaryna ár betin 5 teńgege jabystyryp beredi. Biri kúledi, biri tań qalady. Oǵan mán beretin Marat joq. Osylaısha jeti myń teńge tapqanyna qýanady.

Odan keıin elimizge endi ǵana taralyp jatqan jelilik marketıńpen aınalysady. Áıelder qoldanatyn túrli kosmetıkalyq taýarlardy jarnamalaýda aldyna jan salmaıdy. Keıinnen bul kásip erkekke tán emes ekenin túsinip, tastap ketedi.

14 jasynda aqtóbelik rep-toptardyń prodúseri bolady. Dostarymen birlesip «Life» atty top quryp, ánshilerdiń kon­ser­tin uıymdastyryp, aqsha tapqan. «Sýper star KZ» jobasynyń jeńimpazy Qaırat Túntekovtiń, «Baqaı»tobynyń kon­sertine qalaı bılet satqany áli esin­de. Bul jastaǵy balalardyń qyzdarǵa unaý­dy oılaıtyny belgili. Marat ta ádemi qyzdarǵa tegin bılet taratady. Ony kórip, joldastary da solaı isteıdi. Sońynda bul kásip te sátsizdikpen aıaqtalady.
 
Táýekeldilik tabys ákeldi

Marat Ábıev mektepti támamdaǵan soń Aqtóbe kooperatıvtik tehnıkýmyn «Aqpa­rat­ty óńdeý men basqarýdyń avtomat­tan­dy­rylǵan júıeleri» mamandyǵy boıynsha bitirgen. Munan soń kompúterlik qyzmet kórsetýmen aınalysyp, ınternet saıttaryn jasap, arnaýly stýdıa ashady. Dosymen birlesip ashqan fırmasy edáýir tabys ákeledi. Al, 19 jasqa tolǵanda kólik qural­daryna spýtnıktik monıtorıń júrgi­ze­tin «Evromobaıl Qazaqstan» JSHS-niń negizin qalaıdy. Árıne, ony qurý Maratqa ońaı bolmaǵan. Reseılik kompanıa bastapqyda Maratqa senbeı, taýar aqysy úshin 80 myń dollardy aldyn ala tóleýdi talap etken. Uzaq oılana kele tym bolmasa fırmanyń brendin óziniń JSHS-nyń ataýyna tegin paıdalanýdy suraıdy. Alǵan betinen qaıtpaǵan ol, osylaısha taýar ótkizýde atalmysh brendtiń mańyzdy ekenin aıtyp, olardy sendiredi. «Azamat­tar men uıymdarǵa qyzmet túrlerin usyn­ǵan­da, túrime qarap kóbi dırektor ekeni­me senimisizdik bildirdi. Sondyqtan 40 jastaǵy áıeldi dırektor etip qoıyp, ózimdi menedjer retinde tanystyrdym» deıdi ol. Marat reseılik GPS-dachıkterin ornatýshy alǵashqy dıstrıbúter bolǵannan keıin, kásibi órge domalady. Naryqta báse­ke­ge qabiletti fırmany keıinnen atalmysh kom­panıanyń ózine bir mıllıon dollarǵa satyp jiberedi.

Bıznesin odan ári jandandyrý úshin 2011 jyly «KSP Steel» JSHS-in qurdy. Munaı-gaz salasyndaǵy kásiporyndar men jer qoınaýyn paıdalanýshylarǵa arnal­ǵan joǵary sapaly bolat qubyrlar shyǵa­ra­tyn jalǵyz óndirýshiniń ónimin ótkizýdi ulǵaıtý maqsatynda «KSP Steel Saýda úıin» de ashty. Óziniń aıtýynsha, jınalǵan aqshanyń basym bóligin shetelden tapqan. Atap aıtqanda, Irannan. «Parsy jerinde shıelenis oryn alyp jasta da sol jaqpen baılanystym. Eldi ekonomıkalyq sanksıa býyp, álemniń kóptegen elderi óz azamattaryn alyp ketip jatqanda, táýe­kel dep Tegeranǵa tarttym. Mundaǵy bız­ne­sim­di aldymen azyq-túlik taýarlaryn jet­ki­zý­den bastadym. Odan keıin ol aqshaǵa birneshe sheteldik kompanıalarmen birge taǵy da táýekelge bel baılap tanker satyp aldym. Osy tanker arqyly Qytaıǵa munaı tasydyq. Alǵashqy mıllıondar osylaı keldi» deıdi jas kásipker.

Marat byltyr «Qazaqstan taýar óndirý­shi­leriniń qaýymdastyǵyn» qurýǵa bastamashy boldy. Búginde Londonda, Máskeýde jáne taǵy basqa elderde qazaqstandyq taýarlardy ótkizýmen aınalysatyn kompanıalardyń quryltaıshysy bolyp tabylady.
 
Ulttyq mentalıtetti umytpaǵan jón

Marat Ábıevtiń Qazaqstanda qalaı baıýǵa bolatyny jóninde jazǵan «Qazaqstandyq arman» kitaby shyqty. Jýrnalıs Aqmaral Maı­kó­zo­vamen birlesip jazǵan kitapta bedeldi adamdarmen baılanyspaı-aq, ata­-ana­nyń baılyǵyna júginbeı-aq, adal eńbek­pen mıllıon dollar tabýdyń jolyn jazady.

«Keıbir dostarym menen qaryzǵa aqsha suraıdy. Qınalyp turǵan soń beremin. Alaıda kóbi qaıtarýǵa asyqpady. Surasam, «sende aqsha kóp qoı» degen jaýap alamyn. Ras, mende aqsha bar. Biraq, onyń bári adal eńbekpen kelgen. «Adamǵa balyq berme, balyq aýlaıtyn qarmaq ber» degendeı, aqsha adamdy búldiredi. Sondyqtan olarǵa aqsha tabýǵa múmkindik bergen durys dep­ oıladym. Múmkindik olardyń da baıýyna jol ashady. Óz tájirıbemnen túı­ge­nim,­­ aqsha tabý – qajyrly eńbek. Men 10 ja­­sym­­nan 23 jasyma deıin eńbek ettim. Bul kitapta jınaǵan tájirıbemmen bólistim. Ony oqyǵan jastardyń kóbi shabyt­tanyp, tekke júrmeýge tyrysady degen úmitim bar. Sonymen qatar, kez kelgen bıznes bastamanyń tabysty bolýy qazaq mentalıteti men psıhologıasyn bilýge baılanysty. İshteı bıazy bolyp, qazaqtyń tilin, salt-dástúri men mádenıetin qurmetteý kerek» deıdi Marat Ábıev. Marat óziniń baılyǵyn «Forbes» basy­ly­myna jarıalaýdyń ózindik sebebi baryn aıtady. Qarshadaıynan tabys tapqanymen, jasynyń kishkentaılyǵy aldynan talaı kedergi keltirgen. Soǵan qaramastan tyǵy­ryq­tan shyǵýdyń jolyn taýyp, aldyna qoıǵan maqsatyna jetti. Mańdaı terimen tapqan baılyǵyn pash etý arqyly elimizdegi jastardyń múmkindigi mol ekenin dáleldedi.

Jas bolsa da, bas bola bilgen qarapaıym qazaqtyń balasy halyqqa qaıyrymdylyq jasaýdy da umytqan emes. Alaıda, ony jarıalaýdy jany súımeıdi. Kásipker bolǵysy keletinderge arnalǵan kitaptyń tırajy 7777 dana eken. Marat Ábıev kitap­tan túsken barlyq qarjyny qaterli isikpen aýyratyn balalardyń emine jum­saı­tynyn aıtty.

Derek kóz: www.astana-akshamy.kz

---