InfoHub Logo

ا.ۇسەنوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ
پەداگوگ-ۇيىمداستىرۋشىسى ۋتەبەكوۆا التىنكۇل

انا سۇلۋلىعى جۇزىندەگى مەيىرىمىنەن كورىنەدى
عابيت مۇسىرەپوۆ

انا! انالار جايلى اڭگىمە از با؟

—  جوق، انا تۋرالى اڭگىمە دە،ولەڭ دە تاۋسىلمايدى. ول ماڭگىلىك تاۋسىلمايتىن جىر. جۇرەگىڭنەن قانشا جىر، ءان، ولەڭ شىقسا دا جالعاسىن تاۋىپ شىعا بەرەدى. بۇل اناعا دەگەن شەكسىز — ماحاببات. انا مەيرىمىنەن دۇنيەدە قاسيەتتى ەشتەڭە جوق. انانىڭ ادال پەيىلى ەش جەردە تابىلمايدى.....

ءاربىر انا وتىنىڭ وشپەۋىن، باقىتىنىڭ كوشپەۋىن، شاڭىراعىنىڭ قۇلاماۋىن، ءسابيىنىڭ جىلاماۋىن، سۇم سوعىستىڭ بولماۋىن تىلەيدى. اتاقتى ورىس جازۋشىسى م.گوركييدىڭ: «دۇنيەدە اسىل اتاۋلىڭىڭ ءبارى كۇننىڭ نۇرىنان، انانىڭ اق سۇتىنەن جارالعان» — دەۋى دە سول شىندىقتى ايقىندايدى. وتانعا وپاسىزدىق پەن انا ءسۇتىن اقتاماۋ زور قىلمىس سانالادى. بارلىق جاقسىلىقتى سەبەتىن — انالار. ءيا، انالار اجالدان دا كۇشتى.

ءتاڭىر ق ۇلى تەمىردى جىبىتكەن دە انا ەكەن. جەردى قانعا تۇنشىقتىرعان اقساق تەمىردىڭ انانىڭ الدىندا باس ءيىپ، كىشىرەيگەنى تۋرالى اڭىز اڭگىمە بار: ەل شاۋىپ، جەر باسىپ الۋ جونىندە اتىشۋلى شىڭعىس حاننان كەم تۇسپەگەن ءامىر تەمىر كورەگەن ەلدىڭ بوزداعى مەن ارۋىن، ءسابيى مەن كارىسىن، قىزى مەن كەمپىرىن قىناداي قىرىپ، قانىن سۋداي اعىزعان. سول ايدالىپ كەتكەن قولعا كوپ تۇتقىننىڭ ىشىندە ءبىر كەمپىردىڭ كوزىنىڭ اعى مەن قاراسىنداي جالعىز بالاسى دا كەتەدى. بالاسىنان ايرىلعان كەمپىر «جالعىزىمنان ايرىلىپ، ودان جانىمدى اياپ قالىپ مەن كىمگە تۇلعا بولامىن»، — دەپ بالاسىنىڭ ارتىنان بۇل دا كەتەدى. وجەتتىگى مەن قايسارلىعى كەمىمەگەن تاباندى كەمپىر تەمىرگە دە جەتەدى. الدىنا كەلگەن ادامنان ءجون سۇراۋدى كۇنامەن تەڭ كورەتىن تەمىر مىنا كەلگەن كەمپىردى ادام ەكەن-اۋ دەپ ەلەمەيدى. ءتىس جارمايدى. اقىرى شىدامى تاۋسىلعان كەمپىر تەمىرگە بىلاي دەپ ءسوز باستايدى:

— ۋا، ارىستانداي ايباتتى، جولبارىستاي قايراتتى ءامىرشىم! بىزدەي الدىڭىزعا كەلگەن پاقىر جاننىڭ سوزىنە قۇلاعىڭىزدى اسىڭىز. سەن الماعان ەل بار ما، سەن باسپاعان جەر بار ما؟! حالىقتىڭ قانىن سۋداي اعىزدىڭ. ۇلىن ۋلاتتىڭ، قىزىن شۋلاتتىڭ، كارىسىن زارلاتتىڭ، ءسابيىن جىلاتتىڭ. ولاردىڭ بارلىعىنا دا تىرناقتاي راحىم جاسامادىڭ. الدىڭا كەلگەندى اجداھاداي جۇتتىڭ، قاسىڭا جۋىعاندى قاپسىرا قۇرتتىڭ، ويىڭا العاننىڭ ءبارىن ىستەدىڭ. ارمانىڭدى تۇگەل ورىندادىڭ. دۇنيەدە ۋىسىڭا سيماعان ەل دە، قانسىراماعان حالىق تا جوق. وسىنىڭ ءبارىن، ءامىرشىم، سەن ىستەدىڭ. دۇنيە جۇزىنە تەمىر اتىڭ ءماشھۇر بولىپ، كەڭىنەن تارادى. وسىنداي ايبارلى اتاق پەن وشپەس داڭققا يە بولعانىڭمەن، ءامىرشىم، سەن مەندەي انادان تۋىپ، انادان ءوستىڭ. مەندەي انا بولماسا، سەندەي اتاقتى دا قاھارلى پاتشا دا بولماعان بولار ەدى. سوندىقتان دا اناداي اسىل جان دۇنيەدە ءام ۇلى، ءام قۇدىرەتتى دەپ ايتۋعا لايىق. اناعا بالا ءومىر باقي قارىزدار. سول انادان سەندەي ايبارلى حان دا، ايباتسىز، اقىماق، جامان دا تۋادى. سەن انادان ارتىق تۋعان حانسىڭ دا، مەنىڭ بالام جامان تۋعان جان. ءبىراق جامان بولسا دا ول وزىمە ارتىق، وزىمە جاقسى. قارعا ەكەش قارعا دا بالاپانىن «اپپاعىم» دەپ ايالايتىن كورىنەدى. انانىڭ بالاعا، بالانىڭ اناعا قىمباتتىلىعى سونداي. ەندەشە، حان يەم! ەندەشە، سول جامان بالام سەنىڭ تۇتقىنىڭنىڭ ءبىرى بولىپ زىنداندا جاتىر. سول جامان بالامدى سۇراي كەلدىم. شىبىنىمدى تىرىدەي قولىما بەر! ول وزىمە قىمبات، — دەپ كەمپىر ءسوزىن اياقتاعاندا دۇنيەدە تاستاي قاتتى، ەشكىمگە ەش ۋاقىتتا مەيىرىمى تۇسپەگەن، ادام قانىن سۋداي توككەن قاتىگەز ءامىر تەمىر كەمپىردىڭ سوزىنە ءجىبىپ، بالاسىن ولتىرمەي قايتىپ بەرىپتى. ادام بالاسىنا جىبىمەگەن، ادامنىڭ ءسوزىن ءسوز دەمەگەن، ادام بالاسى باتىپ ءسوز ايتا الماعان قاھارلى دا ايبارلى شىعىستىڭ جالعىز كوزدى ارىستانى اتانعان اقساق تەمىر سياقتى قاتتى ءامىردى سوزبەن توقتاتىپ، ماقساتىن ورىنداتقان تەك انانىڭ ۇلكەن جۇرەگى مەن ونىڭ قۇدىرەتى ەدى.

انا بالانى توعىز اي كوتەرىپ، تولعاتىپ دۇنيەگە اكەلىپ، ايالاپ ءوسىرىپ، اياعىڭنان تىك تۇرعىزادى. نارەستە ءومىرىنىڭ ءنارى — انا ءسۇتى. ۇعىمىمىزدا «انا ءسۇتىن اقتاۋ» پەرزەنتتىك پارىزىن وتەۋ. قازاق عۇرپىندا اتا-انانىڭ الاتىن بيىك ورنى، قادىر-قاسيەتى. انانىڭ اق ءسۇتىن، اكەنىڭ ادال كۇشىن اقتاۋ — ءوز بولاشاعىڭدى ساقتاۋ. اتا-اناعا نە ىستەسەڭ سول كەلەدى، الدىڭا سول قايتادى. وكىنىشكە وراي ول سوزگە ءمان بەرىپ جۇرگەن پەرزەنتتەر از. انا ول  دا ادام قاتەلەسەتىن كەزدەرى بولادى. قاتەلىگىن بەتىنە باسپاي انانى سىيلاۋ. جاسى ۇلكەنگە قۇرمەت ەتۋ، قارتتىڭ بۇگىلگەن بەلىنە سۇيەۋ بولۋ — ءبىزدىڭ اتا ءداستۇرىمىز. انا جۇرەگى مەيرىمى — ءتۇبى تۇنىق، ءتۇپسىز تەرەڭ. انا سىيلاعان مەيىرىم كاۋسار سۋداي. انا جۇرەگىنە كولەڭكە تۇسىرمەي ايالايىق.

---